Historia Instytutu

Historia  Instytut sięga roku 1988, kiedy to utworzono  kierunek wychowanie fizyczne w rzeszowskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej. Właśnie w roku 1988 zawarto porozumienie pomiędzy rektorem WSP w Rzeszowie, doc. drem hab. M. Bobranem i wojewodą krośnieńskim - Tadeuszem Krukiem, mające na celu utworzenie Punktu Konsultacyjnego WSP z siedzibą w Krośnie, gdzie powołano studia na kierunku wychowanie fizyczne. Krośnieńskie władze zapewniły nieodpłatne zaplecze dydaktyczne i warunki socjalne dla studentów oraz udostępniły sale gimnastyczne i obiekty sportowe. Wówczas rektor powołał na kierownika tej jednostki mgra Adama Krzanowskiego. Opiekę dydaktyczno-naukową nad nowo utworzonym kierunkiem przejął dr Kazimierz Obodyński - kierownik Samodzielnego Zakładu Wychowania Fizycznego WSP/Studium Wychowania Fizycznego. Takie były początki. Wówczas na dziennych studiach studiowało łącznie 88 studentów (58 - I r., 30 - II r.), a krośnieńska kadra Punktu to 8 st. wykładowców, 2 wykładowców, 5 st. asystentów i 2 asystentów oraz pracownicy z WSP: docent, adiunkci, 14 wykładowców ze stopniem dr, a na godzinach zleconych prowadziło zajęcia praktyczne 70 instruktorów, trenerów i nauczycieli. W roku akademickim 1990/91 studenci korzystali z 4 sal gimnastycznych, basenu, stadionu i hali sportowej (KKS Karpaty), uczestniczyli w rozgrywkach żeńskiej i męskiej piłki siatkowej o awans do rozgrywek międzywojewódzkich w ramach AZS. W planach było już wtedy uruchomienie 3-letnich studiów zaocznych z kierunkiem wychowanie fizyczne oraz powołanie nowego kierunku - rekreacja i turystyka. Braki finansowe i kadrowe, a także poważny deficyt własnego zaplecza dydaktycznego spowodowały, że przyjęto plan przeniesienia WF do Rzeszowa i stworzenia tu własnej bazy. Umożliwiono studentom WF kontynuowanie studiów dziennych, a na Wydziale Społeczno-Pedagogicznym powstała Katedra Kultury Fizycznej, która skupiła nowo zatrudnionych samodzielnych pracowników i pozostałą kadrę naukową. Funkcję kierownika Samodzielnego Zakładu Wychowania Fizycznego objął dr Marek Mirkiewicz. Równocześnie - przypomnijmy - zajęcia wf. na innych kierunkach WSP prowadzone były w tym okresie przez pracowników Studium Wychowania Fizycznego.

Pierwsze plany powołania samodzielnej jednostki organizacyjnej, zajmującej się kształceniem przyszłych nauczycieli w zakresie kultury fizycznej, powstały na Wydziale Społeczno-Pedagogicznym, w planach rozwoju Wydziału na lata 1990-2000 przewidywano utworzenie Katedry WF. Na wniosek dziekana Wydziału powołano Samodzielny Zakład Sportu, Turystyki i Rekreacji, do którego zadań należało: organizacja i prowadzenie procesu dydaktycznego na kierunku wf. - IV i V roku studiów, prowadzenie studium fakultatywnego, organizacja obozownictwa na wf. i innych kierunkach oraz prowadzenie badań naukowych.

W roku 1991 powołany został przez JM Rektora WSP, na Wydziale Społeczno-Pedagogicznym Instytut Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego (IWFiZ). Dyrektorem został prof. dr hab. Lesław Grzegorczyk, jego zastępcą dr Kazimierz Obodyński. W skład Instytutu weszło 5 zakładów: Zakład Sportu, Turystyki i Rekreacji, Zakład Teorii i Praktyki WF, Zakład Dydaktyki WF, Zakład Biologii, Zakład Medycyny Sportowej. W instytucie zatrudniono 44 pracowników: 4 prof., 7 dr, 29 mgr i 5 pracowników administracyjnych. W 1992 r. po raz pierwszy uruchomiono pięcioletnie studia WF, było to możliwe w sytuacji, gdy zatrudniono 5 samodzielnych pracowników naukowych. Powołano też nowe zakłady: Anatomii Człowieka i Fizjologii Człowieka. W 1993 roku Rada Instytutu zatwierdziła 2 nowe specjalizacje: rehabilitacja oraz turystyka i ochrona przyrody oraz nabór na 3-letnie studia zaoczne dla nauczycieli. IWFiZ liczył 9 zakładów - do istniejących doszły: Zakład Anatomii Człowieka, Zakład Fizjologii Człowieka, Zakład Wychowania Zdrowotnego, Zakład Turystyki i Ochrony Przyrody, a Zakład Biologii i Antropologii poszerzył zakres badań.

W roku akad. 1994/95 IWFiZ był jednym z największych instytutów w WSP, na kierunku wf. przyjęto na studia stacjonarne 525 studentów, niestacjonarne - 236, a na studia fakultatywne - 83. W Instytucie zatrudnionych było m.in.: 10 profesorów, 9 adiunktów oraz 16 wykładowców i st. wykładowców. W listopadzie 1994 r. w Instytucie WFiZ WSP nastąpiły niezwykle ważne zmiany. Prof. Grzegorczyk został dziekanem nowo powołanego Wydziału Pedagogicznego i rekomendował Radzie wybór na stanowisko dyrektora dra K. Obodyńskiego, który zgłosił kandydaturę dra Marka Mirkiewicza na swojego zastępcę.

W 1996 r. Instytut był jednym z 5 ośrodków w Polsce, gdzie na Wydziale Pedagogicznym nadawano tytuł magistra wf absolwentom. Nadal niewystarczająca była baza do prowadzenia zajęć, gdyż nie udało się wybudować ani pozyskać od władz Rzeszowa obiektów dydaktycznych i sportowych, poprawiających naszą sytuację. W związku z coraz większym zainteresowaniem kierunkiem, czego powodem było m.in. zwiększenie w szkołach liczby godzin WF z 2 do 5 tygodniowo, potrzeby Instytutu wzrastały. Władze WFiZ poszukiwały nowych możliwości rozwoju. Przygotowano nowe specjalności: uruchomienie obok gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej oraz organizacji i zarządzania turystyką odnowy biologicznej i rehabilitacji ruchowej. W tym celu powołano Zakład Rehabilitacji pod kierunkiem prof. Ryszarda Cieślika.

Nastąpił szybki rozwój Instytutu w zakresie badań naukowych i tworzenia zaplecza: pozyskano nowe pomieszczenia, negocjowaliśmy przejęcie stadionu „Resovii”, powstał własny kwartalnik „Przegląd Naukowy IWFiZ”, objęliśmy patronatem studium medyczne oraz nawiązaliśmy współpracę naukową z Preszowem i Lwowem. Od 1995 r. IWFiZ pełnił też opiekę naukową nad kierunkiem wf. w Kolegium Nauczycielskim w Krośnie, a Rada Wydziału Pedagogicznego wyraziła aprobatę dla wniosku wojewody krośnieńskiego, kuratora oświaty i dyrekcji kolegium o utworzenie PWSZ w Krośnie, z którą IWFiZ miał kontynuować współpracę i sprawować opiekę naukowo dydaktyczną nad kierunkiem wychowanie fizyczne. Dalszy rozwój Instytutu w Rzeszowie wiąże się z powstaniem Katedry Fizjoterapii i Zakładu Medycyny Klinicznej oraz przekształceniem Zakładu Teorii i Historii Wychowania Fizycznego w dwa odrębne zakłady - Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Zakład Historii Wychowania Fizycznego.

Mimo usamodzielnienia się naszych kolegów lekarzy i powstania Wydziału Medycznego, nasz rozwój pozwolił na to, że od dawna planowany i oczekiwany Wydział Wychowania Fizycznego stał się faktem - od 1 kwietnia 2005 r. Od tamtego czasu rozwijamy się ciągle dynamicznie - mimo przejściowych trudności i braków finansowych - które mają ponadczasowy charakter i którym skutecznie stawiamy czoła od wielu lat.

W 2019 roku, wyniku reformy systemu szkolnictwa wyższego, Uniwersytet Rzeszowski przeszedł gruntowną restrukturyzację. Zniknęły Wydziały, powstały cztery Kolegia a w nich Instytuty, dawny Wydział Wychowania Fizycznego przemianowano na Instytut Nauk o Kulturze Fizycznej. Pierwszym dyrektorem Instytutu został prof. dr hab. Wojciech Czarny, jego zastępcami dr hab. Paweł Król i dr hab. Emilian Zadarko, prodziekanem dydaktycznym - dr Maciej Huzarski.

Szczegółowy opis historii naszej jednostki znajdziecie Państwo poniżej klikając w okładkę monografii: