Aktualności

Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska Kolegium Nauk Przyrodniczych

Kontakt: ul. A. Zelwerowicza 4, budynek D9, 35-601 Rzeszów telefon: (17) 785 52 04, e-mail: ehalon@ur.edu.pl

 

 

07.11.2024

Nasza magistrantka wyróżniona Dyplomem uznania Rektora Uniwersytetu Rzeszowskiego

 

6 listopada 2024 roku Rektor UR prof. dr hab. n. med. Adam Reich wraz z Prorektor ds. Studenckich i Kształcenia prof. Sabiną Grabowską wręczyli wyróżnienia absolwentom,  którzy w roku akademickim 2023/2024 osiągnęli najlepsze wyniki naukowe.

W gronie siedmiu nagrodzonych absolwentów z całego Uniwersytetu Rzeszowskiego znalazła się pani mgr inż. Katarzyna Dudek, absolwentka kierunku Ochrona środowiska.

Pani mgr inż. Katarzyna Dudek w czerwcu tego roku obroniła pracę magisterską, a badania będące podstawą pracy dyplomowej, realizowane pod kierunkiem dr hab. Anety Bylak, prof. UR, prowadzone były w otulinie Bieszczadzkiego Parku Narodowego i dotyczyły oceny wpływu infrastruktury związanej z turystycznym udostępnianiem obszarów cennych przyrodniczo na stan ekologiczny potoków.

---

04.11.2024

Badania pracowników ZEiOŚ inspiracją dla działań renaturyzacyjnych w potokach karpackich

Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (główna jednostka Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe odpowiedzialna za badania naukowe) zaprezentowało efekt kilkunastoletniej współpracy z pracownikami Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska UR – prof. dr hab. Krzysztofem Kukułą i dr hab. Anetą Bylak, prof. UR.  W efekcie badań, których wyniki opublikowano w renomowanych czasopismach, zespół naszych pracowników wykazał, że niewłaściwie skonstruowane brody oraz progi piętrzące stanowią nie tylko kluczowe bariery dla przemieszczania się ryb i bezkręgowców wodnych, ale znacząco oddziałują na ekosystem całego potoku. Poza negatywnym wpływem na ekosystem, betonowe przejazdy z czasem tracą swoją funkcję hydrotechniczną – w efekcie erozji poniżej brodów powstają wodospady, a stabilność konstrukcji jest zagrożona. Spada także zdolność retencyjna zlewni. Prowadzenie gospodarki leśnej wymaga jednak utrzymania odpowiedniej infrastruktury drogowej, w tym obiektów umożliwiających przekraczanie potoków. Podjęto zatem decyzję o przebudowie wielu obiektów hydrotechnicznych na terenach leśnych, także w Karpatach. Inwestycje zaplanowano zgodnie z najnowszą wiedzą ekologiczną i z zastosowaniem najlepszych praktyk zarządzania środowiskiem, a zatem z korzyścią zarówno dla przyrody, jak i ludzi. Brody betonowe przebudowano na przepusty łukowe o dużym świetle lub zastąpiono kamiennymi konstrukcjami zapewniającymi możliwość migracji organizmów wodnych. Zdemontowane progi zastąpiono imitującymi naturalne dno bystrzami. Aby zabezpieczyć infrastrukturę drogową i jednocześnie spowolnić odpływ wód opadowych fragment zboczy potoku wzmocniono za pomocą materiałów naturalnych. Usunięcie przeszkód migracyjnych i poprawa warunków hydromorfologicznych koryta nie tylko spowodowała przesunięcie się granicy zasięgu ryb w górę potoku, ale i doprowadziła do wzrostu liczby gatunków i ogólnej liczebności ryb. Poddany renaturyzacji potok służy jako wzorzec na zajęciach dydaktycznych dla studentów kierunku Ochrony środowiska. Badania naukowe prowadzone przez zespół prof. dr hab. Krzysztofa Kukuły i dr hab. Anety Bylak, prof. UR dały naukowe podstawy do przeprowadzenia zabiegów renaturyzacyjnych w górskich rzekach i potokach znajdujących się na obszarach, na których gospodarkę prowadzi Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.

Więcej o projekcie:

https://www.facebook.com/photo/?fbid=951332493690557&set=pcb.951340983689708

https://www.ckps.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/HTXX9aadlRBB/content/potok-holubla-mala-retencja-gorska

Artykuły, które ukazały się do tej pory to m.in.:

Kukuła K., Bylak A. 2022. Barrier removal and dynamics of intermittent stream habitat regulate persistence and structure of fish community. Scientific Reports 12: 1512. https://www.nature.com/articles/s41598-022-05636-7#Sec8

Bylak A., Kukuła K. 2018. Concrete slab ford crossing - an anthropogenic factor modifying aquatic invertebrates communities. Aquatic Ecosystem Health and Management 21: 41-49. https://doi.org/10.1080/14634988.2017.1329604

Bylak A. 2018. The effects of brown trout on salamander larvae habitat selection: a predator-avoidance strategy. Canadian Journal of Zoology 96: 213-219. https://cdnsciencepub.com/doi/10.1139/cjz-2017-0064

---

30.10.2024

Kolejna publikacja z udziałem studentów Ochrony środowiska, przygotowana pod opieką pracowników ZEiOŚ

W najnowszym numerze Roczników Bieszczadzkich (tom 32) ukazał się artykuł, którego współautorem jest nasza tegoroczna absolwentka kierunku Ochrona środowiska – mgr inż. Katarzyna Dudek.
Dotychczasowe badania wpływu przegród poprzecznych na ekosystemy wód płynących koncentrowały się najczęściej na dużych zaporach i wysokich progach, podkreślając między innymi ich negatywny wpływ na ryby wędrowne. Jednak nawet bardzo małe przeszkody zasadniczo zmieniają morfologię koryta. Przepusty odgrywają kluczową rolę w hydrotechnice i infrastrukturze drogowej, zapewniając przepływ wody pod drogami. W małych potokach karpackich to jedne z najczęściej stosowanych rozwiązań, a jeszcze do niedawna przepusty konstruowano umieszczając betonową rurę w korycie lub budując większy obiekt, np. betonowy przepust okularowy.  W pracy pt. „Wpływ przepustu betonowego na zespoły makrobezkręgowców bentosowych w potokach górskich”, po analizie parametrów hydro-morfologicznych koryta i zespołów bezkręgowców zasiedlających dno autorzy wykazali, że nawet pojedyncze obiekty hydrotechniczne, takie jak betonowe przepusty ingerujące w dno, mogą doprowadzić do odcinkowego zniekształcenia naturalnych siedlisk w potoku. Natomiast w okresie niżówek takie obiekty dodatkowo przerywają ciągłość ekologiczną cieku.

Serdecznie zachęcamy do przeczytania całego artykułu, dostępnego pod linkiem:

https://bdpn.gov.pl/roczniki-bieszczadzkie?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR3oHG_VkJpBMUIDD-o80sCqyFtuHgGcrqKl-yU0mwDfZDee09isLUtzTvc_aem_ZuX3SkdUzPHqvpCKQnU_FA

---

29.10.2024

Posiedzenie Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego na UR

25 października 2024 r. w Instytucie Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska odbyło się wyjazdowe posiedzenie Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Spotkanie prowadził Przewodniczący Rady Naukowej BdPN – prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, Dyrektor Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele wyższych uczelni, instytucji rządowych, samorządowych i organizacji społecznych zajmujących się ochroną przyrody, oraz dyrekcja Bieszczadzkiego Parku Narodowego.
Celem październikowego spotkania Rady Naukowej BdPN była m.in. analiza potencjalnych zagrożeń dla przyrody Parku oraz dyskusja dotycząca aktualnych problemów w funkcjonowaniu Parku i jego otuliny. Szczególną uwagę zwrócono na zasady planowania badań naukowych w Parku oraz problemy związane z inwestycjami mogącymi zagrozić walorom przyrodniczym Parku.

---

28.10.2024

Zmiana na stanowisku kierownika Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska

W nowym roku akademickim zmienił się kierownik naszego zakładu. Została nim Pani dr hab. Aneta Bylak, prof. UR. Serdecznie gratulujemy! Życzymy też, aby kierowanie zakładem było, jak prowadzenie badań w potokach bieszczadzkich w środku lata  - pełne słońca, wspaniałego humoru i samych dobrych połowów :).

---

10.10.2024

Wizyta kolejnej grupy uczniów szkół średnich w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska

 

 

Od czasu do czasu do sal wykładowych naszego Uniwersytetu wchodzą nie tylko studenci, ale także uczniowie, którzy odwiedzają nas aby wziąć udział w warsztatach przyrodniczych. Nie inaczej było w ostatni piątek, 4 października 2024, kiedy to gościliśmy uczniów klasy maturalnej z Liceum Ogólnokształcącego im. ks. Piotra Skargi w Sędziszowie Małopolskim.
Spotkanie rozpoczęło się wykładem pt. „Ekologiczne podstawy ochrony środowiska”, który wygłosił prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. Po wykładzie przyszła kolej na część warsztatową. Pod kierunkiem dr hab. Anety Bylak, prof. UR i dr Natalii Kochman-Kędziory, z wykorzystaniem gier edukacyjnych i symulacji przyrodniczych, uczniowie poznawali zagadnienia związane z rolą kamuflażu, jako techniką unikania drapieżnika oraz różnymi strategiami żerowania.
Uczniowie byli wdzięcznymi słuchaczami i aktywnie brali udział w warsztatach. Dziękujemy za odwiedziny tak miłych gości, z którymi, mamy nadzieję, spotkamy się w nowej roli, kiedy to staną się studentami Uniwersytetu Rzeszowskiego!:)

---

08.10.2024

Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska po raz kolejny realizują projekt w ramach monitoringu rzek w Polsce

 

Celem wykonywania badań wód powierzchniowych jest dostarczenie wiedzy o stanie wód, koniecznej do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu oraz ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Działania te powinny zapewnić ochronę przed eutrofizacją spowodowaną wpływem źródeł bytowo-komunalnych i rolniczych oraz ochronę przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Monitoring wód powierzchniowych jako element gospodarowania wodami dostarcza danych o jakości wód, umożliwiając wykorzystanie ich w kolejnych pracach planistycznych, sporządzanych na potrzeby planowania w gospodarowaniu wodami. Uzyskanie spójnego i kompletnego obrazu stanu lub potencjału ekologicznego wód rzecznych jest wypełnieniem obowiązków zapisanych w Ramowej Dyrektywie Wodnej (RDW) w art. 8 Dyrektywy 2000/60/WE.
Wyniki badań, oprócz realizacji wyżej określonego celu podstawowego, służą także do wypełnienia przez Polskę obowiązków sprawozdawczych wobec Komisji Europejskiej, a także zobowiązania Polski wynikające ze współpracy z Komisją Helsińską oraz Europejską Agencją Środowiska.
Zakres i częstotliwość pomiarów i badań wskaźników w ramach poszczególnych rodzajów monitoringu ustala się dla każdego punktu pomiarowo-kontrolnego zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem monitoringowym. Tworzenie nowej sieci monitoringowej polega na weryfikacji sieci istniejącej w poprzednim 6-letnim cyklu gospodarowania wodami. Sieć punktów pomiarowo kontrolnych, na które składają się reprezentatywne punkty diagnostyczne i operacyjne, stanowi podstawę oceny stanu jednolitych części wód.
Program monitoringu wód powierzchniowych przygotowuje się na okres 6 lat. Obecnie obowiązuje cykl monitoringu na lata 2022-2027, a program podlega corocznej aktualizacji. W bieżącym roku, w efekcie wygrania postępowania konkursowego, za monitoring rzek oparty na ichtiofaunie oraz wybranych wskaźnikach fizykochemicznych i hydromorfologicznych oraz pobór prób bioty do analiz chemicznych na całym Podkarpaciu, odpowiada zespół prof. dra hab. Krzysztofa Kukuła i dr hab. Anety Bylak, prof. UR z Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska. Z Zakładu, w realizację projektu zaangażowane są również dr Natalia Kochman-Kędziora i mgr Elżbieta Hałoń.
Wartość finansowa części projektu realizowanej przez pracowników ZEiOŚ to 291 700 zł.

---

27.09.2024

Powołanie Zespołu Programowego kierunku Ochrona Środowiska

 

W tym roku, na początku roku akademickiego decyzją Prorektora zostały powołane nowe zespoły programowe dla wszystkich kierunków studiów, na kadencję 2024-2028.
Do Zespołu na kierunku Ochrona środowiska, poza kierownikiem kierunku - dr hab. Anetą Bylak, prof. UR, zostali powołani: prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, dr hab. Jan Buczek, prof. UR, dr Agata Ćwik, dr Natalia Kochman-Kędziora, dr Bernadetta Ortyl, oraz przedstawicielka studentów – inż. Natalia Tokarz-Miśkiewicz.
Skład Zespołu został utrzymany z poprzedniej kadencji, a jego członkowie już końcem września rozpoczęli intensywną pracę nad utrzymaniem wysokich standardów kształcenia na kierunku. Rolą Zespołu jest bowiem m.in. sprawowanie nadzoru merytorycznego nad realizacją programu studiów, doskonalenie koncepcji kształcenia i programu studiów czy też przeprowadzanie analiz i ocen jakości kształcenia na danym kierunku studiów.
Życzymy powodzenia w realizacji nowych zadań!

---

09.09.2024

Dr hab. Aneta Bylak, prof. UR nowym kierownikiem kierunku Ochrona Środowiska

Pracami zespołu programowego kierunku Ochrona środowiska od czasu powstania kierunku, kieruje kierownik kierunku (dawniej przewodniczący rady programowej). W bieżącym roku akademickim na to stanowisko na kadencję 2024-2028, decyzją JM Rektora Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. dr hab. n. med. Adama Reicha, została powołana dr hab. Aneta Bylak, prof. UR. Do zadań kierownika kierunku studiów należą, m.in.: kierowanie pracami zespołu programowego, koordynowanie prac związanych z przygotowaniem projektu programu studiów, jego weryfikacją i realizacją, czy dbanie o realizację zajęć dydaktycznych na prowadzonym kierunku studiów.
Życzymy wytrwałości w dążeniu do celu i zawsze pozytywnego nastawienia, niezależnie od napotkanych trudności!

---

01.09.2024

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła Dyrektorem Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska

 

Z dniem 1 września 2024 stanowisko Dyrektora Instytutu Nauk Rolniczych Ochrony i Kształtowania Środowiska objął prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. Pan Profesor został powołany na tę funkcję przez JM Rektora UR prof. dr hab. n. med. Adama Reicha, otrzymując poparcie członków Rady Instytutu. Przez wiele lat prof. Krzysztof Kukuła pełnił funkcję kierownika Katedry Biologii Środowiska, a następnie Katedry i Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska.
Z okazji awansu, jako współpracownicy z Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska, składamy najszczersze gratulacje! Życzymy również, aby odnalazł Pan Profesor idealną równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, czerpiąc radość zarówno z sukcesów w pracy, jak i z chwil spędzonych poza nią.

---

18.06.2024

O przyrodzie i środowisku podczas V Krajowych Dni Pola

 

 

W dniach 14-16 czerwca 2024 roku w Boguchwale odbyły się V Krajowe Dni Pola. Bogaty program obfitował w liczne prezentacje ekspertów, panele dyskusyjne, warsztaty oraz wystawy. O swojej ofercie dydaktycznej, ale także prowadzonych badaniach opowiadali pracownicy Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska. Była to doskonała okazja do zaprezentowania wszystkich kierunków przyrodniczych, w tym kierunku Ochrona środowiska, posiadającego w programie studiów możliwość wyboru także specjalności skupiających się np. na ochronie środowiska agrarnego oraz ochronie i kształtowaniu terenów rolniczych.
Zachowanie walorów środowiska na terenach rolniczych i obszarach wiejskich to jeden z ważniejszych filarów współczesnej ochrony środowiska. Klimat, ukształtowanie powierzchni, dostęp do wody, jakość gleb, to naturalne warunki środowiskowe, które mogą wpływać nie tylko na stopień opłacalności produkcji rolnej ale przede wszystkim na jakość surowców spożywczych i żywności, a tym samym na zdrowie człowieka.

---

10.06.2024

Dr Natalia Kochman-Kędziora sekretarzem generalnym Polskiego Towarzystwa Fykologicznego

 

Nasza koleżanka, dr Natalia Kochman-Kędziora, która przez ostatnie cztery lata pełniła funkcję zastępcy sekretarza generalnego Polskiego Towarzystwa Fykologicznego, ponownie weszła w skład Zarządu. Tym razem, na kadencję 2024-2028, została wybrana na stanowisko sekretarza generalnego.
Polskie Towarzystwo Fykologiczne skupia naukowców prowadzących badania z zakresu taksonomii, ekologii i biochemii glonów. To towarzystwo o długiej historii. W 1972, na 40. Zjeździe Polskiego Towarzystwa Botanicznego (PTB) została powołana Sekcja Fykologiczna przy Polskim Towarzystwie Botanicznym. W kolejnych latach cyklicznie odbywały się zjazdy fykologów polskich. Rosnąca potrzeba ułatwienia rozwoju nauk fykologicznych i ciągłe zainteresowanie problematyką glonów skłoniło zarząd do utworzenia niezależnej od PTB organizacji skupiającej polskich fykologów - powołano wtedy Polskie Towarzystwo Fykologiczne. Serdecznie gratulujemy tej nominacji!

---

26.05.2024

Akcja: Migracja ryb wędrownych

 

25 maja po raz kolejny obchodziliśmy Światowy Dzień Migracji Ryb (World Fish Migration Day), który łączy ryby, rzeki i ludzi. Światowy Dzień Migracji Ryb to ogólnoświatowe święto mające na celu podniesienie świadomości na temat znaczenia swobodnie płynących rzek i ryb wędrownych. Pierwszy raz to święto odbyło się równo dziesięć lat temu.
W tym roku, z pomocą wspaniałych i niezawodnych studentów kierunku #OchronaŚrodowiska, ryby wędrowne wyruszyły z budynku D9. Nasi studenci (III rok OŚ), na wszystkie możliwe sposoby pomagali im choć przez kilka dni migrować! Akcja budziła ogromne zainteresowanie mieszkańców Rzeszowa, bo któż nie zwrócił by uwagi na osoby transportujące ogromnego jesiotra czy łososia :)
Dlaczego warto przypominać o Światowym Dniu Migracji Ryb?
Wiele ryb musi migrować, aby dotrzeć na żerowiska lub dogodne tarliska, na których złożą ikrę i dadzą początek nowemu pokoleniu. Szczególne znaczenie maja ryby dwuśrodowiskowe (migrujące na tarło z morza do rzek, lub z rzek do morza), aby dokończyć swój cykl życiowy. Stanowią one kluczowe ogniwo w złożonych sieciach pokarmowych i odgrywają zasadniczą rolę w utrzymywaniu niezaburzonych i produktywnych ekosystemów rzecznych i lądowych.
W skali globalnej - są one niezbędne dla utrzymania się milionów ludzi na całym świecie. Ryby wędrowne są zatem ważne nie tylko z ekologicznego punktu widzenia, ale również kulturowego, ekonomicznego i rekreacyjnego! Wśród wędkarzy złowienie dużych ryb wędrownych, jak np. łososia czy troci, budzi wiele sportowych emocji.
Jednak wiele gatunków ryb wędrownych jest krytycznie zagrożonych lub nawet w niektórych rejonach świata uznanych za wymarłe. Światowy Dzień Migracji Ryb postrzegamy jest jako wspólną odpowiedzialność za znalezienie rozwiązań umożliwiających przywrócenie możliwości swobodnej migracji ryb, przywrócenie „zdrowych” rzek i zapobieganie ich przyszłej degradacji! Aby to osiągnąć, doskonałym początkiem jest edukacja i podnoszenie świadomości społecznej dotyczącej tego problemu, a także odkrywanie i wdrażanie nowych rozwiązań.
Kończymy tę krótką informację tegorocznym hasłem „Free flow” – czyli, niech rzeki i ryby płyną nam swobodnie :)
Link do fotorelacji na naszym FB: https://www.facebook.com/photo?fbid=967876648673745&set=pcb.967881328673277

---

28.04.2024

Warsztaty przyrodnicze „Podwodny świat owadów”

 

„Jakie zwierzęta żyją w wodzie?” – takim pytaniem rozpoczęły się warsztaty przyrodnicze, które 26 kwietnia 2024 r. przeprowadzili pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska. Jak się okazało, choć uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 im. ks. Stanisława Konarskiego w Jarosławiu potrafili wymienić wiele różnych gatunków, to jednak tytułowy „Podwodny świat owadów” był dla nich najbardziej tajemniczy i zarazem niezwykle fascynujący. Podczas warsztatów prowadzonych przez dr hab. Anetę Bylak, prof. UR, dr Natalię Kochman-Kędziorę i mgr Elżbietę Hałoń uczniowie odkrywali larwy różnych gatunków owadów wodnych, poznali ich budowę, przystosowania do przetrwania w prądzie wody, zdobycia pożywiania jak również sztukę kamuflażu, która pomaga organizmom chronić się przed drapieżnikami. Na zakończenie warsztatów uczniowie podziwiali domki chruścików – misternie zbudowane i wykonane z najróżniejszych materiałów przez tych podwodnych architektów

---

22.04.2024

Świętowanie Światowego Dnia Ziemi z najmłodszymi miłośnikami przyrody

 

 

W tym roku Światowy Dzień Ziemi, przypadający zawsze 22 kwietnia, obchodziliśmy w towarzystwie najmłodszych dzieci, zafascynowanych otaczającą przyrodą. Gośćmi w Publicznym Przedszkolu nr 8 były mgr Elżbieta Hałoń z Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska oraz studentki kierunku Ochrona Środowiska inż. Oliwia Delimata i inż. Monika Jakielaszek, które podczas warsztatów przyrodniczych pt. “Życie w wodzie i na ziemi" opowiadały o wyzwaniach, z jakimi mierzą się zwierzęta w podwodnym świecie. Była to kolejna świetna okazja do nauki przez zabawę i rozwijanie przyrodniczych pasji małych odkrywców, a na pamiątkę każde z dzieci otrzymało pamiątkowy dyplom.

---

22.03.2024

Dni Otwarte Uniwersytetu Rzeszowskiego

 

 

Za nami kolejna edycja Dni Otwartych Uniwersytetu Rzeszowskiego. 20 marca, w budynku A0, obecni byli przedstawiciele wszystkich instytutów Uniwersytetu Rzeszowskiego, prezentujący swoją ofertę dydaktyczną. Kolorowe stanowisko INROiKŚ przyciągało wzrok wszystkich zainteresowanych przyrodą, a uczniowie szkół średnich mogli podyskutować o studiach na UR nie tylko z pracownikami, ale także ze studentami.
Kierunek Ochrona środowiska reprezentowały dr Natalia Kochman-Kędziora, mgr Elżbieta Hałoń, a także świeżo upieczone panie inżynier, a równocześnie studentki studiów II stopnia OŚ, tj. inż. Oliwia Delimata i inż. Monika Jakielaszek. Ulubieńcem odwiedzających nas studentów został inwazyjny gatunek – rak pręgowaty oraz bardzo realistyczna, pluszowa „makieta” jesiotra ostronosego – gatunku chronionego, która towarzyszy nam na wielu innych wydarzeniach. Dni Otwarte to co roku doskonała okazja, aby się bliżej poznać i porozmawiać o przyrodzie i ochronie środowiska.

---

20.02.2024

Rozmowa o Sanie – najważniejszej rzece Podkarpacia

 

W najnowszym numerze Karpackiego Przeglądu Społeczno-Kulturalnego ukazała się obszerna rozmowa red. Jacka Stachiewicza z prof. dr hab. Krzysztofem Kukułą. Wiodącym tematem wywiadu pod tytułem „Jest lepiej, ale do zachwytów jeszcze bardzo daleko” jest rzeka San i zmiany, które zaszły w niej na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat. Poniżej krótki fragment wywiadu:
„W odniesieniu do Sanu można powiedzieć, że swego czasu, przed budową zapór w Myczkowcach i w Solinie, był królem rzek górskich w Polsce?
W przeszłości z tym określeniem kojarzono Dunajec, co jest zresztą uzasadnione, bo to jest prawdziwie górska rzeka. Natomiast San ma oczywiście nadal wiele walorów rzeki górskiej, a w skali polskich Karpat, unikatowych. Od wielu też lat, także w tej chwili, jest to dobrze zachowana górska rzeka. (…) przede wszystkim na odcinku górnym, powyżej zbiornika w Solinie, ponieważ zapory w Solinie i w Myczkowcach zasadniczo zmieniły charakter Sanu poniżej.”
Zachęcamy do przeczytania całego wywiadu, który znaleźć można na stronie: https://www.procarpathia.pl/wydawnictwa/czasopisma/karpacki-przeglad-spoleczno-kulturalny/karpacki-przeglad-spoleczno-kulturalny-4-54-2023 

---

23.01.2024

Kolejne warsztaty dla uczniów w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska

 

Poniedziałkowe przedpołudnie 22.01.2024 roku uczniowie Zespołu Szkół nr 2 im. Tadeusza Rejtana w Rzeszowie spędzili na zajęciach w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska UR, gdzie mieli okazję dowiedzieć się więcej o wodzie, jednej z najważniejszych zasobów naturalnych na Ziemi, oraz zgłębiać tajemnice podwodnego świata. Spotkanie rozpoczęło się od wykładu na ważny i bardzo aktualny temat „Hydroekologia – jak ochronić zasoby wody?”, wygłoszony przez prof. dr hab. Krzysztofa Kukułę.
Następnie, w mniejszych grupach, uczniowie wzięli udział w praktycznych warsztatach pt. „Życie na dnie rzeki – czyli jak przetrwać, gdy wszystko płynie?”. Za pomocą lupy i mikroskopu starali się odpowiedzieć na tytułowe pytanie, poznając różnorodne organizmy wodne (od roślin przez bezkręgowce aż po ryby) i ich strategie przeżycia. Dowiedzieli się, jakie wyzwania wiążą się z życiem pod wodą i jak na funkcjonowanie środowisk wodnych współcześnie wpływa człowiek. Warsztaty prowadziły dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, dr Natalia Kochman-Kędziora i mgr Elżbieta Hałoń.

---

 

10.01.2024

Prof. Krzysztof Kukuła wziął udział w filmie dokumentalnym „50 lat ochrony dziedzictwa przyrodniczego Bieszczadów Zachodnich”

 

Kiedy mówimy Bieszczady, w pierwszym momencie nasuwają nam się skojarzenia: góry i dzika przyroda. Jednak przed utworzeniem Bieszczadzkiego Parku Narodowego (BdPN), ten fragment Polski wyglądał inaczej i nie wszędzie przyroda była tak dzika, jak teraz. Park pozwolił na ochronę tego co zostało z dzikiej, karpackiej przyrody i jednocześnie ochronił procesy samoistnej renaturyzacji (tzw. „rewilding”) tego obszaru.

Cała historia Parku została przedstawiona w filmie dokumentalnym „50 lat ochrony dziedzictwa przyrodniczego Bieszczadów Zachodnich”, przygotowanego przez TVP Rzeszów przy współpracy z BdPN. Przedpremierowy pokaz filmu uświetnił obchody jubileuszu 50 rocznicy utworzenia BdPN, które odbyły się 29-30 września 2023 roku. Natomiast premiera telewizyjna miała miejsce 18 listopada 2023

Teraz cały film dokumentalny jest też dostępny na kanale BdPN w serwisie Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=5VS3q8eyqKU

---

18.12.2023

Babka tematem wiodącym seminarium Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego

 

 

W ostatni piątek 15 grudnia 2023 odbyło się ostatnie w tym roku seminarium Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego. Autorami referatu pt. „Babka – wielkanocny temat przed Bożym Narodzeniem", wygłoszonego podczas seminarium, byli prof. dr hab. Krzysztof Kukuła i dr hab. Aneta Bylak, prof. UR.

Nikogo nie zmylił przewrotny temat prelekcji, a uczestnicy doskonale przewiedzieli, iż wątkiem przewodnim tego wystąpienia będą dwa inwazyjne w Polsce gatunki babek, ryb, których naturalny zasięg obejmuje słonawe laguny oraz dolne odcinki rzek uchodzących do Morza Czarnego, Morza Azowskiego i Morza Kaspijskiego. Badania poświęcone ekologicznym uwarunkowaniom występowania oraz czynników wpływających na poszerzanie zasięgu babki łysej (Babka gymnotrachelus) i babki szczupłej (Neogobius fluviatilis), są bowiem od wielu lat prowadzone przez zespół Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska. Część materiałów już została opublikowana w cenionych czasopismach międzynarodowych, jak również opracowana w postaci materiałów dla instytucji zajmujących się ochroną i zarządzaniem środowiska.

Referat zainicjował długą i interesującą dyskusję uczestników obecnych na sali oraz łączących się on-line. Szczególne zainteresowanie wzbudziły możliwe skutki obecności tych dwóch obcych gatunków ryb, w odniesieniu do rodzimych biocenoz rzek i potoków górskich.

---

14.12.2023

Badania prowadzone na przedmieściach Rzeszowa zdobyły uznanie prestiżowego czasopisma naukowego

 

W ostatnich latach pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska prowadzili kompleksowe badania m.in. na północnych przedmieściach Rzeszowa, na dwóch potokach różniących się skalą przekształcenia ich zlewni przez człowieka, oraz innego inżyniera ekosystemu, tj. bobra europejskiego Castor fiber. Jako główny cel badań, postawili sobie uzyskanie odpowiedzi na pytanie - Czy i w jakim stopniu, obecność i inżynierska działalność bobrów w krajobrazie zdominowanym przez człowieka, będzie pozytywnie wpływać na stan ekologiczny potoku oraz stopień zachowania szeroko rozumianej fauny wodnej.

Analizie poddano charakter zagospodarowania zlewni, parametry siedlisk w potokach, parametry fizyko-chemiczne wody, wskaźniki sanitarne, zespoły bezkręgowców bentosowych, ichtiofaunę, ale także zespoły płazów, ptaków wodno-błotnych (a nawet roślin wodnych). Podjęto się także oceny obszaru zlewni będącego pod wpływem inżynierskiej działalności bobrów pod kątem potencjału do świadczenia tzw. usług ekosystemowych.

Wyniki tych badań zostały opublikowane w czasopiśmie Journal of Environmental Management (200 pkt MEiN, Impact Factor 8.91). Autorami artykułu zatytułowanego “Beaver-related restoration: An opportunity for sandy lowland streams in a human-dominated landscape” są: prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, dr Ewa Kukuła i dr Natalia Kochman-Kędziora.

Utworzenie „kompleksu bobrowego”, tj. stawu bobrowego wraz z przyległym do niego rozlewiskiem, umożliwił odtworzenie się siedlisk podmokłych w zlewni. Powstała w ten sposób „wyspa” mokradeł”, która była cennym siedliskiem dla wielu gatunków roślin i zwierząt, w tym zagrożonych. W krajobrazie zdominowanym przez człowieka powstało zatem miejsce o cennych walorach przyrodniczych.  Pozytywny wpływ działalności bobra europejskiego obserwowano także w samym potoku, gdzie w efekcie „oczyszczającej” roli stawu bobrowego, nastąpiła wyraźna poprawa jakości wody, na co wskazywały wyniki badań fizykochemicznych i mikrobiologicznych oraz analiza zespołów bezkręgowców wodnych i ryb

Zachęcamy do zapoznania się z całością artykułu dostępnego na stronie internetowej czasopisma: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0301479723025872

---

8.12.2023

Wyjazdowe posiedzenie Rady Naukowej BdPN na Uniwersytecie Rzeszowskim

 

8 grudnia 2023 r. w Instytucie Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska odbyło się wyjazdowe posiedzenie Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Spotkanie prowadził Przewodniczący Rady Naukowej BdPN – prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Rzeszowskiego. W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele wyższych uczelni, instytucji rządowych, samorządowych i organizacji społecznych zajmujących się ochroną środowiska, oraz dyrekcja Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Posiedzenie poświęcone było aktualnym problemom funkcjonowania Bieszczadzkiego Parku Narodowego i jego otuliny. Szczególną uwagę zwrócono na zasady planowania badań naukowych w Parku oraz problemy związane z inwestycjami mogącymi zagrozić walorom przyrodniczym Parku.

---

21.11.2023

Prowadzący zajęcia na kierunku Ochrona środowiska wysoko oceniani przez studentów

Na zakończenie każdego semestru studiów, studenci Uniwersytetu Rzeszowskiego mają możliwość wypełnienia anonimowej „Ankiety oceny prowadzącego przedmiot”. W ankietach z ubiegłego semestru (semestr letni 2022/2023), prowadzący zajęcia na kierunku Ochrona środowiska zostali najlepiej ocenieni w całym Kolegium Nauk Przyrodniczych!

Wyniki ankiet dostępne są na stronie internetowej Działu Jakości i Akredytacji UR:

https://www.ur.edu.pl/files/ur/import/private/38/Badanie-jakosci/Badanie-jakosci-2022-2023/Raport%20AOPP%202022%202023%20semestr%20letni%20v2.pdf

Serdecznie zachęcamy studentów  do wypełniania ankiety, również po zakończeniu tego semestru. Wyniki są ważną informacją zwrotną dla nauczycieli akademickich.

---

14.11.2023

Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska biorą udział w realizacji projektu o wartości ponad 60 mln zł!

 

Ramowa Dyrektywa Wodna nakłada obowiązek osiągnięcia dobrego stanu albo potencjału ekologicznego zbiorników wodnych w Polsce. Jednym z najważniejszych elementów podlegających ocenie w rzekach jest ichtiofauna. Ryby stanowią grupę organizmów będących kluczowym wskaźnikami stanu środowisk wodnych. Ryby zajmują w systemie rzeki różnorodne siedliska i różne poziomy troficzne. W związku z tym, zaburzenia w strukturze zespołów ryb są sygnałem alarmującym o niekorzystnych zmianach w środowisku. Dlatego ocena stanu lub potencjału ekologicznego rzek prowadzona w oparciu o zespoły ryb i bezkręgowce wodne jest ważnym elementem składowym Państwowego Monitoringu Środowiska, obejmującego w Polsce wszystkie rzeki i jeziora.

Zespół prof. Krzysztofa Kukuły prowadzi badania na bardzo dużym obszarze, obejmującym zlewnie karpackich dopływów Wisły. Prace monitoringowe prowadzone są w wyznaczonych, stałych odcinkach badawczych, przy czy na danym odcinku rzeki badania są powtarzane zwykle co 5 lata.

Metody oceny stanu środowiska z wykorzystaniem zespołów ryb rozwijane są już od ponad 20 lat, a przy tworzeniu i interkalibracji europejskiego systemu monitoringu rzek pracowali m.in. prof. dr hab. Krzysztof Kukuła i dr hab. Aneta Bylak, prof. UR. W ostatnich latach, na potrzeby badań monitoringowych zaadaptowano do warunków Polski opracowane w Europie oraz USA metody klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego wykorzystujące wskaźniki wieloparametryczne, uwzględniające, obok struktury biocenozy, także szczegółowe opisy środowiska.

Istotą działania wskaźników ichtiologicznych jest różna wrażliwość poszczególnych gatunków ryb na antropogeniczne zaburzenia środowiska. Zaburzenia w środowisku wywołują zmiany takich cech zespołu ryb jak liczebność gatunków, struktura troficzna zespołu, w tym udział gatunków drapieżnych, czy obecność najmłodszych pokoleń. Cechy zespołu organizmów wskaźnikowych mogą być wtedy traktowane jako miary stopnia zmian w środowisku wodnym. W ocenie stanu środowisk wodnych w badaniach monitoringowych wykorzystywany jest EFI+ (European Fish Index) a także Wskaźnik Integralności Biotycznej (Index of Biotic Integrity, IBI).

Badania monitoringowe rzek polskich, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska,  obejmujące także pobór prób ryb i mięczaków do analiz chemicznych, w celu oznaczenia kilkudziesięciu substancji szkodliwych dla środowiska, są prowadzone przez wybrane grupy specjalistów z całej Polski.

Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska, ekspert, koordynator - prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, ekspert - dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, przy wsparciu dr Natalii Kochman-Kędziory i mgr Elżbiety Hałoń, realizują badania monitoringowe na obszarze całego województwa podkarpackiego, jak również części województw: lubelskiego, małopolskiego i świętokrzyskiego. Obecnie w badaniach monitoringowych  rzek i jezior bierze udział kilka zespołów badawczych z całej Polski. Wartość całego projektu monitoringu wód śródlądowych w Polsce, koordynowanego przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olszynie, wynosi ponad 60 mln zł. W tym roku podpisano kolejną umowę z Uniwersytetem Rzeszowskim, jako współwykonawcą projektu.

Serdecznie gratulujemy pracownikom ZEiOŚ realizacji kolejnego dużego projektu finansowanego ze źródeł zewnętrznych!

---

23.10.2023

Kolejna publikacja w prestiżowym czasopiśmie Science of the Total Environment

 

Po raz kolejny, międzynarodowe uznanie zyskały wyniki badań naukowych prowadzonych przez pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska (Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska). Publikacja pt. „Assessment of the viable effects of structural reconstruction of habitats in a mountain stream: a long-term study” ukazała się w prestiżowym czasopiśmie Science of the Total Environment (200 pkt MEiN, Impact Factor 10.754, wydawca Elsevier). Autorami publikacji są: dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, dr Joanna Szmuc i prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

W pracy przedstawiono wyniki kilkunastoletnich, kompleksowych badań w Karpatach, poświęconych reakcji biocenozy na renaturyzację koryt potoków. Karpaty to największe skupiska różnorodności biologicznej w Europie, również w odniesieniu do ekosystemów wodnych. Jednakże przekształcenia wynikające z działalności człowieka dotknęły zlewni wielu potoków. Autorzy wskazali, że liczne bariery zbudowane przez człowieka, zakłócają ciągłość ekologiczną wielu potoków i konieczna jest ich renaturyzacja.

Aby ocenić realne skutki renaturyzacji potoków karpackich, zespół badaczy przeprowadził analizy zespołów ryb, które są doskonałymi bioindykatorami stanu siedlisk w potoku. Autorzy wykazali pozytywne efekty zastosowania ramp kamiennych, jako rozwiązań technicznych do renaturyzacji małych potoków górskich. Udowodnili, że dzięki poprawnie przeprowadzonym zabiegom przywracającym ciągłość potoku, możliwe jest także odbudowanie siedlisk, które zapewniają rybom zarówno odpowiednie żerowiska, jak i miejsca do odbycia tarła oraz wzrostu narybku.

Autorzy w zaleceniach skierowanych do instytucji zarządzających środowiskiem wskazali, że ocena skutków renaturyzacji potoków górskich powinna być prowadzona w perspektywie długoterminowej. Tylko takie podejście może to pozwolić na wiarygodną ocenę skutków działań renaturyzacyjnych i, w razie potrzeby, szybkie wprowadzenie korekt. Podkreślili, że konieczne jest systematyczne monitorowanie stanu obiektów hydrotechnicznych przywracających ciągłość ekologiczną potoku.

Artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0048969723058576

---

 

01.10.2023

Prof. Krzysztof Kukuła w gronie osób szczególnie zasłużonych dla powstania i działalności Bieszczadzkiego Parku Narodowego

 

Podczas uroczystej sesji jubileuszowej konferencji z okazji 50 rocznicy utworzenia  Bieszczadzkiego Parku Narodowego, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony środowiska został wyróżniony statuetką „za szczególne zasługi w zakresie naukowego poznania oraz rozwijanie, promowanie i wspieranie ochrony przyrody i krajobrazu w Bieszczadzkim Parku Narodowym”.

Pan Profesor od wielu lat prowadzi badania naukowe na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego, których wyniki były opublikowane w prestiżowych czasopismach naukowych i dodatkowo, miały duże znaczenie praktyczne i zostały wykorzystane do przygotowania planów ochrony przyrody BdPN. Ponadto Profesor Krzysztof Kukuła aktywnie działa w Radzie Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego, której jest członkiem nieprzerwanie od 1991 roku. Przez kilka kadencji pełnił funkcję wiceprzewodniczącego, a obecnie jest przewodniczącym Rady.

Serdecznie gratulujemy tego wyróżnienia!

---

30.09.2023

Jubileusz 50-lecia Bieszczadzkiego Parku Narodowego

W 2023 roku Bieszczadzki Bark Narodowy obchodzi 50. rocznicę utworzenia. Z tej okazji, w dniach 29-30 września odbyła się jubileuszowa konferencja „Bieszczadzki Park Narodowy (1973-2023) – dorobek w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych i krajobrazowych". Na konferencję zaproszeni zostali także pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska - prof. dr hab. Krzysztof Kukuła i dr hab. Aneta Bylak, prof. UR.

Konferencja była niezwykłą okazją nie tylko do świętowania okrągłej rocznicy, ale również do podsumowania działalności BdPN. Podczas konferencji odbyły się wystąpienia okolicznościowe zaproszonych Gości, projekcja filmu dokumentalnego „50 lat ochrony dziedzictwa przyrodniczego Bieszczadów Zachodnich” przygotowanego przez TVP Rzeszów przy współpracy z BdPN oraz prezentacje.

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła wspólnie z prof. dr hab. Bogdanem Zemankiem, wygłosił prelekcję pt. "Wkład Rady Naukowej BdPN w działalność Parku, podsumowanie wszystkich kadencji Rady". Z kolei podczas drugiej prezentacji, zatytułowanej "Ochrona i naukowe poznanie Bieszczadów", Pan Profesor omówił walory, funkcjonowanie i zagrożenia fauny Bieszczadzkiego Parku Narodowego.   

Relację z tego wydarzenia można również przeczytać na stronie Bieszczadzkiego Parku Narodowego:

https://www.bdpn.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=3684&Itemid=1

---

29.09.2023

Kształtowanie i ochrona środowiska wiodącym tematem jubileuszu 70-lecia odkrycia złóż siarki w Tarnobrzegu

W dniach 28-29 września w Muzeum-Zamku Tarnowskich w Tarnobrzegu odbywała się konferencja historyczno-ekologiczna pt. „Tarnobrzeskie Zagłębie Siarkowe – od odkrycia złóż siarki do cudu ekologii – 70. rocznica odkrycia złóż siarki”. Z Uniwersytetu Rzeszowskiego na konferencję zaproszono prof. dr hab. Krzysztofa Kukułę i dr hab. Anetę Bylak, prof. UR.
Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska wystąpili tam w charakterze ekspertów, którzy w swojej pracy badawczej zajmowali się m.in. zagadnieniami związanymi z ekologicznymi aspektami rekultywacji obszaru dawnej kopalni siarki  w Tarnobrzegu. Wykład prof. dr hab. Krzysztofa Kukuły na temat ekosystemu Jeziora Tarnobrzeskiego stał się inspiracją do ożywionej dyskusji nad przyrodniczym znaczeniem zbiornika w Tarnobrzegu, ekologicznych skutków rekultywacji wyrobiska posiarkowego, czy świadczonych obecnie usługach ekosystemowych. Nie zabrakło także wątku dotyczącego możliwych zagrożeń ekosystemu jeziora.

---

28.08.2023

„Natura Bez Granic” - serial przyrodniczy realizowany z udziałem pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska

W ostatnią sobotę miał swoją premierę kolejny odcinek serialu przyrodniczego „Natura Bez Granic”, w którym o zwierzętach żyjących w górnym Sanie opowiadali pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska – prof. dr hab. Krzysztof Kukuła i dr hab. Aneta Bylak, prof. UR.
Zdjęcia do serialu realizowane były zarówno na odcinku Sanu granicznego znajdującego się w obrębie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, jak również w niżej położonym odcinku rzeki – u podnóża Otrytu.
Wszystkie odcinki serialu „Natura Bez Branic”, w którym przedstawione jest bogactwo przyrodnicze i różnorodność pogranicza polsko-ukraińskiego można obejrzeć na platformie VOD. Pracownicy ZEIOŚ wystąpili w odcinku 12.
https://vod.tvp.pl/programy,88/natura-bez-granic-odcinki,534842
Fot. Jan Mamoń

---

24.07.2023

Wakacyjne spotkanie z przyrodą w Bieszczadzkim Parku Narodowym

W piątek 21 lipca 2023 w Ośrodku Edukacji Ekologicznej Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, odbył się kolejny wykład w ramach „Wakacyjnych spotkań z przyrodą”. Prelekcję pt. „Wędrując wzdłuż bieszczadzkich potoków - spojrzenie rybim okiem… " wygłosił prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

Profesor opowiadał o faunie bieszczadzkich potoków – rybach, bezkręgowcach i ciekawostkach dotyczących ich biologii. Na zakończenie, pomiędzy uczestnikami spotkania a prelegentem, wywiązała się ciekawa dyskusja, która pozwoliła na poszerzenie wątków zawartych w prezentacji i rozbudowanie opowieści o podwodnym życiu górskich potoków i rzek.

---

01.06.2023

„Rozmyślania nad wodą” - artykuł prof. dr hab. Krzysztofa Kukuły w Gazecie Uniwersyteckiej

„Amerykańscy astronauci, którzy w grudniu 1968 r. w trakcie misji Apollo 8 spoglądali na Ziemię, nazwali ją „Błękitną planetą”. Wody, pokrywając ponad 70% powierzchni kuli ziemskiej, nadają jej niebieski kolor, co powoduje, że Ziemia wyraźnie różni się od innych planet Układu Słonecznego. Jednak co spowodowało, że mimo„wodnego charakteru” naszej planety,od dziesięcioleci mówimy o problemie niedoborów wody? Podsumowaniem tych niepokojów jest m.in. Raport o gospodarce wodnej na świecie (World Water Development Report – WWDR) z 2003 r., a potwierdzeniem, że sytuacja przez dwadzieścia lat nie uległa niestety poprawie, wydaje się być ogłoszenie roku 2023 Międzynarodowym Rokiem Słodkiej Wody.”

To pierwsze zdania artykułu opublikowanego w ostatnim wydaniu Gazety Uniwersyteckiej, stanowiącego podsumowanie rozważań na temat stanu zasobów wody na świecie. W publikacji można także przeczytać o tym, jak względem zasobów wody wygląda region nam najbliższy, tj. Podkarpacie. Artykuł przygotował i opatrzył komentarzem prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

Cały artykuł dostępny jest na stronie:
https://www.ur.edu.pl/pl/uniwersytet/gazeta-uniwersytecka/id-2023/marzec-kwiecien

---

22.05.2023

Przez lupę widać więcej… czyli kolejna edycja Pikniku Nauki z udziałem Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska

Piknik Nauki Eksploracje to cykliczne wydarzenie mające na, celu popularyzację nauki w plenerze, w samym centrum Rzeszowa. Tegoroczna edycja odbyła się 20 maja, a słoneczna pogoda przyciągnęła zarówno wielu wystawców jak i odwiedzających. Już po raz kolejny okazało się, że przez lupę (i mikroskop) widać więcej, a młodsi i starsi miłośnicy przyrody mogli podziwiać z bliska różnorodność życia w rzekach i potokach. Swoimi kolorami i formami przyciągały uwagę uczestników także porosty.
Oprócz pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska w organizację pikniku aktywnie włączyli się nasi nieocenieni studenci kierunku Ochrona środowiska, Oliwia Delimata, Julia Kwietniowska Aleksandra Wolanin i Hubert Półchłopek, którzy podczas samego wydarzenia opowiadali z pasją o ważkach, jętkach, chruścikach i innych ciekawych organizmach wodnych.

---

21.03.2023

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła członkiem Rady Naukowej Instytutu Ochrony Przyrody PAN

20 marca 2023 r. odbyło się posiedzenie Rady Naukowej Instytutu Ochrony Przyrody, Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, inaugurujące nową kadencję. W skład rady, oprócz pracowników IOP PAN, wchodzą także wybrane osoby z innych ośrodków naukowych w Polsce. Są to osoby cenione w środowisku naukowym ze względu na swoją wiedzę, doświadczenie badawcze i prowadzoną działalność naukową.
Miło nam poinformować, że w skład Rady Naukowej IOP PAN został powołany kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.
Więcej o Radzie Naukowej można przeczytać na stornie internetowej IOP PAN:
https://www.iop.krakow.pl/scientific_council_2_218.html

---

14.03.2023

Publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Joanny Szmuc

W czwartek 9 marca 2023 roku odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Joanny Szmuc. Była to kolejna w tym roku obroniona praca doktorska, wykonana w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska. Pracę zatytułowaną „Wpływ antropogenicznych zaburzeń siedlisk w potoku górskim na strukturę makrozoobentosu i ichtiofauny” doktorantka wykonywała pod kierunkiem promotora dr hab. Anety Bylak, prof. UR.

Recenzentami rozprawy doktorskiej byli: dr hab. Małgorzata Dukowska, prof. UŁ z  Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego oraz dr hab. Antoni Amirowicz z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, którzy wnioskowali o wyróżnienie rozprawy doktorskiej.

13 marca 2023 r. Rada Naukowa Kolegium Nauk Przyrodniczych podjęła uchwałę o nadaniu mgr Joannie Szmuc stopnia doktora, jak również o wyróżnieniu rozprawy doktorskiej. Serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w pracy naukowej i zawodowej!

---

03.03.2023

Uczniowie z Zespołu Szkół nr 2 w Rzeszowie gośćmi w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska

W czwartek 2 marca w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska już po raz kolejny gościliśmy uczniów z Zespołu Szkół nr 2 w Rzeszowie. Tym razem grupa wraz z opiekunem miała okazję wysłuchać dwóch wykładów. Uczniowie, w czasie zajęć prowadzonych przez dr hab. Anetę Bylak, prof. UR dowiedzieli się „Co łączy bobra z rekinem, czyli o związkach między gatunkami”, z kolei o tajemnicach glonów „W kałuży, na talerzu i w fabryce” opowiadała słuchaczom dr Natalia Kochman-Kędziora. Takie spotkania są zawsze dobrą okazją do podzielenia się naszą wiedzą z uczniami, którzy być może niebawem zasiądą w tych samych ławkach, ale już jako nasi studenci.

---

17.02.2023

Publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Magdaleny Tanony

2 lutego 2023 r. odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Magdaleny Tanony. Pracę zatytułowaną „Kształtowanie się epifitycznej i epiksylicznej bioty porostów świerka pospolitego pod wpływem naturalnych zaburzeń w drzewostanach Gorczańskiego Parku Narodowego” doktorantka wykonywała pod kierunkiem  promotora dr hab. Pawła Czarnoty, prof. UR. Recenzentami rozprawy doktorskiej byli: dr hab. Anna Łubek, prof. UJK (Zakład Biologii Środowiska, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) i dr hab. Dariusz Kubiak, prof. UWM (Katedra Mikrobiologii i Mykologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie). 16 lutego 2023 r. Rada Naukowa Kolegium Nauk Przyrodniczych podjęła uchwałę o nadaniu mgr Magdalenie Tanonie stopnia doktora i wyróżnieniu rozprawy doktorskiej.  Serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w pracy naukowej!

---

18.01.2023

Kolejny projekt badawczy finansowany ze źródeł zewnętrznych realizowany przez ZEOŚ

Dzielimy się miłą informacją, że pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska, uzyskali finansowanie ze środków zewnętrznych na badania ichtiofauny oraz jej siedlisk w karpackich rzekach. Wartość projektu to 80 tys. złotych. Projekt „Monitoring ichtiofauny rzecznej w latach na potrzeby oceny stanu lub potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych” w latach 2022-2023, realizowany jest przez prof. dr hab. Krzysztofa Kukułę oraz dr hab. Anetę Bylak, prof. UR we współpracy z Instytutem Rybactwa Śródlądowego im. St. Sakowicza w Olsztynie.
Projekt realizowany jest częścią dużego, ogólnokrajowego projektu. Udział w nim Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska jest związany z pełnieniem przez pracowników eksperckiej roli w przygotowaniu i wdrażaniu krajowej metodyki oceny stanu ekologicznego wód płynących, opartej o stan ichtiofauny. Projekt jest realizowany zgodnie z programem Państwowego Monitoringu Środowiska, koordynowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Jego wyniki posłużą m.in. do opracowania krajowego raportu oceny stanu ekologicznego wód płynących.

Serdecznie gratulujemy!

---

16.01.2023

Uroczyste otwarcie Nocy Biologów 2023

W ostatni piątek, 13 stycznia 2023, na Uniwersytecie Rzeszowskim odbyła się kolejna edycja ogólnopolskiej akcji „Noc Biologów”. Jest to jedna z form popularyzacji nauk przyrodniczych. W tym roku motywem przewodnim Nocy Biologów była „Woda, jako źródło życia”, a rozpoczynający akcję referat plenarny pt. „Hydroekologia – czyli jak ratować ekosystemy rzeczne”, wygłosił prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

Pan Profesor w swoim wystąpieniu przypomniał, że wydarzeniem, które spowodowało wzrost zainteresowania stanem rzek w Polsce, była katastrofa na Odrze. Przedstawił jednak nie tylko aktualne i potencjalne zagrożenia stanu ekologicznego wód płynących w naszym kraju, lecz przede wszystkim pokazał, jak dbać o zasoby wodne, oraz wyjaśnił kluczową rolę hydroekologów w ratowaniu środowisk wodnych.

Tegoroczna Noc Biologów była doskonałą okazją dla uczniów, aby dowiedzieć się jak ciekawe i perspektywiczne jest studiowanie na kierunku Ochrona środowiska oraz kształcenie specjalistów, którzy w nieodległej przyszłości będą mogli włączyć się w działania służące ochronie zasobów wody. Absolwenci studiów I stopnia mogą bowiem na Uniwersytecie Rzeszowskim, studiując Ochronę środowiska, uzyskać tytuł magistra na unikatowej w skali Polski specjalności - Hydroekologii i zarządzaniu środowiskiem wodnym.

---

03.01.2023

O nietypowej zimowej aurze w Polskim Radio Rzeszów

 

Nowy 2023 rok przywitał nas dość wysokimi, jak na zimę, temperaturami. Choć warto przypomnieć, że początek stycznia 2022 był dość podobny. O pogodowych rekordach, anomaliach i ciepłej zimie rozmawiano na antenie Polskiego Radia Rzeszów. Gościem redaktor Iwony Piętak był prof. dr hab. Krzysztofa Kukuła. Poruszono wiele ważnych tematów związanych z pogodą i klimatem, rozmawiano też o tym w jaki sposób ciepła, bezśnieżna zima wpływa na przyrodę.

Całą rozmowę można odsłuchać na stronie Polskiego Radia Rzeszów: https://radio.rzeszow.pl/wiadomosci/z-prof-krzysztofem-kukula-rozmawiamy-o-skutkach-zmiany-klimatu?fbclid=IwAR2hyyyDWyh1848cO4Ra8sE9AukuktuyjBab2aQW1T1fYb3KIswSnYN692c

---

 

23.11.2022

Dyskusja nad energetyką jądrową w Polskim Radio Rzeszów

W środowe popołudnie 23 listopada gośćmi redaktora Macieja Adamskiego byli prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska oraz dr Sławomir Wolski z Politechniki Rzeszowskiej. Tematem audycji Jestem za, jestem przeciw były plany budowy w Polsce elektrowni jądrowych. Dr Sławomir Wolski przybliżył słuchaczom zagadnienia związane z budową, działaniem i eksploatacją elektrowni, podczas gdy prof. dr hab. Krzysztof Kukuła analizował potencjalny wpływ jej lokalizacji i funkcjonowania na środowisko przyrodnicze. Godzinna dyskusja na antenie Polskiego Radia Rzeszów pozwoliła słuchaczom na bliższe zaznajomienie się z tematem szeroko obecnie dyskutowanym w przestrzeni publicznej.

---

22.11.2022

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła prelegentem podczas Karpackiej Konferencji Ministerialnej

W ramach polskiego przewodnictwa Konwencji Karpackiej, 22 listopada odbyła się w Rzeszowie Karpacka Konferencja Ministerialna. Udział w niej wzięli ministrowie oraz przedstawiciele ministerstw z Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Węgier, Rumunii oraz Serbii. Uczestnikami spotkania byli także: szef sekretariatu Konwencji Karpackiej Harald Egerer z Austrii, Elisabeth Sellwood (szefowa Environment and Security Unit, Unit Environment) oraz przedstawiciele innych międzynarodowych organizacji (m.in. Forest Europe, Konwencja Alpejska). Na konferencji rozmawiano o potencjale przyrodniczym Karpat, zagrożeniach środowiska przyrodniczego i działaniach ochronnych, a także o wpływie wojny w Ukrainie na środowisko naturalne.

Referat wprowadzający (keynote) konferencji pt. “Carpathians - biodiversity hotspot of Europe. Importance of the Carpathian biodiversity for restoration, resilience and protection of the European and global biodiversity”, dotyczący bioróżnorodności Karpat, wygłosił prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. Profesor w swoim wystąpieniu podkreślał, że Karpaty to szczególne dziedzictwo przyrodnicze wszystkich państw położonych na ich obszarze. Mówił o ich znaczeniu oraz roli, jaką spełniają w zachowaniu europejskiej i globalnej bioróżnorodności. Wskazał też na główne zagrożenia dla górskich ekosystemów: wylesianie, masowa turystyka czy fragmentacja siedlisk wielu kluczowych gatunków.

Konferencja Ministerialna miała charakter zamknięty, a Pan Profesor, jedyny w tym szacownym gronie przedstawiciel środowiska naukowego, przedstawił pełne tło naukowo-badawcze do dalszej dyskusji. To prestiżowe wydarzenie organizowane w ramach Carpathian Convention było długo wyczekiwane.

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła pełni obecnie funkcję przewodniczącego Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego, z którym związany jest od początku jego istnienia, a ponad to prowadzi badania naukowe w różnych regionach Karpat. O Konferencji i znaczeniu Konwencji Karpackiej dla państw regionu można przeczytać na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Samorządu Województwa Podkarpackiego.

Autor fotografii z konferencji: P. Wasiak

---

28.10.2022

"Jak przetrwać gdy wszystko wokół płynie" - warsztaty dla uczniów Zespołu Szkół nr 2 w Rzeszowie

"Jak przetrwać, gdy wszystko wokół płynie?” Na to pytanie, będące równocześnie tematem warsztatów, starali się odpowiedzieć jego uczestnicy. 27 października 2022 roku uczniowie Zespołu Szkół nr 2 w Rzeszowie wzięli udział w warsztatach prowadzonych przed prof. dr hab. Krzysztofa Kukułę, dr hab. Anetę Bylak, prof. UR, dr Natalię Kochman-Kędziorę oraz mgr Elżbietę Hałoń. Podczas zajęć uczniowie mieli okazję poznać bliżej różnorodność organizmów wodnych. Obserwowali gatunki ryb, a użyciem lup i mikroskopów oznaczali m.in. bezkręgowce wodne, w tym larwy wodnych owadów oraz różne grupy glonów, które to organizmy są doskonałymi wskaźnikami jakości wód. Była to także doskonała okazja, aby dowiedzieć się więcej o kierunku Ochrona środowiska.

---

20.10.2022

Kolejna publikacja pracowników ZEiOŚ stworzona przy współudziale studentów kierunku Ochrona środowiska

 

Artykuł jest kolejnym przykładem ogromnego zaangażowania naszych dyplomantów w badania naukowe prowadzone w Zakładzie :) Współautorką publikacji jest studentka kierunku Ochrona środowiska, mgr Klaudia Bednarz.
W artykule wskazano kolejne dowody na to, że budowle hydrotechniczne są czynnikiem antropogenicznym, który negatywnie wpływa na cały ekosystem górnego Sanu. Celem publikacji, która ukazała się w 30. tomie Roczników Bieszczadzkich, była ocena warunków siedliskowych okonia Perca fluviatilis w systemie rzek górskich oraz określenie zagrożeń związanych z pojawieniem się licznej populacji okonia w Sanie i jego dopływach, w tym w potokach Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Badaniami objęto fragment dorzecza górnego Sanu położony powyżej Zalewu Solińskiego.
W czasie długoterminowych badań terenowych wykonano pomiary parametrów fizykochemicznych wody w badanym odcinku rzeki oraz opisano parametry hydromorfologiczne poszczególnych stanowisk. Pobrano próbki bezkręgowców bentosowych w celu analizy potencjalnej bazy pokarmowej okonia. Okoń, który przed powstaniem Zbiornika Solińskiego był nieliczny, z czasem stał się jednym z dominujących gatunków ichtiofauny w zlewni górnego Sanu, zarówno sezonowo, jak i lokalnie. W niektórych częściach zlewni Sanu okoń występuje od czerwca do końca października. Duże zagęszczenie larw jętek, chruścików i muchówek, które są głównym pożywieniem młodych okoni, może sprzyjać dalszej ekspansji tego gatunku powyżej dopływów Sanu. Ekspansja okoni oportunistycznych w górzystych częściach zlewni Sanu może stanowić zagrożenie dla lokalnej ichtiofauny. Okoń jest zarówno konkurentem pokarmowym, jak i drapieżnikiem dla rodzimych gatunków ryb. W szczególności może zagrażać populacji pstrąga potokowego Salmo trutta m. fario, gatunku kluczowego w bieszczadzkich potokach.
Artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma:
https://archiwum.bdpn.pl/dokumenty/roczniki/rb30/art01.pdf

---

28.09.2022

Uroczyste otwarcie "Chatki Puchatka" w Bieszczadach

 

24 września dokonano uroczystego otwarcia „Chatki Puchatka” w Bieszczadach. W tej uroczystości brał również udział Przewodniczący Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

Schron Turystyczny BdPN „Chatka Puchatka” na Połoninie Wetlińskiej to najwyżej położone (1228 m n.p.m.) schronisko i obiekt noclegowy w Bieszczadach. Jako obiekt całoroczny funkcjonuje od 1967 roku, jednak dopiero wiosną 2020 roku rozpoczęła się jego gruntowna przebudowa. W rzeczywistości powstał zupełnie nowy, nowoczesny obiekt. Wybudowano również zbiorniki na deszczówkę, które mają zaspokoić potrzeby wody do celów sanitarnych, powstała też oczyszczalnia ścieków i toalety dla turystów. Inwestycja została zaplanowana na 4,2 mln złotych, zaś środki pochodziły m.in. z funduszy unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego oraz z budżetu państwa. Po uroczystym otwarciu, schronisko zostało ponownie oddane do użytku. W Chatce znajduje się sezonowa dyżurka Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Posterunek Meteorologiczny IMiGW, a także baza dla straży Parku.

Warto nadmienić, że pomysłodawcą nazwy „Chatki Puchatka” jest polski żeglarz Leonid Teliga - pierwszy Polak, który samotnie okrążył Ziemię na drewnianym jachcie s/y Opty (w latach 1967–1969).

---

19.09.2022

Uchwała Polskiego Towarzystwa Hydrobiologów Polskich w sprawie katastrofy w Odrze

 

Na XXV Zjeździe Hydrobiologów Polskich podjęto uchwałę Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego (PTH) w sprawie katastrofy w Odrze i koniecznej zmiany systemu gospodarowania rzekami w Polsce. W dyskusji nad uchwałą uczestniczyli także przedstawiciele naszego Zakładu, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła oraz dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, która była też moderatorką panelu dyskusyjnego poświęconego katastrofie w Odrze.

PTH zrzesza niemal 400 członków, zatrudnionych w 30 jednostkach naukowych w Polsce. Są oni specjalistami w zakresie funkcjonowania, ochrony i renaturyzacji wód. Reprezentują nauki przyrodnicze i inżynieryjne. Jak zapisano w opublikowanej uchwale, "Członkowie Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego oraz niezrzeszeni w nim hydrobiolodzy uczestniczący w Jubileuszowym, XXV Zjeździe Hydrobiologów Polskich stanowczo nie zgadzają się z koncepcją budowy stopni wodnych, pod pretekstem poprawy stosunków wodnych w Odrze oraz twierdzeniem, że ich powstanie zapobiegnie kolejnym katastrofom ekologicznym w tej rzece (…). Koncepcję tę uważamy za błędną, sprzeczną z obecnym stanem wiedzy naukowej i nieuzasadnioną ekonomicznie. Progi i będące ich konsekwencją piętrzenia zmniejszą prędkość przepływu wody. W wyniku tego, przy silnym obciążeniu dorzecza Odry biogenami i wysokich temperaturach, organizmy fitoplanktonowe uzyskają znacznie lepsze warunki do wzrostu, generując częstsze toksyczne zakwity, szkodliwe zarówno dla ekosystemu, jak i otoczenia społecznego i gospodarczego rzeki. W efekcie budowy progów, oprócz toksycznych glonów Prymnesium parvum, w Odrze, Wiśle i innych uregulowanych rzekach mogą pojawić się masowo także toksyczne cyjanobakterie (sinice)".

PTH zaapelowało też o wstrzymanie realizacji planów dalszej regulacji Odry, Wisły i innych rzek oraz stworzenie planu zmniejszenia negatywnego wpływu człowieka na wody powierzchniowe. Autorzy Uchwały ostrzegli również, że obserwowana na Odrze katastrofa ekologiczna może nie być zdarzeniem jednorazowym, o ile nie zostaną podjęte strategiczne działania. "Aby zminimalizować prawdopodobieństwo pojawiania się podobnych katastrof w Odrze, Wiśle i w innych polskich rzekach, należy stworzyć skuteczny, ogólnokrajowy system dedykowany temu zadaniu".

Link do pełnego tekstu uchwały:  http://www.pth.home.pl/portal/

O stanowisku PTH w mediach: https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C93634%2Cpolskie-towarzystwo-hydrobiologiczne-przeciwne-wobec-budowie-stopni-na-odrze

---

18.07.2022

Nasza Koleżanka wybrana w skład Zarządu Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego

---

14.06.2022

Uczniowie Zespołu Szkół Agroprzedsiębiorczości uczestniczyli w warsztatach z bioindykacji środowiska

---

25.05.2022

Dzień Otwarty i Targi Pracy na Uniwersytecie Rzeszowskim

24 maja 2022 roku odbyły się na Uniwersytecie Rzeszowskiem Targi Pracy połączone z Dniem Otwartym. Od godziny 9:00 rano w holu budynku A0 przy ul. Pigonia każdy z Instytutów miał okazję przestawić ofertę edukacyjną i opowiedzieć o pracy naukowej. W ten dzień aktywnie włączyli się także pracownicy naszego Zakładu. Mieliśmy okazję spotkać wielu uczniów, którzy wraz z opiekunami odwiedzili Uniwersytet, a którym z przyjemnością przedstawiliśmy ofertę edukacyjną Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska. Opowiedzieliśmy również jak wyglądają zajęcia m.in. na kierunku Ochrona środowiska, jak i życie studenckie w Rzeszowie.

---

23.05.2022

Spotkanie z nauką w plenerze, czyli Piknik Nauki Eksploracje 2022

W ostatnią sobotę, 21 maja 2022, w Rzeszowie odbył się Piknik Nauki „Eksploracje”. Z każdą kolejną edycją wydarzenie przyciąga zarówno wystawców jak i odwiedzających – pasjonatów nauki. Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska z pomocą studentów kierunku Ochrona Środowiska mieli okazję zaprezentować czym zajmują się w codziennej pracy naukowej. A uczestnicy przy pomocy lup i mikroskopów mogli przekonać się co żyje w kropli wody i jakie organizmy można spotkać na dnie rzek i potoków. Dużym zainteresowaniem cieszył się także kolorowy świat porostów.

Piknik Nauki to doskonała okazja, aby w plenerze, a nie w salach wykładowych i laboratoriach opowiedzieć jak ciekawe jest studiowanie przyrodniczych kierunków w Instytucie Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska.  

Warsztaty zorganizowane przez pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska podczas Pikniku Nauki "Eksplorcje":

• Życie na dnie rzeki – jak przetrwać gdy wszystko wokół płynie?
• Przez lupę widzi się więcej, czyli fascynujący świat porostów
• Świat w kropli wody

---

10.05.2022

Innowacyjne podejście do zarządzania piętrzeniami bobrowymi znalazło międzynarodowe uznanie

Innowacyjne podejście do zarządzania piętrzeniami bobrowymi w potokach górskich, zaproponowane przez pracowników UR, znalazło międzynarodowe uznanie. Wyniki badań prowadzonych przez pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska (Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska) opublikowano w prestiżowym czasopiśmie Science of the Total Environment (200 pkt MEiN, Impact Factor 7.96). Autorami publikacji pt. „Impact of fine-grained sediment on mountain stream macroinvertebrate communities: Forestry activities and beaver-induced sediment management” są: dr hab. Aneta Bylak, prof. UR i prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

W publikacji przedstawiono wyniki kilkuletnich, kompleksowych badań w Międzynarodowym Rezerwacie Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Autorzy wskazali, że choć osady drobnoziarniste są naturalnym składnikiem systemów rzecznych, to działalność człowieka może powodować dramatyczny wzrost ich ilości. Na obszarach górskich źródłem osadów zakłócających funkcjonowanie ekosystemów wodnych jest często gospodarka leśna. W pracy testowano hipotezę, że biocenozy w badanych potokach będą się różnić stopniem zniekształcenia, w zależności od intensywności prac leśnych w zlewni. Autorzy wykazali, że zamulanie dna potoków górskich  może zaburzyć strukturę sieci troficznych całych ekosystemów. Jednocześnie, w pracy przedstawiono dowody na pozytywny wpływ obecności bobrów na terenach lasów eksploatowanych gospodarczo. Stawy bobrowe akumulując osady, hamują degradację potoków i przyczyniają się do odtworzenia naturalnej struktury biocenozy.  Wychwytywanie i magazynowanie drobnych osadów w stawach bobrowych może przyspieszyć procesy rewitalizacji cieków górskich.

Dobre praktyki eksploatacji lasów, zwłaszcza na obszarach górskich, powinny uwzględniać inżynierską działalność bobrów poprzez zachowanie budowanych przez nie tam i stawów.

Artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969722021726

---

16.02.2022

Kampus „Zalesie” i zlewnia potoku Matysówka bohaterami prestiżowej publikacji naukowej

Miło nam podzielić się informacją, że w ostatnich dniach w czasopiśmie Science of the Total Environment (6 miejsce na świecie wg rankingu Scopus – Environmental Engineering, 200 pkt MEiN, Impact Factor 7.96) ukazała się publikacja pracowników Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska, która powstała we współpracy ze studentami trzech kierunków studiów prowadzonych na UR.

Autorami publikacji pt. „Small stream catchments in a developing city context: The importance of land cover changes on the ecological status of streams and the possibilities for providing ecosystem services” są: Aneta Bylak, Krzysztof Kukuła, Bernadetta Ortyl, Elżbieta Hałoń, Agata Demczyk, Kinga Janora-Hołyszko, Justyna Maternia, Łukasz Szczurowski i Jolanta Ziobro.

Artykuł ma charakter interdyscyplinarny i jest efektem współpracy pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska oraz Zakładu Ochrony Przyrody i Ekologii Krajobrazu. Z własnej inicjatywy, w 2016 roku w część badań terenowych i laboratoryjnych zaangażowali się członkowie Koła Naukowego Przyrodników: cztery studentki kierunku Ochrona Środowiska, studentka kierunku Odnawialne Źródła Energii i Gospodarka Odpadami oraz student kierunku Biologia.

W publikacji przedstawiono wyniki badań rozpoczętych jeszcze na początku lat 90. ubiegłego wieku, a zakończonych w roku 2017. W artykule zwrócono uwagę na fakt zachowania przez zlewnię potoku Matysówka wielu walorów przyrodniczych, pomimo szybko postępującej urbanizacji. Zaskakujące jest to, że jeszcze w latach 90. potok ten był silnie zdegradowany, choć zlewnia pozostawała jeszcze poza strefą miejską. Współcześnie, mimo braku działań ukierunkowanych na jego rewitalizację, stan potoku wyraźnie się poprawił, a w  szeregu cech zlewni  dostrzec można duży potencjał przyrodniczy. W analizach walorów krajobrazu miejskiego dostrzega się znaczenie naturalnych obszarów w miastach, a są one często nazywane „przestrzeniami zielonymi” (green spaces) np. pozostałości lasów czy łąk, oraz „przestrzeniami niebieskimi” (blue spaces) tj. naturalnymi zbiornikami i ciekami wodnymi. Gdy w miastach brakuje takich obszarów, próbuje się wprowadzać, często kosztowne, „substytuty naturalności”, np. tworząc ogrody na dachach czy budując oczka wodne. Przykład potoku Matysówka pokazuje, że przemiany gospodarcze w obszarach podmiejskich mogą w sposób nieplanowany, stworzyć szansę na utworzenie wartościowego terenu wypoczynkowego dla mieszkańców miasta. Niezbędne są jednak dodatkowe działania rewitalizacyjne i inwestycyjne. Zanik działalności rolniczej i procesy sukcesyjne na dawnych gruntach rolnych zapoczątkowały spontaniczny proces odbudowy strefy buforowej wzdłuż potoku. Obecnie znaczna część jego zlewni to nieużytki, na które wchodzą drzewa i krzewy. Sprzyjającą regeneracji i zachowaniu walorów przyrodniczych cechą zlewni Matysówki jest duże nachylenie terenu zniechęcające do zabudowy. Autorzy publikacji sugerują, że na aktualnym etapie rozwoju miasta, gdy zabudowa miejska nie jest w tym rejonie jeszcze zbyt gęsta, istnieje duża szansa na „zarezerwowanie terenu” dla półnaturalnej, funkcjonalnej otuliny nadbrzeżnej. Potok Matysówka w połączeniu z płatami lasów i zadrzewień oraz istniejącym zabytkowym parkiem w Zalesiu z drzewami pomnikowymi i chronionymi gatunkami roślin, mógłby stanowić obszar rekreacyjny. Autorzy podkreślili, że dalsza poprawa stanu ekologicznego potoku i jego zlewni, w powiązaniu z zachowaniem mozaiki siedlisk, może zwiększyć możliwość korzystania z tzw. usług ekosystemowych (ecosystem services), w tym zaopatrzenie w czystą wodę, regulację jakości powietrza i temperatury w mieście, oraz zapewnianie rekreacji, a w konsekwencji utrzymanie dobrej fizycznej i psychicznej kondycji mieszkańców Rzeszowa oraz studentów naszego Uniwersytetu ;)

Artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969721070509

---

27.01.2022

Analiza wpływu suszy na funkcjonowanie populacji ryb w dopływach rzeki San doceniona przez prestiżowe czasopismo naukowe

Prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów wód płynących jest uwarunkowane ciągłością w kilku wymiarach: podłużnym (tj. góra–dół potoku), bocznym (tj. tereny zalewowe–koryto), pionowym (tj. wody powierzchniowe–wody podziemne). Rosnąca ingerencja człowieka doprowadziła do degradacji niektórych ekosystemów wód płynących i przyczyniła się do zaburzenia ich ciągłości ekologicznej. Jednym z najważniejszych problemów jest regulacja rzek, której konsekwencją jest zwiększona erozja denna koryta, powodująca obniżenie poziomu wód gruntowych. Dodatkowo, w potokach częste są bariery poprzeczne takie jak progi, przepusty czy brody z płyt betonowych, a „efekt bariery” potęgowany jest przez niskie stany wód. Często dochodzi do całkowitego lub częściowego wysychania potoków, co zaobserwowano na wszystkich kontynentach. Ale nawet, gdy potok wyschnie, ryby mogą zasiedlić ponownie wypełniony wodą odcinek potoku, jeśli przeżyją w bardziej zasobnych w wodę głębszych odcinkach, lub podpłyną z rzeki głównej. Przeprowadziliśmy 10-letnie badania w potoku karpackim, by ocenić skutki ekologiczne jego renaturyzacji cieków, analizując możliwość sezonowego braku ciągłości hydrologicznej spowodowanej suszą. Otrzymane wyniki wskazały, że usunięcie barier może zrehabilitować ich szkodliwy wpływ na populacje ryb rzecznych. Po usunięciu barier poprzecznych, wiosną, gdy w potoku płynęło dużo wody, w dolnym jego odcinku pojawiały się ryby migrujące w górę z Sanu. Jednak latem, odcinkowe wysychanie potoku spowodowało powstanie filtra środowiskowego. W konsekwencji, po usunięciu bariery tylko dwa małe gatunki tj. śliz i strzebla potokowa, które tolerują okresowy spadek stężenia tlenu i wzrost temperatury wody, w środkowej części potoku utworzyły stabilne populacje. W pracy znalazły się też zalecenia dla instytucji zarządzających środowiskiem, m.in. podkreśliliśmy, że także potoki okresowo wysychające powinny być udrażniane, gdyż jak wykazano, dostarczają one rybom ważnych refugiów, mogą być także miejscem rekrutacji i wzmacniać populacje ryb w rzece głównej.

Cały artykuł: Kukuła K., Bylak A. 2022. Barrier removal and dynamics of intermittent stream habitat regulate persistence and structure of fish community. Scientific Reports 12: 1512. można przeczytać na stronie: https://www.nature.com/articles/s41598-022-05636-7

 

---

18.01.2022

Hydroekologia i zarządzanie środowiskiem wodnym – nowa specjalność na studiach II stopnia

Miło nam poinformować, że od semestru letniego 2021/2022 rusza nowa specjalność na kierunku Ochrona środowiska. Władze Uniwersytetu Rzeszowskiego pozytywnie zaopiniowały zmiany w programie kształcenia, co oznacza, że nową specjalność będą mogli wybrać studenci, którzy już 28 lutego 2022 rozpoczną studia na pierwszym roku II stopnia.

Hydroekologia i zarządzanie środowiskiem wodnym to wyjątkowa specjalność. Realizowany program studiów uwzględnia zagadnienia związane ze zmianami klimatycznymi, niedoborami wody i ekologicznymi skutkami suszy. Dzięki licznym ćwiczeniom laboratoryjnym oraz terenowym poruszane są zagadnienia dotyczące stosowania różnych metod oceny stanu ekosystemów wodnych, sposoby rekultywacji środowisk wodnych oraz metody i techniki ochrony i restytucji fauny wodnej.

Nowa specjalność oraz zmiany w programie studiów to jeden z efektów wieloletniej współpracy z instytucjami działającymi na rzecz ochrony przyrody i środowiska (m.in. Bieszczadzkim, Magurskim i Gorczańskim Parkiem Narodowym, Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Rzeszowie oraz Lasami Państwowymi). Konsultacje pozwoliły na lepsze dostosowanie programu studiów do potrzeb rynku pracy i są odpowiedzią na zapotrzebowanie na specjalistów z zakresu zarządzania środowiskami wodnymi i ochrony zasobów wody.

---

17.01.2022

 O porostach i glonach podczas Nocy Biologów 2022

 

W ostatni piątek, 14 stycznia 2022 odbyła się kolejna edycja „Nocy Biologów”. Ta ogólnopolska impreza ma na celu popularyzowanie wśród uczniów (ale i dorosłych) szeroko pojętej wiedzy biologicznej, w tym w tym biologii stosowanej, czyli ochrony środowiska i przyrody. Od kilku lat w „Nocy Biologów” uczestniczy również Uniwersytet Rzeszowski. Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska zawsze aktywnie wspierają takie akcje opowiadając o ekologii i ochronie środowiska, więc także w tym roku przyłączyli się do tego wydarzenia prowadząc warsztaty dla szkół. Dr hab. Paweł Czarnota, prof. UR wraz z doktorantką, mgr Magdaleną Tanona oraz studentami prowadzili warsztaty pt. Związek na całe życie - czyli rzecz o naturze porostów. Z kolei poszukiwacze „piękna w skali mikro” wzięli udział w warsztatach Fantastyczne... glony i jak je znaleźć? prowadzone m.in. przez dr Natalię Kochman-Kędziora. Warsztaty dla uczniów to świetna okazja do poznania pracy Uniwersytetu z perspektywy naukowca i studenta… Być może za kilka lat spotkamy poznanych uczniów ponownie, jako studentów Ochrony środowiska na Uniwersytecie Rzeszowskim!

---

20.12.2021

Pracownicy ZEiOŚ zaangażowani w Program Współpracy Transgranicznej Polska–Białoruś–Ukraina

 

Od wielu lat pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska współpracują z tzw. otoczeniem zewnętrznym, wpierając różnego rodzaju pro-środowiskowe działania i projekty, zarówno w skali lokalnej, krajowej jak i międzynarodowej. Ostatnio zaangażowali się w projekt realizowany przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej, w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska–Białoruś–Ukraina 2014-2020 (nr Projektu PLBU.01.02.00-18-0969/19-00).

W ramach tej współpracy, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła oraz dr hab. Aneta Bylak, prof. UR wygłosili referat plenarny podczas konferencji „Karpaty – kraina ryb wędrownych / Карпати країна мігруючих риб / The Carpathian mountains - the land of migratory fishes”. Referat miał na celu zaprezentowanie międzynarodowej grupie słuchaczy walorów przyrodniczych rzek i potoków karpackich. Po zakończeniu prelekcji odbyła się ożywiona dyskusja, którą prowadzono w trzech językach!

---

29.10.2021

Warsztaty „Mikroskopowa dżungla – glony inne niż myślisz”

28 października 2021 grupa uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Ustrzykach Dolnych, wraz z opiekunami, przyjechała na Uniwersytet Rzeszowski, gdzie wzięła udział m.in. w warsztatach prowadzonych przez pracowników Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska. Spotkanie z nauką w ramach warsztatów „Mikroskopowa dżungla – glony inne niż myślisz” cieszyło się ogromnym zainteresowaniem uczestników. Uczniowie pracując przy mikroskopie obserwowali różne grupy glonów, różniące się nie tylko barwą ale i kształtem komórek. Młodych pasjonatów nauki zachwycił mikroświat zielenic, sinic i okrzemek. Warsztaty prowadziły dr hab. Teresa Noga, prof. UR (Zakład Gleboznawstwa, Chemii Środowiska i Hydrologii) oraz nasza koleżanka z Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska - dr Natalia Kochman-Kędziora. Uczniowie, na zakończenie warsztatów przyznali, że zupełnie nie spodziewali się, że w wodzie żyje tak dużo różnorodnych mikroorganizmów i wiele z nich wygląda jak małe dzieła sztuki.

Warsztaty zostały zorganizowane w ramach współpracy Uniwersytetu Rzeszowskiego ze szkołami i miały na celu promocję nauk przyrodniczych, w tym szeroko pojętej ochrony środowiska i przyrody. Być może za kilka lat uczestnicy tych warsztatów zostaną studentami kierunku Ochrona środowiska i nabędą umiejętności oceny stanu ekologicznego środowisk wodnych w oparciu o glony i inne bioindykatory.

---

27.10.2021

Prezentacja kierunku OCHRONA ŚRODOWISKA na Radzie Społeczno-Gospodarczej KNP

Wczoraj, 26.10.2021 odbyło się kolejne posiedzenie Rady Społeczno-Gospodarczej działającej przy Kolegium Nauk Przyrodniczych. Rada skupia ponad 30 instytucji publicznych, organizacji i przedsiębiorstw działających w obszarze nauk przyrodniczych. Kierunek Ochrona środowiska od lat jest wspierany m.in. przez Bieszczadzki Park Narodowy, Magurski Park Narodowy, Gorczański Park Narodowy, Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Rzeszowie  czy Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych.

Podczas spotkania prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, kierownik kierunku Ochrona środowiska, zaprezentował kierunek zwracając szczególną uwagę na profil absolwenta oraz jego doskonałe przygotowanie do podjęcia pracy zawodowej w różnorodnych instytucjach związanych z ochroną środowiska, ochroną przyrody, zarządzaniem środowiskiem wodnym, czy gospodarką odpadami.

Pan Profesor K. Kukuła, zwrócił także uwagę na praktyczny charakter studiów, gdzie oprócz zajęć w laboratoriach, studenci mają okazję rozwinąć swoje umiejętności i poszerzyć kwalifikacje podczas licznych zajęć terenowych, praktyk studenckich oraz szkoleń i warsztatów. Podczas dyskusji, która wywiązała się po prezentacji, przedstawiciele zaproszonych instytucji zaakcentowali ogromną dbałość zespołu programowego kierowanego przez prof. Krzysztofa Kukułę o wysoki poziom programu studiów, gwarantujący wykształcenie przyszłych ekspertów ds. ochrony środowiska. Podkreślili, że chętnie zatrudniają absolwentów Ochrony środowiska z naszego uniwersytetu, gdyż są to osoby bardzo dobrze przygotowane i świetnie wpisujące się w aktualne potrzeby rynku pracy. Pan dyrektor  Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska zwrócił uwagę, że w świetle zmieniających się przepisów dotyczących ochrony środowiska zapotrzebowanie na dobrze przygotowanych absolwentów tego kierunku wzrośnie i kolejne roczniki absolwentów OŚ z Uniwersytetu Rzeszowskiego bez problemu znajdą atrakcyjną pracę.

---

01.10.2021

Dr Natalia Kochman-Kędziora członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Fykologicznego

29 września 2021 roku, podczas walnego zebrania członków Polskiego Towarzystwa Fykologicznego odbyły się wybory zarządu na kolejną trzyletnią kadencję (2021–2024). Miło nam poinformować, że w skład Prezydium Zarządu została wybrana dr Natalia Kochman-Kędziora, która pełnić będzie funkcję zastępcy sekretarza generalnego. Polskie Towarzystwo Fykologiczne zrzesza polskich fykologów (algologów) z placówek naukowych, uczelni i stacji terenowych, prowadzących badania w zakresie taksonomii i ekologii sinic i glonów. Wybór do prezydium zarządu jest dla dr Natalii Kochman-Kędziora ogromnym wyróżnieniem, stąd serdecznie tej nominacji gratulujemy.

Więcej informacji na temat Polskiego Towarzystwa Fykologicznego można znaleźć na stronie internetowej: www.fykologia.pl

---

20.09.2021

Zwiększenie wartości projektu realizowanego przez pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska

Jest nam niezwykle miło poinformować, że projekt „Monitoring ichtiofauny rzecznej w latach 2019-2022 na potrzeby oceny stanu lub potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych” realizowany przez prof. dr hab. Krzysztofa Kukułę oraz dr hab. Anetę Bylak prof. UR we współpracy z Instytutem Rybactwa Śródlądowego im. St. Sakowicza w Olsztynie otrzymał zwiększenie finansowania prowadzonych badań do ponad 200 tys. złotych. Projekt realizowany jest od 2019 w karpackich rzekach i jest częścią dużego, ogólnokrajowego projektu. Udział w nim Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska jest ogromnym wyróżnieniem i docenieniem umiejętności i wiedzy pracowników. Projekt jest realizowany zgodnie z programem Państwowego Monitoringu Środowiska, koordynowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Jego wyniki posłużą m.in. do opracowania krajowego raportu oceny stanu ekologicznego wód płynących.

Serdecznie gratulujemy!

---

11.09.2021

Kolejna kadencja prof. Krzysztofa Kukuły w Regionalnej Radzie Ochrony Przyrody

Regionalna Rada Ochrony Przyrody  jest organem opiniodawczo-doradczym w zakresie ochrony przyrody, działającym przy regionalnym dyrektorze ochrony środowiska. Członkami Rady są osoby ze świata nauki, praktyki i organizacji społecznych, którzy aktywnie działają na rzecz ochrony przyrody. Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska dr Wojciecha Wdowika, w skład Regionalnej Rady Ochrony Przyrody (na kadencję 2020-2025) został powołany kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. Jest to kolejna, już piąta, kadencja Pana Profesora w Radzie (wcześniej Wojewódzkiej Radzie Ochrony Przyrody). Dodatkowo, przez trzy kadencje, do 2020 roku, Pan Profesor pełnił funkcję przewodniczącego. Prof. K. Kukuła jest cenionym specjalistą z dziedziny ekologii i hydrobiologii, autorem wielu publikacji o tematyce przyrodniczej, w których zwraca szczególną uwagę na negatywne skutki antropopresji i ochronę przyrody województwa podkarpackiego.

---

09.09.2021

Ogólnopolska Konferencja Zoologiczna zakończona wielkim sukcesem

7 września, punktualnie o godzinie 9:00, Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. dr hab. Sylwester Czopek, otworzył Ogólnopolską Konferencję Zoologiczną pt. „Zoologia dziś: trendy, wyzwania, kierunki na przyszłość”. Organizatorami tego wydarzenia były: Zakład Ochrony Przyrody i Ekologii Krajobrazu oraz Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska (Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska), przy wsparciu Polskiego Towarzystwa Zoologów.

Na konferencji zaprezentowano najnowsze osiągnięcia polskich zoologów, oraz wskazano aktualne kierunki badań i sposoby rozwiązywania problemów ochrony fauny w dobie kryzysu ekologicznego. Tegoroczny temat przewodni konferencji zainspirował Uczestników do wielu ciekawych wystąpień i ożywionych dyskusji. Na konferencji omawiano liczne zagadnienia z zakresu ekologii zwierząt oraz szeroko pojętej ochrony środowiska i przyrody. Dyskutowano m.in. o intrygujących zachowaniach godowych zwierząt, problemach związanych z ekspozycją ptaków na metale ciężkie, wpływie środków ochrony roślin na owady, identyfikacji zaburzeń w funkcjonowaniu populacji dużych ssaków, konsekwencjach urbanizacji w odniesieniu do dzikich zwierząt, konkurencji między blisko spokrewnionymi gatunkami, czy nawet o zwierzętach jako podmiotach ochrony etycznej. Konferencja miała bardzo wysoki poziom naukowy i była ważnym forum wymiany myśli najwybitniejszych polskich zoologów. Poza pracownikami Uniwersytetu Rzeszowskiego, wzięli w nim udział przedstawiciele najważniejszych ośrodków naukowych w Polsce, tj. z Uniwersytetów:  Jagiellońskiego, Warszawskiego, Gdańskiego, Łódzkiego, Wrocławskiego, Szczecińskiego, Śląskiego, Warmińsko-Mazurskiego, Zielonogórskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Przyrodniczo Humanistycznego w Siedlcach, Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Politechniki Krakowskiej, Politechniki Lubelskiej, Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Instytutu Ochrony Przyrody PAN, Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, Instytutu Rybactwa Śródlądowego, oraz Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie. Wśród autorów wystąpień i posterów znaleźli się także naukowcy z Portugalii, Estonii, Rosji i Wietnamu.

Na zakończenie Prezes Polskiego Towarzystwa Zoologów, prof. Jarosław Wiącek podziękował organizatorom za bardzo sprawną organizację konferencji i mimo trudności wynikających z sytuacji epidemicznej, konferencja okazała się wielkim sukcesem Uniwersytetu Rzeszowskiego, a także Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska.

Tytuły prezentacji i posterów zaprezentowanych przez pracowników, doktorantów oraz nowo wypromowanych magistrów Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska:

• „Geomorfologiczne efekty oddziaływania zwierząt na koryta potoków górskich” – dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła
• „Okrzemki i pingwiny – czyli o trudnych związkach w antarktycznym świecie” – dr Natalia Kochman-Kędziora, dr hab. Teresa Noga, prof. UR, prof. dr hab. Maria Olech
• „Okoń Perca fluviatilis w zlewni górnego Sanu – analiza warunków siedliskowych”– mgr Klaudia Bednarz, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, dr hab. Aneta Bylak prof. UR
• „Makrozoobentos zurbanizowanego potoku podgórskiego: studium przypadku” – mgr Elżbieta Hałoń, dr hab. Aneta Bylak prof. UR, dr Bernadetta Ortyl, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła
• „Odbudowa fauny ryb w potoku górskim poddanym zabiegom renaturyzacyjnym”­– mgr Joanna Szmuc, dr hab. Aneta Bylak prof. UR, dr Ewa Kukuła, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła

 

 

---

07.09.2021

Uroczyste otwarcie Ogólnopolskiej Konferencji Zoologicznej

Dzisiaj, punktualnie o godzinie 9:00, Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, prof. dr hab. Sylwester Czopek, otworzył Ogólnopolską Konferencję Zoologiczną pt. „Zoologia dziś: trendy, wyzwania, kierunki na przyszłość”. Organizatorami tego wydarzenia są: Zakład Ochrony Przyrody i Ekologii Krajobrazu oraz Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska, przy wsparciu Polskiego Towarzystwa Zoologów.

---

18.05.2021

Publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Rybaka

17 maja 2021 r. odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Rybaka, którego promotorem był dr hab. Paweł Czarnota, prof. UR, a promotorem pomocniczym była dr hab. Teresa Noga, prof. UR (Zakład Gleboznawstwa, Chemii Środowiska i Hydrologii). Praca doktorska zatytułowana „Różnorodność taksonomiczna zbiorowisk okrzemek zasiedlających wybrane gatunki drzew na terenach o różnym stopniu zurbanizowania” była zwieńczeniem wieloletnich badań, w których Mateusz Rybak (od wczoraj już dr Mateusz Rybak :-), podjął się próby określenia wpływu różnych czynników na rozwój i różnorodność gatunkową okrzemek na pniach lipy, klonu i topoli. Recenzentami rozprawy doktorskiej były dr hab. Małgorzata Bąk (Uniwersytet Szczeciński) oraz dr hab. Agata Wojtal, prof. IOP PAN (Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie). Rada Naukowa Kolegium Nauk Przyrodniczych po wysłuchaniu i przyjęciu publicznej obrony skierowała wniosek o nadanie mgr Mateuszowi Rybakowi stopnia doktora.

Serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w pracy naukowej!

---

12.04.2021

Kolejna wysoko punktowana publikacja naukowa

W ostatnim czasie w  czasopiśmie Ecological Indicators (IF=4.229; 140 pkt MEiN) ukazała się zespołowa publikacja, której współautorem z ZEiOŚ jest dr Natalia Kochman-Kędziora. Artykuł pt. „The influence of drought on diatom assemblages in a temperate climate zone: A case study from the Carpathian Mountains, Poland.” Badania prowadzone w kilku ciekach na terenie Magurskiego Parku Narodowego miały na celu określenie w jaki sposób zbiorowiska okrzemek reagują na zmiany spowodowane okresami suszy.  Wyniki wskazały, że susze mają najbardziej wyraźny wpływ na najmniejsze potoki i to w nich obserwowano największe zmiany w składzie gatunkowym. Ciekawym aspektem jest również, że susza nie wpływała na zmniejszenie różnorodności gatunkowej okrzemek, a wręcz przeciwnie, w okresie niskich stanów wód zanotowano dużo więcej gatunków. Susza miała statystycznie znaczący wpływ także na biologiczne wskaźniki stanu ekologicznego i chemizm wód badanych cieków, jednak był on na tyle niewielki, że nie zmieniał ostatecznej interpretacji oceny stanu ekologicznego. Wyniki jasno wskazują konieczność prowadzenia dalszych badania w tym aspekcie, szczególnie z uwagi na postępujące zmiany klimatyczne.

Cały artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma:

Peszek Ł., Zgrundo A., Noga T., Kochman Kędziora N., Poradowska A., Rybak M., Puchalski C., Lee J. (2021) The influence of drought on diatom assemblages in a temperate climate zone: A case study from the Carpathian Mountains, Poland. Ecological Indicators,125, 107579.

---

28.01.2021

KARPATY. KRAINA RYB WĘDROWNYCH –

film dokumentalny z udziałem pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska

 

W ramach projektu „Karpaty – kraina ryb wędrownych” zrealizowano popularno-naukowy film o występowaniu, wędrówkach tarłowych i ochronie świnki (Chondrostoma nasus L.). W części przyrodniczej filmu wystąpili prof. dr hab. Krzysztof Kukuła oraz dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, którzy opowiadali o różnorodności fauny karpackich potoków, szczególnie ryb i bezkręgowców. Zwrócono także uwagę na antropogeniczne zagrożenia ekosystemów rzek górskich, np. eksploatację żwiru z koryt potoków i zabudowę hydrotechniczną, które spowodowały zniszczenie wielu tarlisk, a w konsekwencji znacznie zmniejszyły liczną w przeszłości populację świnki.

Cały dokument można obejrzeć tutaj: Karpaty. Kraina ryb wędrownych.

---

13.01.2021

Wpływ zmian klimatycznych na ekosystemy leśne – rozmowa w Polskim Radiu Rzeszów 

12 stycznia w audycji Świat się zmienia w Polskim Radiu Rzeszów gośćmi red. Iwony Piętak byli prof. dr hab. Krzysztof Kukuła (kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska), dr hab. Andrzej Bobiec, prof. UR (kierownik Zakładu Ochrony Przyrody i Ekologii Krajobrazu) oraz Nadleśniczy Stanisław Zagrobelny z Nadleśnictwa Oleszyce.

Tematem rozmowy były zmiany zachodzące w polskich lasach. Goście programu zwracali uwagę na różne aspekty prawidłowego funkcjonowania tych ekosystemów. Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła poruszył temat niedoborów wody w leśnych potokach, które są efektem nie tylko zmian klimatu, ale przede wszystkim działalności człowieka. Z kolei dr hab. Andrzej Bobiec, prof. UR zauważył, że na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci las, w wyniku zmian form użytkowania, zmienił się także pod względem krajobrazowym. W dalszej części dyskusji poruszone zostały tematy związane z prawidłową gospodarką leśną, możliwościami poprawienia warunków hydrologicznych czy szkodliwymi dla lasu działaniami człowieka związanymi z rekreacją.

---

11.01.2021

O Ochronie środowiska podczas kolejnej edycji Nocy Biologów

W ostatni piątek, 8 stycznia, miała miejsce kolejna edycja Nocy Biologów, która w tym roku odbywała się on-line. Podczas wykładów prelegenci poruszali różne zagadnienia z zakresu nauk przyrodniczych. W gronie pracowników UR, kierunek Ochrona środowiska reprezentowali: prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, dr hab. Aneta Bylak, prof. UR i dr hab. Andrzej Bobiec, prof. UR.

Wykład dr hab. Anety Bylak, prof. UR pt. „Posługiwanie się narzędziami - czy tylko człowiek to potrafi?” był niezwykłą okazją do poznania wielu ciekawostek z życia zwierząt i pokazał, że używanie narzędzi nie jest wyłącznie umiejętnością typową dla ludzi. Przechodząc przez kolejne barwne fotografie oraz kadry z fotopułapek, Prelegentka zaprezentowała jakie narzędzia oraz w jakim celu wykorzystują naczelne, słonie, delfiny, ptaki, a nawet gady, ryby i owady. Okazuje się bowiem, że drobne gałązki, wiązki sztywnych traw, kamienie, muszle, gąbki, a nawet ludzkie włosy są w świecie zwierząt powszechnie wykorzystywane nie tylko jako prymitywne narzędzia do zdobywania pokarmu, ale służą także obronie czy pielęgnacji.

Z kolei podczas wykładu zatytułowanego „Korytarze ekologiczne – jak zachować sieć połączeń w podzielonym świecie?” prof. dr hab. Krzysztof Kukuła zwrócił uwagę na kluczową rolę korytarzy ekologicznych w ochronie populacji zwierząt oraz na zagrożenia w ich funkcjonowaniu, wynikające głównie z działalności człowieka, takiej jak rozwój sieci dróg, zabudowa, czy nawet nowe formy turystyki i rekreacji. Szczególna uwaga została poświęcona rzekom i potokom – wyjątkowym korytarzom migracyjnym, których ciągłość zostaje zaburzona przez różnego typu barier poprzeczne – duże zapory, małe tamy i jeszcze mniejsze progi. Jednak nowoczesne rozwiązania techniczne (m.in. tworzenie przepławek) pozwalają na, przynajmniej częściowe, przywrócenie zaburzonej ciągłości ekologicznej.

Wykłady były doskonałą okazją do promocji kierunku Ochrona środowiska – kierunku dla pasjonatów przyrody oraz osób, którym bliska jest jej ochrona.

O Nocy Biologów można przeczytać także w relacji Polskiego Radia Rzeszów: https://www.radio.rzeszow.pl/wiadomosci/38240/noc-biologow

---

23.12.2020

Przedświąteczna rozmowa o karpiu w Polskim Radiu Rzeszów

Wczoraj, 22 grudnia prof. dr hab. Krzysztof Kukuła gościł w przedświątecznej audycji Polskiego Radia Rzeszów. Profesor Krzysztof Kukuła opowiadał o historii karpia Cyprinus carpio L. w Polsce. Pierwsze stawy hodowlane w XII wieku założyli Cystersi, a wiele stawów z tego okresu funkcjonuje  do dziś. W Europie karpie pojawiły się nawet wcześniej niż w Polsce, a hodowano je głównie w dorzeczu Dunaju. Od XIII do XVI w. miał miejsce rozkwit polskiej „gospodarki karpiowej”. Na początku XVI w. na Zamek Królewski w Krakowie dostarczano kilkadziesiąt ton karpia. Współcześnie karp postrzegany jest jako ryba typowo wigilijna, z którą wiąże się świąteczna tradycja.

---

26.10.2020

Profesor Krzysztof Kukuła Przewodniczącym Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego!

Na pierwszym posiedzeniu Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego, które odbyło się 26 października 2020 r. dokonano wyboru Przewodniczącego Rady i jego zastępcy.

Jest nam niezmiernie miło poinformować, że funkcję Przewodniczącego przez najbliższe pięć lat będzie pełnił prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. Zastępcą Przewodniczącego został prof. dr hab. Kazimierz Krzemień z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Panom Profesorom serdecznie gratulujemy!

---

06.10.2020

Powołanie Zespołu Programowego kierunku Ochrona Środowiska

Wraz z rozpoczęciem roku akademickiego zostały powołane nowe zespoły programowe na kadencję 2020-2024. Kierownikiem kierunku Ochrona Środowiska został, na kolejną kadencję, prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. W skład zespołu zostali powołani: dr hab. Aneta Bylak, prof. UR, dr hab. Jan Buczek, prof. UR, dr Bernadetta Ortyl, dr Agata Ćwik oraz przedstawicielka studentów - Diana Surmacz.

 

---

30.09.2020

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła gościem audycji „Jestem za…Jestem przeciw” w Polskim Radiu Rzeszów

 

W audycji Polskiego Radia Rzeszów „Jestem za…jestem przeciw”, która odbyła się 30 września 2020r., gośćmi Pani Redaktor Iwony Piętak byli prof. dr hab. Krzysztof Kukuła oraz Janusz Fic (Prezes Zarządu MPGK w Krośnie). Rozmowa poświęcona była tematyce wszechobecnego plastiku, sposobów zagospodarowania śmieci i odpadów, zasad organizacji, gromadzenia i przetwarzania śmieci. Goście programu podkreślali, że w zakresie ochrony środowiska ważne są działania systemowe, odpowiednia edukacja ekologiczna oraz prośrodowiskowa postawa każdego z nas. Profesor Krzysztof Kukuła podkreślił również szkodliwe działanie mikroplastiku, który, jak pokazują najnowsze badania,  trafiając do kolejnych ogniw łańcucha pokarmowego, stanowi duże zagrożenie także dla zdrowia człowieka.

---

28.09.2020

Nowy temat warsztatów dla szkół!

 

W ofercie warsztatów i zajęć dla uczniów szkół pojawił się nowy temat realizowany przez pracowników ZEiOS - prof. dr hab. Krzysztofa Kukułę, dr hab. Anetę Bylak, prof. UR.

Zajęcia pt.  „Ekologiczne podstawy ochrony środowiska i przyrody” dotyczyć będą najnowszych i najciekawszych osiągnięć ekologii,  które są podstawą działań na rzecz ochrony przyrody i środowiska.  Tematyka wykładów koncentruje się  m.in. wokół roli gatunków kluczowych w ekosystemach, adaptacji zwierząt do środowiska i reakcji organizmów na zaburzenia środowiska.

Zajęcia trwające 90 minut dedykowane są grupom 25-osobowym.

---

25.09.2020

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła powołany przez Ministra środowiska do Rady Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego

Zarządzeniem z dnia 25 sierpnia 2020 r. Minister Środowiska powołał Rady Naukowe Parków Narodowych. Na pięcioletnią kadencję (2020-2025) w Radzie Naukowej Bieszczadzkiego Parku Narodowego został powołany prof. dr hab. Krzysztof Kukuła.

Rada naukowa jest  organem opiniodawczo-doradczym w zakresie ochrony przyrody. Członkowie rady wybierani są spośród działających na rzecz ochrony przyrody przedstawicieli nauki, praktyki i organizacji ekologicznych oraz samorządów wojewódzkich i gminnych. Powołanie w skład Rady Naukowej to nie tylko ogromne wyróżnienie, ale i odpowiedzialna praca.

Rada Naukowa Bieszczadzkiego Parku Narodowego wielokrotnie analizowała i opiniowała zagrożenia dla przyrody Parku wynikające z przedsięwzięć podejmowanych przez park oraz instytucje zewnętrzne. Chronienie cennego i unikatowego obszaru  jakim są Bieszczady, szczególnie w kontekście inwestycji mogących znacząco wpływać na środowisko przyrodnicze stanowi jedno z priorytetowych działań Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Panu Profesorowi serdecznie gratulujemy nominacji, tym bardziej, że będzie to jego 7 kadencja. Profesor Krzysztof Kukuła aktywnie działa w Radzie Naukowej Bieszczadzkiego PN nieprzerwanie od 1991 roku, pełniąc przez kilka kadencji funkcję wiceprzewodniczącego.

Treść zarządzania można znaleźć pod linkiem:

files/ur/import/private/110/Aktualnosci/rada-naukowa-bpn.pdf

O nominacji można przeczytać także w Gazecie Uniwersyteckiej nr 5 (114) Listopad / Grudzień 2020:

files/ur/import/private/18/Gazeta-Uniwersytecka/2020/Gazeta_UR_12_2020_int.pdf

 

---

01.09.2020

Kolejna wysoko punktowana publikacja naukowa pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska

Artykuł pt. „Geomorphological effects of animals in mountain streams: Impact and role” podsumowuje wieloaspektowy wpływ zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym, jak i typowo lądowych, na geomorfologię koryt potoków górskich. Behawior poszczególnych grup zwierząt oraz ekologiczne uwarunkowania ich występowania, mogą prowadzić do różnego typu modyfikacji środowiska. Wpływ większych zwierząt, np. bobrów budujących tamy, czy żubrów, których stada stałymi ścieżkami przekraczają potoki, odcinkowo, znacząco zmieniają strukturę fizyczną koryt górskich cieków. Jednak również małe organizmy, tj. bezkręgowce, mogą wpływać np. na strukturę dna i brzegów strumieni. O ile wpływ pojedynczego osobnika może wydawać się niezauważalny, to w przypadku bardzo licznego występowania zwierząt, ich skumulowany wpływ na geomorfologię potoków jest znaczący. Wszystkie opisane w artykule efekty geomorfologiczne, mają także istotne znaczenie w odniesieniu do transportu materiału skalnego i zachodzących w korycie procesów geochemicznych.

To druga już w tym roku publikacja pracowników naszego Zakładu w prestiżowym czasopiśmie Science of The Total Environment (IF= 6,551; 200 pkt MNiSW)

Cały artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma:

Bylak A., Kukuła K. (2020) Geomorphological effects of animals in mountain streams: Impact and role, Science of Total Environment, 749, 141283

---

28.08.2020

Wykład prof. dr hab. Krzysztofa Kukuły w ramach „Wakacyjnych spotkań z przyrodą” organizowanych przez

Bieszczadzki Park Narodowy

W piątek 28 sierpnia prof. dr hab. Krzysztof Kukuła wygłosił w Ośrodku Edukacji Ekologicznej Bieszczadzkiego Parku Narodowego wykład pt. „O rybach i nie tylko – bieszczadzkie potoki cenne jak połoniny?”. Było to ostatnie spotkanie miłośników przyrody w ramach tegorocznego cyklu „Wakacyjnych spotkań z przyrodą”. Profesor Krzysztof Kukuła podczas swojej prelekcji przybliżył zebranym bogactwo przyrodnicze gatunków żyjących w potokach bieszczadzkich.

O prelekcji można przeczytać na profilu facebookowym Bieszczadzkiego Parku Narodowego: https://www.facebook.com/Bieszczadzki.P.N/

---

20.07.2020

Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska w grupie jednostek badawczych zauważonych przez

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

W jednej z najnowszych publikacji informacyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju wsi pt. „Potencjał polskich jednostek naukowych w zakresie działań mitygacyjnych i badań nad adaptacją do zmian klimatu w sektorze rolnym” przestawione są ośrodki badawcze, których badania wpisują się w problematykę związaną ze zmianami klimatycznymi i ochroną środowiska.

We wspomnianej publikacji zostały wymienione jedynie trzy jednostki Uniwersytetu Rzeszowskiego – w tym Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska (dawn. Katedra Ekologii i Biologii Środowiska).

Poniżej – fragment biuletynu:

 

---

07.07.2020

Kolejna publikacja Pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska wśród prestiżowych publikacji

Kolegium Nauk Przyrodniczych

 

W ostatnim czasie w prestiżowym czasopiśmie Science of The Total Environment (IF= 5,589; 200 pkt MNiSW) ukazała się publikacja autorstwa prof. dr hab. Krzysztofa Kukuły i dr hab. Anety Bylak, prof. UR pt. “Synergistic impacts of sediment generation and hydrotechnical structures related to forestry on stream fish communities”. Jest to jedna z dziewięciu najlepiej punktowanych publikacji pracowników Kolegium Nauk Przyrodniczych, które opublikowano w 2020 roku.

Wyniki kilkuletnich badań zaprezentowanych w artykule dotyczą ekologicznych skutków obecności barier hydrotechnicznych oraz zmętnienia wody spowodowanego wzmożoną erozją gleby w zlewni i koncentrują się na funkcjonowaniu populacji ryb w takich ekosystemach. Główne wnioski przedstawione w pracy wskazują na istnienie synergii między ładunkiem zawiesin mineralnych i niedrożnością systemów lotycznych, co znacznie zmniejsza różnorodność ichtiofauny i bezkręgowców w ekosystemach rzek górskich.

Cały artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma:

Kukuła K., Bylak A. (2020) Synergistic impacts of sediment generation and hydrotechnical structures related to forestry on stream fish communities, Science of The Total Environment, 737, 139751

---

23.05.2020

Rozmowa z prof. dr hab. Krzysztofem Kukułą poruszająca temat suszy na łamach gazety Super Nowości

Zeszłoroczna susza była dotkliwa, ale tegoroczna może być może jedną z najgorszych w historii naszego kraju. Opady, które ostatnio obserwowaliśmy, w dłuższej perspektywie nie zażegnają problemu. – Trzeba zmienić filozofię. Musimy racjonalnie gospodarować wodą – podkreśla prof. Krzysztof Kukuła, hydrobiolog, specjalista zajmujący się ekologią wód. Bo zasoby wody pitnej w Polsce są porównywalne do tych w… Egipcie!

Cały artykuł, który ukazał się w wydaniu papierowym dziennika z 21 maja 2020 można przeczytać na stronie internetowej pod linkiem:

http://supernowosci24.pl/w-polsce-mamy-tyle-wody-pitnej-co-w-egipcie/?fbclid=IwAR1718Iql1ZWgUsRVnMJfsNx4ZCp3nBkvo1Y_S1M9hMwwqOIxyrWfXuzwjI

---

21.02.2020

Profesor Krzysztof Kukuła Gościem specjalnym w audycji Polskiego Radia Rzeszów

W czwartek 20 lutego, słuchacze Polskiego Radia Rzeszów mogli wysłuchać audycji, której Gościem specjalnym był prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, kierownik Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Red. Karol Skrobacz rozmawiał z Profesorem m.in. o ekologii, o tzw. stylu życia Zero Waste, klimacie, a także o tym jak słowo 'ekologia' jest nadużywane.

Audycji można posłuchać w całości:

https://www.radio.rzeszow.pl/audycje/29336/styl-zycia-bez-smieci

---

10.02.2020

Pracownicy Zakładu prowadzą zajęcia w ramach programu "Uniwersytecki Portal Wiedzy"

Nowe propozycje zajęć dla szkół średnich prowadzonych przez pracowników Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska w ramach programu "Uniwersytecki Portal Wiedzy"

 

prof. dr hab. Krzysztof Kukuła

1. Jak chronić przyrodę - czyli ekologia w praktyce
2. Obce gatunki fauny w ekosystemach wodnych świata
3. Z historii życia ryb – jak przetrwać, gdy wszystko wokół płynie?
4. Rzeki bez barier – znaczenie ciągłości ekologicznej w ekosystemach wód płynących

dr hab. Aneta Bylak, prof. UR

1. Czy wszystkie gatunki są ważne? – nowe teorie w ekologii
2. Rola gatunków kluczowych w ekosystemach
3. Odbieranie bodźców pod wodą, czyli jak uniknąć wroga, znaleźć pokarm i partnera
4. Adaptacje bezkręgowców wodnych do środowiska
5. Krótka historia ilustracji biologicznych
6. Relacje drapieżnik-ofiara i rola kamuflażu w świecie zwierząt

dr hab. Paweł Czarnota, prof. UR

1. Historia rysi zapisana w cętkach.
2. Związki partnerskie u porostów.

dr Natalia Kochman - Kędziora

1. Glony od starożytności do czasów współczesnych
2. Warsztaty: Mikroskopowa dżungla - różnorodność świata glonów – we współpracy z dr hab. Teresą Noga, prof. UR i dr Łukaszem Peszkiem

---

13.01.2020

Fotorelacja z Nocy Biologów w Zakładzie Ekologii i Ochrony Środowiska

To już czwarta edycja Nocy Biologów na Uniwersytecie Rzeszowskim. Jak co roku pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska gościli na prowadzonych przez siebie wykładach i warsztatach nie tylko uczniów podkarpackich szkół, ale także pasjonatów przyrody, ludzi ciekawych wiedzy. Kierownik Zakładu prof. dr hab. Krzysztof Kukuła poprowadził wykład pod tytułem "Dlaczego ekologia - czyli słów kilka o istocie badań naukowych", a w pracowniach i laboratoriach na uczestników czekały ciekawe warsztaty m.in. o tym co żyje w wodzie, jak zbudowane są porosty oraz co ma wspólnego bóbr z rekinem. Na wszystkich zajęciach, Uczestnicy mogli dowiedzieć się więcej o roli ekologii stosowanej w działaniach związanych z ochroną środowiska przyrodniczego. Z niecierpliwością czekamy na kolejną edycję!

---

09.01.2020

Już jutro NOC BIOLOGÓW! Jakie atrakcje przygotowaliśmy w tym roku?

Warsztaty / Wykłady

sala 212 - Co ma wspólnego bóbr z rekinem?

                    Prowadzący: dr hab. Aneta Bylak, prof. UR

sala 212 - Czy można policzyć rysia w lesie?

                    Prowadzący: dr hab. Paweł Czarnota, prof. UR

sala 213 - Zobacz kotku co mam w środku - czyli rzecz o naturze porostów

                    Prowadzący: dr hab. Paweł Czarnota, prof. UR; mgr Magdalena Tanona; Maria Rycerz; Aleksandra Wąsowicz

sala 212 - #życie pod wodą

                    Prowadzący: dr hab. Aneta Bylak, prof. UR; mgr Elżbieta Hałoń; mgr Joanna Szmuc; Michał Juchowski; KatarzynaRychlik

sala 108 (aula) - Dlaczego ekologia? - czyli słów kilka o istocie badań naukowych

                    Prowadzący: prof. dr hab. Krzysztof Kukuła

Zapraszamy wszystkich miłośników przyrody!

---

27.12.2019

Analiza preferencji siedliskowych babki Neogobius gymnotrachelus, gatunku na krawędzi zasięgu występowania, opublikowana w prestiżowym czasopiśmie

Ryby z rodziny babkowatych (Gobiidae) mają wielu przedstawicieli wśród gatunków obcych w wodach śródlądowych Europy. Inwazyjne gatunki obce mają „złą reputację”, dlatego też często przekłada się to na brak działań ochronnych w ich rodzimym zasięgu występowania. W konsekwencji ich populacje na krawędzi rodzimego zasięgu występowania są marginalizowane. Celem badań było: zdefiniowanie wzorców selekcji siedlisk gatunku na krawędzi zasięgu i zbadanie zmienności ontogenetycznej ich rozmieszczenia, z uwzględnieniem zróżnicowania badanej populacji na klasy wielkości i wieku. Jako model do tych analiz wybrano populacje babki łysej Babka gymnotrachelus (syn. Neogobius gymnotrachelus) z rzeki Strwiąż. W wielu europejskich dorzeczach, babka łysa jest od wielu lat inwazyjnym gatunkiem obcym. Jednak ostatnio opisano w Strwiążu, polskim dopływie górnego Dniestru należącego do dorzecza Morza Czarnego, rodzime populacje tego gatunku (Kukuła i Bylak 2013). Analiza zebranych danych wskazała, że chroniąc się przed drapieżnikami największe osobniki charakteryzowały się wyraźnymi preferencjami do siedlisk z wolniejszym prądem wody i dużymi głazami, wykorzystywanymi, jako kryjówki. Duże ryby wybierały „najlepsze” siedliska, zmuszając tym samym mniejsze osobniki do zajmowania miejsc o szybszym nurcie wody z ograniczoną liczba kryjówek, czyli mniej bezpiecznych i wymagających wydatkowania większej ilości energii na utrzymanie się w siedlisku.

Cały artykuł: Kukuła K., Ortyl B., Bylak A. 2019. Habitat selection patterns of a species at the edge – case study of the native racer goby population in Central Europe. Scientific Reports 9:19670.

można przeczytać na stronie: https://www.nature.com/articles/s41598-019-56264-7

---

20.12.2019

Pracownicy Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska realizują duży projekt badawczy

JM Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego prof. dr hab. Sylwester Czopek, wraz z pracownikami Zakładu Ekologii i Ochrony Środowiska z Kolegium Nauk Przyrodniczych prof. dr hab. Krzysztofem Kukułą oraz dr hab. Anetą Bylak prof. UR, podpisali umowę z Instytutem Rybactwa Śródlądowego im. St. Sakowicza w Olsztynie dotyczącą realizacji ogólnokrajowego projektu „Monitoring ichtiofauny rzecznej w latach 2019-2021 na potrzeby oceny stanu lub potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych”. Projekt ten finansowany jest przez Skarb Państwa - Główny Inspektorat Ochrony Środowiska i będzie realizowany do 2022 roku. Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska otrzymał 159 000 zł na badania w rzekach karpackich.

Zaproszenie do udziału w realizacji tak dużego projektu jest ogromnym sukcesem pracowników Zakładu. Z kilkudziesięciu placówek naukowych zajmujących się ekologią wód w Polsce wybrano tylko kilka najlepszych zespołów badawczych. Prof. dr hab. Krzysztofowi Kukule oraz dr hab. Anecie Bylak, prof. UR gratulujemy i życzymy dalszych owocnych prac badawczych.

---

15.11.2019

Student kierunku Ochrona środowiska w gronie współautorów nowatorskiej publikacji

Mamy przyjemność poinformować, że student kierunku Ochrona środowiska, magistrant z naszego Zakładu, brał udział w nowatorskich badaniach ekosystemu Jeziora Tarnobrzeskiego. Uzyskane bardzo interesujące wyniki były efektem wdrożenia niezwykle precyzyjnej metody poboru prób. Publikacja zyskała uznanie międzynarodowego czasopisma Mine Water and the Environment. Pracownicy ZEiOŚ oraz student Ochrony środowiska, mgr Wojciech Rak, badali siedliska, makrozoobentos i zespoły roślin w jeziorze na różnych głębokościach – od płycizn aż do 20 m głębokości. Próbki do analiz laboratoryjnych pobierali płetwonurkowie.
Celem badań było określenie głównych czynników środowiskowych wpływających na skład makrozoobentosu w jeziorze powstałym na terenie zamkniętej i zrekultywowanej kopalni siarki. Jezioro Tarnobrzeskie to zbiornik wodny utworzony poprzez zalanie wodą wyrobiska górniczego pozostałego po odkrywkowej kopalni siarki w Tarnobrzegu. Do napełnienia zbiornika wykorzystano wodę z pobliskiej Wisły.
Na podstawie danych batymetrycznych i hydrologicznych do poboru prób wyznaczono stanowiska wzdłuż transektu, który łączył strefy dna o odmiennych warunkach siedliskowych. Badacze wykazali, że chociaż roślinność szuwarowa i zanurzona w jeziorze pokopalnianym była dobrze rozwinięta i zapewniała potencjalnie dobre warunki siedliskowe dla bezkręgowców wodnych – jętek, chruścików, chrząszczy czy ważek, te owady były nieliczne. Grupy te nie mają wielu przedstawicieli w wodach o podwyższonym zasoleniu, a takie parametry miała woda w badanym zbiorniku. Zatem owady obecne w Jez. Tarnobrzeskim były głównie gatunkami euryhalicznymi. Larwy ochotkowatych Chironomidae były najliczniejszymi makro-bezkręgowcami w płytszych strefach. W strefach głębszych jeziora, w zespołach organizmów zasiedlających dno w liczbie i biomasie dominował obcy gatunek małży, racicznica zmienna Dreissena polymorpha. Planktoniczne larwy tych małży mogły zostać wprowadzone do jeziora wraz z wodą napełniającą zbiornik.
Od samego początku funkcjonowania zbiornika, racicznica wpływała na biotop i kształtującą się biocenozę. Poprzez filtrowanie racicznica wpływa na ilość zawiesiny, zbiorowisk glonów na dnie, fitoplanktonu i pośrednio zooplanktonu. Oprócz racicznicy, w jeziorze stwierdzono także inne gatunki obce, tj. bełkaczka wschodniego Chelicorophium curvispinum i kiełża Dikerogammarus heamobaphes. W konkluzjach publikacji badacze stwierdzili, że skład zespołu bezkręgowców był prawdopodobnie zdeterminowany przez słonawą wodę, która ograniczyła liczebność rodzimych gatunków i dała przewagę gatunkom obcym.
Artykuł dostępny jest na stronie internetowej czasopisma: https://link.springer.com/article/10.1007/s10230-019-00624-2

---

14.11.2019

Prof. Paweł Czarnota w zespole wykonującym ekspertyzę dendrologiczną starodrzewu dębowego w rezerwacie przyrody "Lisia Góra"

Głównym celem badań i przygotowywanej ekspertyzy było określenie stanu ochrony starodrzewu dębowego z uwzględnieniem czynników wpływających na żywotność starych dębów Quercus robur oraz warunków niezbędnych dla zapewnienia stopniowej zastępowalności jego pokoleń. Opracowanie przedstawia istniejące i potencjalne zagrożenia, a także sposób ochrony tego cennego zbiorowiska znajdującego się w obrębie miasta Rzeszowa. Warto podkreślić, że rezerwat przyrody „Lisia Góra” został utworzony aby  zachować „starodrzew dębowy z licznymi sędziwymi, okazałymi dębami szypułkowymi”.

Zespół wykonujący ekspertyzę dendrologiczną w rezerwacie „Lisia Góra” zakończył już pracę. Badania obejmujące m.in.  opracowanie tła historyczno-fizjograficznego, kartowanie drzewostanu, analizę dendroekologiczną czy badania fitosocjologiczne, realizowali pracownicy Zakładu Ochrony Przyrody i Ekologii Krajobrazu. Natomiast autorem opracowania mykologiczno-fitopatologicznego jest pracownik naszego Zakładu - dr hab. Paweł Czarnota, prof. UR.

---

30.06.2019

Zakończenie projektu unijnego

Od 1  stycznia 2017 pracownicy naszej Katedry brali udział w realizacji projektu unijnego „Rozwój kluczowych kompetencji oczekiwanych przez pracodawców u studentów i studentek Wydziału Biologiczno-Rolniczego Uniwersytetu Rzeszowskiego”. Projekt obejmował szereg szkoleń, warsztatów i wizyt studyjnych, podczas których studenci naszego Wydziału nie tylko poszerzali swoją wiedzę, ale także uczyli się praktyki. W realizację projektu czynnie włączyli się także pracownicy naszej Katedry: prof. dr hab. Krzysztof Kukuła, dr hab. Aneta Bylak, prof. UR i dr Natalia Kochman-Kędziora. Koordynatorem projektu była dr Ewa Kukuła.

