Nezabylice, Czechy
Nezabylice, Czechy – cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich
Stanowisko ![image.png [29.41 MB]](files/ur/import/private/72/image57.png){kind=small}
Cmentarzysko w Nezabylicach, okr. Chomutov
Kierownik badań
dr Agnieszka Půlpánová-Reszczyńska
Miejsce i czas badań
Nezabylice, okr. Chomutov, Ústecký kraj, Republika Czeska
lata 2012-2019
Datowanie stanowiska
Okres wpływów rzymskich
Opis badań
W ramach umowy o współpracy międzynarodowej z Ústavem archeologické památkové peče severozápadních Čech w Mostě (UAPP Most) oraz Oblastním muzeum w Chomutovie, od 2012 r. studenci Instytutu Archeologii w Rzeszowie pod kierownictwem dr Agnieszki Půlpánovej-Reszczyńskiej biorą udział w badaniach wykopaliskowych na terenie Republiki Czeskiej na stanowisku Nezabylice. Stanowisko odkryto w październiku 2010 roku w trakcie nielegalnych poszukiwań zabytków za pomocą wykrywaczy metali, w czasie których zarejestrowane zostały liczne brązowe i żelazne przedmioty datowane na okres rzymski. W listopadzie tego samego roku znalezisko zostało zgłoszone i przekazane do muzeum w Chomutovie. Ze względu na unikatową wartość znalezisk i zagrożenie ze strony nielegalnych poszukiwaczy, archeolodzy z muzeum w Chomutovie oraz z ÚAPP SZ Čech w Moście podjęli decyzję o przeprowadzeniu badań sondażowych. Przed rozpoczęciem badań na powierzchni około 3 ha wykonane zostały szczegółowe pomiary geodezyjne, geofizyczne oraz dokładna prospekcja powierzchniowa. Na podstawie uzyskanych informacji przebadano zespoły grobowe uchwytne dzięki pomiarom geofizycznym i odczytom z wykrywacza metali. Obecnie po badaniach sondażowych i pięciu sezonach wykopalisk, przeprowadzonych we współpracy z Instytutem Archeologii UR, zarejestrowano łącznie ponad 50 grobów ciałopalnych, datowanych na starszy okres rzymski. Na cmentarzysku odnotowane zostały głównie groby z elementami uzbrojenia, w których znajdowały się miecze, zestawy grotów oraz metalowe elementy tarcz – umba, imacze i okucia brzegów. Duża część grobów została uszkodzona przez intensywną orkę, a niektóre wykazują także ślady wkopów wykonanych przez nielegalnych poszukiwaczy zabytków. Pomimo tego znaczna liczba zespołów charakteryzuje się dość bogatym wyposażeniem, głównie w postaci militariów ułożonych pod popielnicami. Oprócz najbardziej charakterystycznych dla tego okresu grobów popielnicowych na cmentarzysku odkryto także pochówek szkieletowy z konstrukcją kamienną oraz śladami drewna wewnątrz jamy grobowej. W grobie zarejestrowano naczynie brązowe, gliniane oraz elementy stroju, charakterystyczne dla fazy B1 okresu rzymskiego. Nowym zjawiskiem zaobserwowanym w ostatnich sezonach na obszarze stanowiska są obiekty ciałopalne o znacznych rozmiarach, zawierające dużą ilość materiału kostnego oraz zabytkowego, zdeponowanego na kilku poziomach, a także rowkowe obiekty czworokątne i pochówki w naczyniach brązowych.
Po ostatnim sezonie badań na stanowisku w Nezabylicach, oprócz rozpoznanego już wcześniej cmentarzyska z okresu rzymskiego, odkryte zostały kolejne pochówki z epoki eneolitu (kultura ceramiki sznurowej) oraz z epoki brązu (kultura mogiłowa).
Wybrane publikacje, w których znajdują się informacje o badaniach
Blažek J., Ondráčková L., Půlpán M., Reszczyńska A.
2014 Nové žárové pohřebiště z doby římské v Nezabylicích, okr. Chomutov, Archeologie ve středních Čechách 18/2, Praha, 799-811.
Blažek J., Ondráčková L., Půlpán M., Půlpánová-Reszczyńska A.
2015 Výzkum pohřebiště z doby římské v Nezabylicích, okr. Chomutov, Archeologické výzkumy v Čechách 2014. Sborník referátů z informačního kolokvia. Zprávy České archeologické společnosti – Suppl. 97, Praha, 35-36.
Blažek J., Ondráčková L., Půlpán M., Půlpánová-Reszczyńska A.
2016 Výzkum pohřebiště z doby římské v Nezabylicích (okr. Chomutov) v roce 2015, Archeologické výzkumy v Čechách 2015. Sborník referátů z informačního kolokvia. Zprávy České archeologické společnosti – Suppl. 101, Praha, 23-24.
Blažek J., Ondráčková L., Půlpán M., Půlpánová-Reszczyńska A.
2017 Výzkum pohřebiště z doby římské v Nezabylicích (okr. Chomutov) v roce 2016, Archeologické výzkumy v Čechách 2016, Zprávy České archeologické společnosti – Suppl. 105, Praha, 23-24.
Půlpánová-Reszczyńska A., Půlpán M., Ondráčková L.
2017 Bronzové vĕdro s obličejovými atašemi typu E 28 z pohřebištĕ z doby římské v Nezabylicích, okr. Chomutov, Archeologie ve středních Čechách 21/1, Praha, 347-360.
Půlpánová-Reszczyńska A., Půlpán M., Křivánek R.
2017 Geophysical survey and archaeological excavations at the Roman period cemetery in Nezabylice (Chomutov district, northwest Bohemia), Analecta Archaeologica Ressoviensia12, 109-139.
Půlpánová-Reszczyńska A.
2018 Cmentarzysko w Nezabylicach (okr. Chomutov, Ústecký kraj) – nowe materiały do poznania obrządku pogrzebowego na obszarze północno-zachodnich Czech w okresie rzymskim, [w:] Niezabitowska-Wiśniewska B., Łuczkiewicz P., Sadowski S., Stasiak-Cyran M., Erdrich M. (red.), STUDIA BARBARICA. Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin, tom II, Lublin, 86-99.
Blažek J., Ondráčková L., Půlpán M., Půlpánová-Reszczyńska A.
2018 Výzkum pohřebiště z doby římské v Nezabylicích (okr. Chomutov) v roce 2017, [w:] Sklenář K. (red.), Archeologické výzkumy v Čechách 2017, (= Zprávy České archeologické společnosti – Suppl. 109), Praha, 27-28.
Dobeš M., Limburský P., Půlpánová-Reszczyńska A.
2020 Hrob kultury se šňůrovou keramikou z Nezabylic v severozápadních Čechách. Ke konstrukcím komorových hrobů mladšího eneolitu ve střední Evropě/ A Corded Ware culture grave from Nezabylice in northwestern Bohemia. On the construction of chamber graves in the Late
Eneolithic in Central Europe, Archeologické rozhledy LXXII/1, Praha, 3-25.
Linki do stron internetowych informujących o badaniach
Galeria
