dr hab. Antoni Nikiel, prof. UR

dr hab. Antoni Nikiel, prof. UR

Kolegium Nauk Humanistycznych
Instytut Sztuk Pięknych
Zakład Malarstwa

Kontakt: anikiel@ur.edu.pl

Prowadzone przedmioty: Malarstwo

BIOGRAM:
Urodzony w Gorlicach 17 maja 1959 roku. Jest absolwentem Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Jarosławiu. Studiował w Instytucie Wychowania Artystycznego UMCS w Lublinie. Dyplom uzyskał w pracowni malarstwa prof. Mariana Stelmasika w 1986 roku. W 2000 roku uzyskał kwalifikacje I stopnia w dziedzinie sztuk plastycznych w zakresie dyscypliny artystycznej malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie na Wydziale Malarstwa. Stopień doktora habilitowanego sztuk plastycznych w dyscyplinie artystycznej sztuki piękne uzyskał w 2012 roku na podstawie postępowania habilitacyjnego przeprowadzonego na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie.

Z Uniwersytetem Rzeszowskim związany zawodowo od 1 października 1995 roku. W Instytucie Sztuk Pięknych UR w latach 2001-2003 był zastępcą dyrektora ds. dydaktyki. W latach 2002-2007 pracował równolegle w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej  w Sanoku (2002-2005 funkcja kierownika Zakładu Edukacji Plastycznej). W latach 2008-2011 pełnił funkcję prodziekana ds. dydaktyki na Wydziale Sztuki UR, a od 2016 do 2019 roku pełnił funkcję dziekana Wydziału Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego. Obecnie jest zatrudniony na stanowisku prof. nadzwyczajnego w Zakładzie Malarstwa Instytutu Sztuk Pięknych UR.

Uprawia malarstwo. Zrealizował 25 wystaw indywidualnych, wziął udział w ponad 200 wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. W dorobku posiada 15 nagród i wyróżnień za działalność artystyczną. Jest członkiem ZPAP, Stowarzyszenia Literacko-Artystycznego „Fraza” i Grupy artystycznej „Na Drabinie”.

OSIĄGNIĘCIA:

Ważniejsze Nagrody i wyróżnienia:

2013
- III Ogólnopolskie Triennale Malarstwa Współczesnego „Jesienne Konfrontacje” - Rzeszów - II Nagroda
2009
- Międzynarodowe Triennale Malarstwa „Srebrny Czworokąt” – Przemyśl - Ukraińska Nagroda Krajowa
2000
- IV Międzynarodowym Biennale Malarstwa „Srebrny Czworokąt” - Przemyśl - II Nagroda

CHARAKTERYSTYKA TWÓRCZOŚCI / INSPIRACJE:

…więc przy mnie bądź pamięci krucha
udziel swej nieskończoności

Z. Herbert

Ogród - miejsce oczekiwania, przestrzeń pamięci i obietnicy, ale także brama dotknięcia utraty, gdy wszystko zamiera i staje się tęsknotą. Malarstwo dla Antoniego Nikla często stanowi rodzaj takiej przestrzeni ogrodu. To tam narasta materia, budzą się ukryte pierwiastki życia, a ich cykliczność ewokuje nieustającą narrację w ciszy.

Niepowstrzymany przepływ linii, punktów, sekund, światła i cienie przenikające się wzajemnie - inność z identycznością tworzą nierozerwalne struktury. Artysta w swoich obrazach od lat, konsekwentnie, dotyka tajemnicy. Już samo wchodzenie w temat wymaga odwagi. Rzeczywistość tajemnicy bowiem nie daje nam nigdy ostatecznej odpowiedzi, zawsze pozostając czymś „ponad” albo „pod.” Owe szczeliny tajemnicy skrywają się na jego płótnach w zagęszczonej strukturze, podobnie jest gdy patrzymy na gęstwę trawy, misterium jej istności jest gdzieś „pod”, głębiej, wewnątrz. Lektura malarskiej tkanki wiedzie przez miriady pulsujących linii, znaczących ślady waloru, związanych łagodnym duktem ciszy. Obraz jest jak lekko rozchwiane wahadło egzystencji, w amplitudzie drżenia, zawsze pomiędzy widzialną gęstością znaku a jego powidokiem, rewersem czasu. I podobnie jak zgiełk zwielokrotnionych momentów, z których każdy inicjuje kolejne, niekończące się asocjacje zdarzeń, tak pojedyncze linie wywołują dźwięk płaszczyzn, a rozdrgane plany kreślą błękitny akord. Uważne oko malarza łowi detale (obelisk, krzywizna ciała, horyzont, krawędź przedmiotu), lecz ich obecność nie koncentruje się na osobnych wątkach. Scalone z całą resztą, poddane redefinicji, oddalają konteksty, trwając w niedomknięciu pojęć.

Abraham J. Heschel pisze: Nienasycony podziw budzi w nas nie to, co możemy pochwycić i przekazać, lecz to, co zrodziło się w naszym zasięgu, pozostając nieuchwytnym. Gdzież więc jest owo immanentne centrum? Być może w przeżywaniu, w nieustannej kontemplacji i intencjonalnym zjednoczeniu. Te właśnie cechy ma sztuka Antoniego Nikla. Jego kompozycje są jak gdyby utkane z myśli i odczuć. Ich wizualizacja nie jest jednak odsłonięciem, jest raczej unaocznieniem i notacją. W malarstwie tym w sposób fascynujący dochodzi do sprzężenia dwóch rzeczywistości, które są zasadniczymi czynnikami naszego życia – racjonalnej myśli i niedefiniowalnej intuicji. Tworzenie staje się dla artysty kontemplacją, w równie silnym stopniu jak na kolorach, formach, rytmach, koncentruje się on na aspektach duchowych i temporalnych. Prostokąt płótna przeradza się więc (by przytoczyć określenie Germano Celanta) w infinite present, nieskończoność chwili.

Kolor jego malarstwa jest strukturalnie przeniknięty linią układającą się często w swego rodzaju vibrato. Błękit zaś, obecny we wszelkich swych odmianach i odcieniach, jest dla malarza „narzędziem” najbardziej odpowiednim do nazywania i wyrażania duchowej strony natury. Są to także stany z pogranicza melancholii i tęsknoty wobec rzeczy poddanych wszechogarniającej ciszy czasu, w której nieprzerwanie obecny jest puls błękitu.

Marlena Makiel-Hędrzak

PRACA DYDAKTYCZNA:

GALERIA PRAC: