Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 9 lipca 2022 roku odszedł od nas prof. Henryk Kurczab.

Profesor Henryk Kurczab pozostanie w naszej pamięci jako literaturoznawca, dydaktyk literatury i języka polskiego, niestrudzony badacz teorii oraz praktyki integracji kształcenia humanistycznego, twórca koncepcji nauczania integrującego i rzeszowskiej szkoły integracji, wychowawca wielu pokoleń nauczycieli polonistów. Wraz z jego odejściem społeczność Instytutu Polonistyki i Dziennikarstwa Uniwersytetu Rzeszowskiego utraciła pracowitego, życzliwego, cechującego się dociekliwością badawczą, oddanego dydaktyce polonistycznej i kształceniu nauczycieli języka polskiego Uczonego, Dydaktyka, Przyjaciela.

Prof. Henryk Kurczab urodził się 5 kwietnia 1930 roku w Chojniku, w powiecie tarnowskim. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Tuchowie, kontynuował naukę w gimnazjum i liceum w Tarnowie. Po maturze, w 1950 roku, rozpoczął studia polonistyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, uzyskując w 1953 roku  dyplom ukończenia studiów I stopnia i kwalifikacje do nauczania języka polskiego w szkołach ogólnokształcących stopnia podstawowego i średniego oraz w ośrodkach kształcenia nauczycieli. Studia kontynuował na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie w 1960 roku uzyskał tytuł magistra filologii polskiej. W latach 1963-1968 odbywał studia doktoranckie w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał w 1970 roku na podstawie rozprawy Tatrzańska twórczość literacka Stanisława Witkiewicza. Habilitował się w roku 1980 na Wydziale Humanistycznym WSP w Krakowie w oparciu o dwie prace: Nauczanie integrujące języka polskiego w szkole ogólnokształcącej (Rzeszów 1979) oraz Modele lekcji z nauki o  języku w szkole średniej (wyd. I, Rzeszów 1975). Tytuł profesora nadzwyczajnego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie otrzymał w 1990 roku, tytuł profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego w 2001 roku.    

W latach 1953-1968 pracował jako nauczyciel języka polskiego w Liceum Pedagogicznym w Inowrocławiu. Z Rzeszowem związany był od 1968 roku, tj. od podjęcia pracy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. W latach 1984-1987 pełnił funkcję Dziekana Wydziału Humanistycznego (po reorganizacji: Dziekana Wydziału Filologicznego); w latach 1975-2000 kierował Zakładem Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego w Instytucie Filologii Polskiej. W roku 2001 prof. Henryk Kurczab przeszedł na emeryturę; seminaria magisterskie prowadził do roku 2003. Wypromował 521 magistrów i 2 doktorów.

Jego zainteresowania naukowe obejmowały m.in. badania literaturoznawcze, kształcenie literackie i kulturowe oraz językowe, nauczanie integrujące języka polskiego, pogranicza i korespondencje sztuk, konteksty dzieła literackiego, problematykę aksjologiczną. Opublikował 6 monografii, ponad 120 rozpraw i artykułów oraz wiele prac redakcyjnych: zob. H. Kurczab, Bibliografia prac Henryka Kurczaba 1969-2010 (Rzeszów 2010). Ważniejsze prace jego autorstwa to np.: Tatrzańska twórczość literacka Stanisława Witkiewicza (Rzeszów 1973), Modele lekcji z nauki i języku w szkole średniej (Rzeszów 1975, 1977, 1985), Nauczanie integrujące języka polskiego w szkole ogólnokształcącej (Rzeszów 1979), Sprawdziany z języka polskiego dla klas VII-VIII szkoły podstawowej (współautorka: Janina Kurczab; Rzeszów 1984, 1988, 1990), Scalanie treści kształcenia w przygotowaniu zawodowym nauczyciela polonisty (Rzeszów 1993), Pogranicza sztuk i konteksty literatury pięknej (Rzeszów 2001), W trosce o poprawność języka ojczystego. Polszczyzna dawna i dzisiejsza (Rzeszów 2019).

Prof. Henryk Kurczab był członkiem wielu gremiów naukowych. W latach 1978-1980 i 1988-1991 pracował w zespole kierunkowym filologii polskiej Centralnego Ośrodka Metodycznego Kształcenia i Doskonalenia Nauczycieli (przy WSP w Krakowie), w latach 1978-1981 był członkiem Komisji Programowo-Dydaktycznej KNoL PAN; należał do Towarzystwa Naukowego w Rzeszowie i Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Za działalność naukową i dydaktyczną był wielokrotnie nagradzany, uhonorowany został m.in. trzykrotnie nagrodami indywidualnymi MNiSW za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych oraz za autorstwo wyróżniających się podręczników dla studentów, Nagrodami Rektora WSP w Rzeszowie za publikacje naukowe, osiągnięcia dydaktyczne oraz za współpracę ze środowiskiem nauczycielskim. Otrzymał również liczne odznaczenia, m.in.  Złoty Krzyż Zasługi (1974), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1979), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1990).

W roku 2000 współpracownicy i uczniowie z Instytutu Filologii Polskiej  WSP w Rzeszowie z okazji czterdziestolecia pracy naukowej i siedemdziesiątych urodzin prof. Henryka Kurczaba przygotowali monografię zbiorową Polonistyka zintegrowana (Rzeszów 2000), a w roku 2013 w Wydawnictwie UR ukazała się dwutomowa publikacja Integracja wczoraj i dziś w kształceniu polonistycznym. Podkreślić warto, że w kolejnych dekadach prof. Henryk Kurczab nadal był otwarty na wyzwania i inspirujący. Wciąż pozostawał twórczy i aktywny naukowo, przygotowywał artykuł, pisał dziennik… Z  szacunku do pracy i z zamiłowania do nauki.