Realizowane 2022 r.

1.Zapobieganie urazom aparatu ruchu wśród osób aktywnych fizycznie z terenu Podkarpackiego na podstawie oceny ryzyka występowania różnych typów polimorfizmów kolagenowych - dr Agata Rzeszutko-Bełzowska

Identyfikacja ryzyka związanego z występowanie urazów więzadeł i ścięgien wśród osób aktywnych fizycznie z terenu Podkarpackiego. Planowany jest udział ok. 500 sportowców, trenujących zarówno amatorsko jak i wyczynowo, bez ograniczeń dla reprezentowanych dyscyplin sportowych. Istotą projektu jest określenie, które z czynników (genetyczne czy wynikające z obciążeń treningowych) w najwyższym stopniu przyczyniają się do ryzyka powstawania kontuzji. Dla kompleksowej analizy i oceny tego zjawiska, przeprowadzone zostanie również badanie ankietowe, dotyczące jakości i stylu życia uczestników badań.

2.Nowe wzory użytkowe mankietów naramiennych do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi dla osób o nietypowych wymiarach kończyn górnych - dr Piotr Matłosz

Stworzenie nowych wzorów użytkowych mankietów do pomiaru ciśnienia tętniczego dostosowanych do potrzeb osób o nietypowych wymiarach kończyn górnych. Projekt stanowi kontynuację prac realizowanych dzięki finansowaniu uzyskanemu w drugim naborze grantów PCI (Nr projektu: N2_149). Efektem palnowanych prac B+R będzie wytworzenie elementów prototypów mankietów z wykorzystaniem innowacyjnej metody druku 3D. Następnie zostanie przeprowadzona demonstracja prototypu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych oraz analiza powtarzalności oraz dokładności pomiaru, dzięki czemu projekt osiągnie poziom TRL 6. W ramach dalszego rozwoju projektu planuje się nawiązać współpracę z krajowym producentem ciśnieniomierzy w celu osiągnięcia poziomu TRL9 i wdrożenia produktu na rynek (po uzyskaniu prawa ochronnego w Urzędzie Patentowym RP). Szczegółowa analiza potencjału rynkowego pozwala ocenić użyteczność gospodarczą planowanego produktu oraz zapotrzebowanie rynkowe na bardzo wysokie.

3.Biokompatybilne nanomateriały na osnowie kwasu poli(3-hydroksymasłowego) jako potencjalne implanty kostne - dr inż. Anna Czerniecka-Kubicka

Rozwój medycyny jest bezpośrednio związany z postępem inżynierii chemicznej oraz inżynierii materiałowej. Te obszary nauki, bezpośrednio związane z rozwojem nowych materiałów, dają nadzieję na obiecujące rozwiązania w medycynie rekonstrukcyjnej i zabiegowej poprawiając życie i zdrowie pacjentów. Z tego powodu głównym celem projektu jest opracowanie receptury i warunków przetwórstwa nowego, biokompatybilnego, termostabilnego i homogenicznego granulatu otrzymanego na osnowie kwasu poli(3-hydroksymasłowego) wzbogaconego nanododatkami i innymi polimerami. Otrzymanym rezultatem, wyróżniającym produkt, będzie kontrolowany skład, struktura oraz biokompatybilność biomateriału mogącego znaleźć zastosowanie w medycynie regeneracyjnej u ludzi i zwierząt. Nanobiokompozyt zostanie scharakteryzowany pod względem właściwości fizykochem. i biokompatybilności z orgazmem żywym stanowiąc wstęp do ustalenia możliwości terapeutycznych nowego biomateriału, który umożliwi rozwój spersonalizowanych terapii.

4.Opracowanie innowacyjnej metody badania pola widzenia i ruchomości kręgosłupa szyjnego, wykorzystującej technologię wirtualnej rzeczywistości - dr Andżelina Wolan-Nieroda

Deformacje kręgosłupa w odcinku szyjnym prowadzą do ograniczeń zakresu ruchomości i do utraty widzenia na wprost. Urządzenie do wirtualnego pola widzenia z oceną zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego to nieinwazyjna technika oceny patologii dróg wzrokowych, służące do wykrywania i monitorowania postępu terapii chorób neurologicznych. Cel badań - ocena pola widzenia i sprawności ruchowej kręgosłupa szyjnego uwzględniającej zakres ruchów czynnych i określenie jakości życia u osób z dolegliwościami bólowymi w odcinku szyjnym. Metody: Grupa badana 30 osób leczonych z powodu dolegliwości bólowych i ograniczeń zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego. Grupa kontrolna 30 osób bez rozpoznanej klinicznie choroby kręgosłupa szyjnego dopasowane wiekiem i płcią do grupy badanej. Wnioski: Umożliwienie doboru odpowiedniej terapii do pacjenta ze względu na jego cechy unikalne, pomimo uniwersalnych wskazań dotyczących jednostki chorobowej (uszkodzeń lub deformacji odcinka szyjnego kręgosłupa).

5.Opracowanie testu farmakogenetycznego do optymalizacji leczenia normotymicznego lekami z grupy SNRI w terapii uzależnień od alkoholu - dr Aleksandra Kwiatkowska

Opracowanie testu farmakogenetycznego umożliwiającego przewidzieć efekt kliniczny (skuteczność i potencjalne skutki uboczne) leczenia normotymicznego lekami z grupy SNRI (inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny) jako spersonalizowanej interwencji medycznej wspomagającej terapię uzależnień od alkoholu w oparciu o indywidualny profil genetyczny pacjenta i z wykorzystaniem algorytmów z zakresu uczenia maszynowego. Z uwagi na niską skuteczność standardowych terapii odwykowych i ciągły, a w czasie pandemii COVID-19 rekordowy wręcz, wzrost spożycia alkoholu bardziej precyzyjne (spersonalizowane) i skuteczne terapie wspomagające leczenie odwykowe są kluczowe dla poprawy jakości życia osób uzależnionych od alkoholu. Mają one również wymierne korzyści dla wszystkich obywateli, gdyż - z punktu widzenia farmakoekonomiki - są najkorzystniejszym ekonomicznie rozwiązaniem przeciwdziałającym negatywnym skutkom społeczno-ekonomicznym nadużywania alkoholu.

6.Ocena skuteczności klinicznej enkapsulatu kwasu 5-aminolewulinowego w poliamidoaminowym nośniku dendrymerowym w leczeniu stanów przednowotworowych skóry z wykorzystaniem terapii fotodynamicznej. - prof. dr hab. n. med. Adam Reich

Terapia fotodynamiczna jest nowoczesną metodą terapii, znajdującą zastosowanie w leczeniu stanów przednowotworowych i nowotworów złośliwych skóry. Jej skuteczność warunkuje współdziałanie substancji fotouczulającej, światła o odpowiedniej długości fali oraz tlenu. Reaktywne formy tlenu generowane w wyniku reakcji fotodynamicznej mają duży potencjał destrukcyjny. Zastosowany fotouczulacz powinien wnikać w jak największym stopniu selektywnie do komórek nowotworowych. Najczęściej stosowanym fotouczulaczem jest kwas 5-aminolewulinowy (ALA). Selektywne dostarczanie ALA do tkanki zmienionej chorobowo jest możliwe dzięki tworzeniu enkapsulatów ALA w nośniku. We wnioskowanym projekcie mamy zamiar podjąć próbę poprawy przenikalności przezskórnej i selektywności ALA poprzez zastosowanie dendrymerów poliamidoaminowych. W efekcie końcowym zastosowanie nowego enkapsulatu w terapii fotodynamicznej pozwoli podwyższyć efektywność przy obniżeniu możliwych działań niepożądanych.

7.Human Performance Program- monitorowanie wybranych parametrów zdrowotnych żołnierzy sił specjalnych - prof. dr hab. n. med. Artur Mazur

Celem projektu jest opracowanie procedury monitowania wybranych parametrów zdrowotnych żołnierzy sił specjalnych przy użyciu technik obrazowych (MR, CT, densytometria) oraz poszukiwanie nowych bio-markerów hormonalnych wykrywających we wczesnym stadium niekorzystne zmiany stanu zdrowia, co zwiększy szanse na ich eliminację i szybsze wdrożenie leczenia. Żołnierzy sił specjalnych stanowią specyficzną grupę zawodową poddawaną znacznym obciążeniom w sferze wysiłku fizycznego i psychicznego. Pojawiają się co raz częstsze sygnały o dolegliwościach zdrowotnych dotykających żołnierzy. Ich wyszkolenie jest bardzo kosztowne (ok. 1 mln. $), a zachowanie ich przez jak najdłuższy czas w możliwie najlepszym stanie zdrowia jest kluczowe z punktu widzenia systemu bezpieczeństwa państwa. Pro. powstał w wyniku konsultacji z kierownictwem jednostki GROM. Jego zwieńczeniem będzie wdrożenie opracowanej procedury w strukturach jednostki. Wprowadzi to nową wiedzę i jakość w opiece zdrowotnej żołnierzy.

8.Molekularny test przesiewowy dla kobiet z cukrzycą ciążową pochodzących z terenu Podkarpacia - prof. dr hab. Dorota Darmochwał-Kolarz

Cukrzyca ciążowa (CC) jest najczęstszym powikłaniem w ciąży. Globalnie częstość jej występowania wynosi od 1% do 14%, w Polsce około 3.4% i jej występowanie może być związane ze zmiennością populacyjną oraz metodami diagnostycznymi. Testy przesiewowe w docelowej populacji są ważne i wymagają zwalidowanych metod. Celem niniejszego projektu będzie próba opracowania przesiewowego testu molekularnego (koncepcja technologiczna), który posłuży do oceny ryzyka wystąpienia CC u kobiet z Podkarpacia. Do badań zostanie wykorzystane osocze, którego pobranie nie jest inwazje oraz jest możliwe do długotrwałego przechowywania. Potwierdzenie koncepcji będzie polegało na przeanalizowaniu poziomu ekspresji ponad 270 markerów u kobiet z CC i porównanie ich z parametrami oznaczonymi u zdrowych ciężarnych. Do badań w skali laboratoryjnej zostanie wykorzystana technologia sekwencjonowania następnej generacji (NGS), która staje się obecnie złotym standardem w molekularnych badaniach przesiewowych.

9.Opracowanie procedury określającej ustalanie indywidualnych schematów żywieniowych z udziałem produktów bogatych w witaminę K2 w zapobieganiu COVID-19 - dr hab. Annna Żaczek, Profesor UR

Zakaźna choroba COVID-19 jest wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV-2. Najnowsze badania wskazują, że niedobór witaminy K2 ma wpływ na ciężki przebieg choroby, szczególnie u osób otyłych i z obniżoną odpornością. Celem projektu jest opracowanie procedury, która pozwoli na skonstruowanie e-panelu diagnostycznego w celu ustalania indywidualnych schematów żywieniowych z udziałem produktów bogatych w witaminę K2 dla osób o zwiększonym ryzyku choroby. Jest to innowacyjne rozwiązanie oparte na koncepcji podniesienia poziomu witaminy K2. E-panel opracowany będzie na podstawie badań wielu parametrów z wykorzystaniem nowoczesnych metod i technik, w tym techniki opartej o wysokoprzepustowe sekwencjonowanie DNA. E-panel diagnostyczny będzie unikatowy i chroniony patentem. Produkt jako jedyny na rynku będzie przeznaczony dla określania indywidualnych diet u osób odchudzających się uwzględniający ryzyko zachorowania na COVID-19. Umożliwi dietetykom indywidualne podejście do pacjenta.

10.Zestaw badań epigenetycznych do indywidualizacji leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów - Dr Bogdan Kolarz

Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba o nieznanej etiologii. Ważną rolę odgrywa odpowiedź immunologiczna prowadząca do syntezy przeciwciał takich jak przeciwciała przeciwko białkom cytrulinowanym (ACPA). Około 30% pacjentów nie reaguje w sposób zadowalający na żadną z dostępnych terapii. Prace prowadzone przez nasz zespół wykazały udział mechanizmów epigenetycznych takich jak metylacja genu PAD4 czy ekspresji miR-155 w patogenezie RZS. Nasz projekt na tym etapie badań zakłada wyselekcjonowanie kolistych-RNA, które są kolejnym, ważnym regulatorem ekspresji genów. Selekcja zostanie dokonana na podstawie ich związku z aktywnością choroby w połączeniu ze stosowaną terapią. Umożliwi to stworzenie zestawu nowoczesnych badań pomocnych w diagnostyce choroby, a zwłaszcza w wyborze leczenia. Indywidualizacja terapii umożliwi dobór odpowiedniego leku już na początku terapii co ograniczy postęp choroby, destrukcje stawów, niesprawność pacjentów, absencję w pracy a także całkowite koszty.