Spotkanie Klubu Pasjonatów UTW-UR z dr Marią Lidią Czyż.

Po krótkiej przerwie Klub Pasjonatów powrócił do zaplanowanych spotkań. Tym razem gościem Klubu w dniu 19 grudnia 2024 w budynku WiMBP przy ul. Sokoła była pani Lidia Maria Czyż – doktor nauk o zdrowiu, magister farmacji, zawodowo związana z Uniwersytetem Rzeszowskim, historyk zawodu farmacji, przewodnicząca Ogólnopolskiej Sekcji Historii Farmacji Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, autorka i współautorka wielu publikacji naukowych w periodykach farmaceutycznych i opracowań dotyczących historii aptek, w tym historii aptek podkarpackich.

Swoją prelekcję nt. „Rzeszowskich aptekarzy” dr Czyż zaczęła od szkicu historycznego wnętrza typowej apteki, podkreślając rolę „pierwszego stołu”, przy którym toczyła się rozmowa aptekarza z potrzebującym pomocy pacjentem. Wielokrotnie podkreślała, jak długa była droga do tego, aby przyszły aptekarz mógł stanąć przy tym „pierwszym stole”. Wspomniana została między innymi aptekarska droga Ignacego Łukasiewicza, jak również fakt, że mieszkańcy zaboru austriackiego mieli szerokie możliwości zdobywania wykształcenia poza rodzinną Galicją. W kolejnych slajdach zostali przypomniani aptekarze rzeszowscy do XVIII wieku, a później wiele szczegółów, dotyczących historii aptek rzeszowskich począwszy od 1772 roku, czyli od czasów, gdy Rzeszów znalazł się w zaborze austriackim. Obecni na spotkaniu mogli usłyszeć niezwykle ciekawe historie, przede wszystkim związane z dzisiejszą ulicą 3-go Maja, przy której działały pierwsze rzeszowskie apteki, w tym apteka klasztorna zakonu Pijarów. Po likwidacji zakonu w dniu 12 września 1786, pozostałe po aptece wyposażenie przejął Antoni Cynarski. Wdowa po Antonim poślubiła Edwarda Hibla, który z kolei owdowiawszy ożenił się z Klarą Swoboda, bratanicą aptekarza w Łańcucie. Po nagłej śmierci Hiblów w 1848 roku ich młodziutka córka Amalia wyszła za mąż za aptekarza Wojciecha Kalinowskiego, późniejszego trzykrotnego burmistrza Rzeszowa. Od spadkobierców Kalinowskiego aptekę nabyli Herschdorferowie z dużej rodziny aptekarskiej. Dworek Hiblów razem z apteką został rozebrany w roku 1909 podczas modernizacji miasta. Powstała wtedy na rogu ul. Jagiellońskiej i 3-go Maja apteka stoi do dzisiaj. Druga w mieście apteka Antoniego Karpińskiego powstała przy Rynku, róg Mickiewicza. Prelegentka przypomniała kolejnych właścicieli i dzierżawców także tej apteki. Trzecia stała rzeszowska apteka została założona przez Józefa Kołodziejskiego przy ul Gałęzowskiego z wejściem od Rynku Nowego Miasta. Jej dzierżawcą został A. F. Lipczyński, który z czasem założył własną aptekę. Czwarta apteka to apteka Czesława Zubrzyckiego przy ul. Zamkowej. Kolejne dwie apteki to ta „Pod Głową”, założona na granicy Ruskiej Wsi oraz apteka Ferdynanda Lipczyńskiego na rogu Grunwaldzkiej i Matejki.

Losy zarówno aptekarzy, jak też prywatnych aptek zmieniły się radykalnie po wojnie, niemniej jednak warto czasem obejrzeć się za siebie i odwiedzić chociażby skansen w Sanoku, dokąd przeniesiono wielopokoleniową apteką z Dynowa lub wnętrze starej apteki, odtworzone w piwnicach budynku A-4  UR.

Maria Suchy