Podczas realizowanych w Katedrze wykładów i warsztatów terenowych studenci mieli okazję skupić się na przyrodniczych skutkach działania obiektów energii odnawialnej i dowiedzieć się, jak w praktyce można chronić środowisko. Z kolei, w Bieszczadzkim Parku Narodowym, odbywające się wizyty studyjne postawiły nie tylko na praktykę, ale także na możliwość podziwiania bieszczadzkiej przyrody.

30 czerwca 2019 r. po ponad dwóch latach realizacji, projekt, w którym ogółem wzięło udział kilkuset studentów zakończono sukcesem.

---

09.05.2019

Woda staje się towarem deficytowym – czyli co łączy Polskę z Egiptem? Radiowy wywiad z prof. dr hab. Krzysztofem Kukułą

„Żyjemy w czasach, w których woda staje się towarem deficytowym i coraz droższym. Polski bilans wodny jest porównywalny z Egiptem - powiedział na antenie Polskiego Radia Rzeszów prof. Krzysztof Kukuła, hydrobiolog z Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Prof. K. Kukuła podkreślał, że ludzie mając świadomość coraz większych problemów z niedoborem czystej wody, jednocześnie podejmują działania, które deficyt wody pogłębiają. Profesor zwracał uwagę między innymi na dramatyczne skutki regulacji rzek i nieprzemyślanych melioracji. Gość Audycji dodał, że na przekształcenia środowiska przez człowieka nakładają się coraz częstsze, skrajnie różne zjawiska pogodowe, jak długie okresy suszy i zaraz po nich okresy intensywnych opadów i powodzi.

Prof. Krzysztof Kukuła dodał, że na pogodę człowiek nie ma wpływu, ale tam gdzie jest możliwe, powinien podejmować takie działania, aby nie pogłębiać problemu niedoboru wody.”

 

Audycji można posłuchać w całości:

https://www.radio.rzeszow.pl/wiadomosci/21573/prof-krzysztof-kukula

---

11.01.2019

Nocne wykłady i warsztaty w Katedrze Ekologii i Biologii Środowiska

Wykład dla wszystkich Uczestników, o tym, jak chronić przyrodę, wygłosił prof. dr hab. Krzysztof Kukuła. Ta prelekcja cieszyła się zainteresowaniem słuchaczy w każdym wieku.

Tematyka przeprowadzonych warsztatów dla licealistów obejmowała symulacyjne gry ekologiczne, pokazujące relacje między gatunkami w biocenozach. Uczestnicy mieli okazję samodzielnie sprawdzić m.in. rolę kamuflażu w środowisku, czy ocenić wpływ drapieżników na populacje ofiar. Koordynatorem warsztatów była dr hab. Aneta Bylak, prof. UR. Warsztaty współprowadzili: mgr Magdalena Wójcik oraz studenci kierunku Biologia: Martyna Materowska i Michał Tuchowski. Natomiast studentki kierunku Ochrona środowiska, Aleksandra Berłowska i Anna Serwońska, przygotowały wystawę dla dzieci, młodzieży oraz ich opiekunów. Uczestnicy mogli dowiedzieć się, jakie zwierzęta żyją w polskich rzekach i jeziorach, mieli okazję poznać wiele grup owadów wodnych, skorupiaków, mięczaków i pierścienic.

---

21.11.2018

Kolejne nominacje na stanowisko profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego

Jest nam bardzo miło poinformować, że 20 listopada 2018 r. kolejni pracownicy Uniwersytetu Rzeszowskiego odebrali z rąk JM prof. dra hab. Sylwestra Czopka, Rektora UR nominacje na stanowisko profesora UR.

Byli to:

1. dr hab. Bożena Stasiowska-Chrobak, prof. UR z Wydziału Muzyki
2. dr hab. Jolanta Kowal, prof. UR z Wydziału Filologicznego
3. dr hab. Aneta Bylak, prof. UR z Wydziału Biologiczno-Rolniczego
4. dr hab. Mariusz Drużbicki, prof. UR z Wydziału Medycznego
5. dr hab. Krzysztof Pancerz, prof. UR z Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego

Wśród nich znalazła się dr hab. Aneta Bylak, pracownik naszej Katedry.

Serdeczne gratulujemy Naszej Koleżance!

---

29.10.2018

"Rzeki bez barier - marzenie hydrobiologa" - wykład inauguracyjny dr hab. Anety Bylak, prof. UR

W piątek 26 października 2018 roku odbyła się Wydziałowa Inauguracja Roku Akademickiego 2018/2019.

Podczas tej uroczystości wykład inauguracyjny pt. „Rzeki bez barier - marzenie hydrobiologa” wygłosiła dr hab. Aneta Bylak, prof. UR.

---

04.10.2018

Awans naukowy pracownika Katedry!

Miło nam poinformować, że Pani dr Aneta Bylak, pracownik Katedry Ekologii i Biologii Środowiska, uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk biologicznych w dyscyplinie ekologia, nadany przez Radę Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego w dniu 25 września 2018.

Cykl publikacji wchodzący skład osiągnięcia naukowego o tytule Efekt bariery w funkcjonowaniu populacji ryb potoków karpackich dotyczył oceny wpływu barier naturalnych i generowanych przez działalność człowieka, na funkcjonowanie populacji ryb w potokach karpackich. Habilitantka wskazała na istotną zależność między funkcjonowaniem populacji ryb w górskich potokach a zachowaniem dwukierunkowej łączności pomiędzy poszczególnymi jego częściami. W historii życia ryb istnieją mechanizmy adaptacyjne pozwalające na trwanie populacji w dynamicznym środowisku potoku górskiego, mimo istnienia naturalnych barier ograniczających czasowo możliwość odbywania wędrówek przez ryby. W swoich badaniach dr hab. A. Bylak wykazała, że zachowanie naturalnych cech morfologii potoku górskiego, których stałym elementem są mniej lub bardziej szczelne bariery powstające w efekcie gromadzenia się w korycie rumoszu drzewnego, sprzyja zwiększaniu heterogenności siedlisk i ułatwia współwystępowanie różnych gatunków fauny wodnej. Heterogenność środowiska w kompleksie bobrowym oraz szczelność tam decydowały o przestrzennych i czasowych zmianach w lokalnych zespołach ryb, które funkcjonowały w systemie potoku jako metazespół (metacommunity). Efekt bariery w funkcjonowaniu populacji ryb był natomiast wyraźnie widoczny w przypadku konstrukcji budowanych przez człowieka. W Karpatach duża liczba, niskich, ale niedrożnych barier stwarza realny problem przetrwania wielu gatunków ryb. Odzyskanie drożności przez potok wymaga w takich sytuacjach przemyślanej ingerencji człowieka, gdyż, aby zapewnić możliwości migracji ryb konieczne jest precyzyjne odniesienie parametrów konstrukcji hydrotechnicznych do ekologicznych uwarunkowań funkcjonowania populacji ryb występujących w danym potoku.

Dr hab. Aneta Bylak od wielu lat prowadzi badania dotyczące wpływu innych czynników ekologicznych na zespoły ryb i bezkręgowców wodnych potoków karpackich. Efektem Jej badań są także wysoko punktowane publikacje dotyczące m.in. teorii metapopulacji, biogeografii wysp i modelu dynamiki populacji „źródło-ujście”.

Pani dr hab. Anecie Bylak serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów w pracy zawodowej.

---

31.01.2018

Grant Narodowego Centrum Nauki ''MINIATURA 1'' dla dr Anety Bylak

Dr Aneta Bylak z Katedry Ekologii i Biologii Środowiska otrzymała grant Narodowego Centrum Nauki „MINIATURA 1” na badania nt. „Wzorce migracji okonia Percafluviatilis w systemie górskich dopływów zbiornika zaporowego”.

Wartość projektu badawczego 49 060 zł.

---

17.01.2018

Czy to już wiosna? Czy jeszcze zima?

O tym, jak zmienia się przyroda, opowiadał w Polskim Radiu Rzeszów prof. dr hab. Krzysztof Kukuła

„Audycja w Polskim Radiu Rzeszów dotyczyła zachodzących zmian klimatu. Długoterminowe obserwacje były punktem wyjścia do dyskusji w studiu radiowym o człowieku, o kulturze, o gospodarce oraz szeroko omawianym środowisku naturalnym. Zaproszeniu Goście dyskutowali o  porach roku i ich symbolice, o człowieku w zmieniającej się przyrodzie.

Gośćmi audycji byli: dr Izabela Wodzińska historyk i etnograf z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, prof. Krzysztof Kukuła biolog i ekolog z Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz prof. UR Janusz Pasterski poeta i literaturoznawca.”

Audycji można posłuchać w całości:

https://www.radio.rzeszow.pl/audycje/8674/czlowiek-w-zmieniajacej-sie-przyrodziehttps://www.radio.rzeszow.pl/audycje/8674/czlowiek-w-zmieniajacej-sie-przyrodzie

---

10.01.2018

Inżynier - bóbr

O roli bobra europejskiego w środowisku oraz o konfliktach na linii człowiek-bóbr, opowiadała w Radiowym Centrum Nauki dr Aneta Bylak

       

„10 stycznia 2018 r., w Radiowym Centrum Nauki Polskiego Radia Rzeszów, miała miejsce emisja rozmowy red. Agnieszki Lipskiej z dr Anetą Bylak z Uniwersytetu Rzeszowskieo.

Dr A. Bylak podkreślała pozytywne aspekty obecności bobrów w środowisku, szczególnie w kontekście potrzeby retencjonowania wody. Ale także zwróciła uwagę na możliwe konflikty na styku człowiek-bóbr, podając relatywnie proste i tanie sposoby ich rozwiązywania. Podkreśliła, że bóbr, mimo wyraźnego wzrostu liczebności populacji, ciągle jest zwierzęciem chronionym.”

Audycji można posłuchać w całości:

https://www.radio.rzeszow.pl/audycje/content/142/radiowe-centrum-nauki#ajx/audycje/content/142?start=0

 

O inżynierze - bobrze, który potrafi dostosować środowisko do swoich potrzeb, dr Aneta Bylak opowiadała także na łamach gazety codziennej Nowiny.

Pełny artykuł red. Stanisława Siwaka do poczytania na stronie:

https://ekstramagazyn.pl/inzynier-bobr-buduje-tamy-na-szkode-i-dla-dobra-ludzi/ar/9179964

---

06.12.2017

Projekt badawczy studenckiego Koła Naukowego Przyrodników UR realizowany pod opieką pracowników Katedry Ekologii i Biologii Środowiska

Projekt naukowy KNP UR „Ocena stanu ekologicznego wyżynnego potoku na obszarze zurbanizowanym”, w ubiegłym roku otrzymał dofinansowanie JM Rektora UR. Opiekunami naukowymi tego przedsięwzięcia są prof. dr hab. Krzysztof Kukuła oraz dr Aneta Bylak. W pracach laboratoryjnych studentów wspierała mgr Magdalena Wójcik. Kompleksowe badania terenowe rozpoczęły się początkiem marca 2016 roku, a zakończyły w  czerwcu 2017 r. Zespołowa praca studentów pozwoliła na osiągnięcie wszystkich zaplanowanych celów naukowych projektu. Zebrano materiały dotyczące morfometrii koryta badanego potoku, parametrów fizyko-chemicznych wody i makrofauny bentosowej. Przeprowadzono także botaniczną analizy strefy ekotonowej oraz zidentyfikowano zagrożenia antropogeniczne. Dane są aktualnie na etapie analiz, ale już część z nich opracowano i przedstawiono na konferencji naukowej „Dekada różnorodności biologicznej”, która odbyła się 5 grudnia 2017 r. na Wydziale Biologiczno-Rolniczym. Poster „Stan ekologiczny potoku wyżynnego na obszarze zurbanizowanym” przygotowały mgr Agata Demczyk oraz Kinga Janora.

---

04.12.2017

Zajęcia Małego Uniwersytetu Rzeszowskiego w Katedrze Ekologii i Biologii Środowiska

W sobotę 2 grudnia 2017 roku, uczniowie ze szkół podstawowych uczestniczyli w zajęciach pt. „Podwodny świat owadów”, o którym opowiadała dr Aneta Bylak. Zajęcia składały się z dwóch części: pierwszej - wprowadzającej i drugiej – warsztatowej. Najpierw mali studenci, pracując z ogromnym zaangażowaniem, dociekliwie poszukiwali odpowiedzi na pytania stawiane przez prowadzącą. Dzielili się także swoimi obserwacjami dotyczącymi owadów żyjących pod wodą. W drugiej części zapoznali się z najbardziej interesującymi przedstawicielami wodnych bezkręgowców, ich przystosowaniami do środowiska oraz budową. Uczyli się jak rozpoznawać żyjące w naszych wodach zwierzęta. Ale na tym nie koniec. Przyszli biolodzy :) zadawali prowadzącej „trudne” pytania, np. „Dlaczego nartnik tonie w wodzie z płynem do naczyń?”. Prowadząca szczegółowo odpowiadała na pytania frapujące dzieci. Niektórzy z uczestników wychodząc deklarowali, że chętnie wysłuchaliby w przyszłości kolejnych opowieści o życiu w wodzie. Miła atmosfera przeniosła się na korytarz, gdzie słychać było jeszcze długo jak dzieci dzieliły się swoimi wrażeniami z oczekującymi rodzicami.

---

04.10.2017

Profesor Krzysztof Kukuła w Radzie Naukowej IRŚ

     

Prof. dr hab. Krzysztof Kukuła został powołany przez Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w skład Rady Naukowej Instytutu Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza w Olsztynie. Do Rady Naukowej  Minister powołał 14 wybitnych ekspertów z dziedziny ichtiobiologii i rybactwa. Pan Profesor Krzysztof Kukuła reprezentuje w Radzie nauki biologiczne w zakresie ekologii. Inauguracyjne posiedzenie Rady Naukowej kadencji 2017-2021 odbyło się 26 września 2017 r. w siedzibie Instytutu.

---

02.10.2017

Dydaktyczny Laur Uniwersytetu Rzeszowskiego dla dr Anety Bylak

2 października 2017 odbyła się Uroczysta Inauguracja Roku Akademickiego 2017/2018, podczas której najlepsi nauczyciele akademiccy odebrali nagrody i honorowe wyróżnienia. Kapituła powołana przez władze UR przyznała tytuł i statuetkę „Dydaktyczny Laur Uniwersytetu Rzeszowskiego” dr Anecie Bylak z Katedry Ekologii i Biologii Środowiska. Dydaktyczny Laur Uniwersytetu Rzeszowskiego honoruje osoby o najważniejszych osiągnięciach dydaktycznych w okresie ostatnich 4 lat.

---

10.08.2017

Wizyta gościa z antypodów - nowe perspektywy badań w Katedrze

W lipcu bieżącego roku Katedra gościła profesora Gerarda Closs’a z Nowej Zelandii, który jest wybitnym biologiem specjalizującym się w ekologii. Od kilku lat jest dziekanem Wydziału Zoologii Uniwersytetu Otago w Nowej Zelandii. Prowadzi zajęcia m.in. z ekologii ogólnej, ekologii wód śródlądowych i adaptacji zwierząt do środowiska. Wypromował ponad 30 doktorów pracujących teraz w różnych częściach świata. Profesor G. Closs jest współautorem znanego w świecie podręcznika akademickiego Freshwater Ecology: A Scientific Introduction, wyd. Blackwell Publishing, 2004. Ostatnio współredagował wysoko ocenioną książkę o problemach ochrony ryb śródlądowych – Conservation of Freshwater Fishes, wyd. Cambridge University Press. Jest także ekspertem agencji rządowych w zakresie ochrony rzek i ich zlewni, ochrony rodzimych gatunków ryb oraz kontroli i zarządzania gatunkami introdukowanymi. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na zagadnieniach związanych z ekologią najmłodszych stadiów rozwojowych ryb słodkowodnych, wpływie obcych i inwazyjnych gatunków ryb na ekosystemy oraz na analizie szlaków migracji ryb słodkowodnych.

Podczas lipcowej wizyty prof. Gerard Closs wziął udział w terenowych pracach badawczych prowadzonych przez nasz zespół w zlewniach górnego Sanu oraz w Strwiążu. Karpackie rzeki zachwyciły Gościa dobrym stanem zachowania i bogactwem gatunków. Wspólnym problemem łączącym ekosystemy wód płynących w Karpatach i  Nowej Zelandii są podobne zagrożenia związane z działalnością człowieka. W ramach wizyty odwiedziliśmy Bieszczadzki Park Narodowy (BdPN). Pokazując piękno naszych gór, przedstawiliśmy problemy związane z ochroną przyrody Parku, w tym zagrożenia środowiska wodnego. W Terenowej Stacji Edukacji Ekologicznej BdPN w Wołosatym odbyło się seminarium naukowe, na którym prof. Closs wygłosił referat. Zaprezentował możliwości najnowocześniejszych technik badawczych wykorzystywanych przez jego zespół badawczy. Techniki te pozwalają na uzyskanie odpowiedzi na wiele pytań dotyczących biologii ryb i mają przełożenie na planowanie działań ochronnych. Profesor Gerard Closs widzi wiele możliwych pól do wspólnych badań i publikacji naukowych. Nasza współpraca nabrała tempa i pojawiły się kolejne pomysły na wspólne projekty.

---

21.06.2017

Konferencja pt. „Środowisko i Ekologia”

21 czerwca w G2A Arena - Centrum Wystawienniczo Kongresowym Województwa Podkarpackiego, odbyła się konferencja pt. „Środowisko i Ekologia”, na której Uniwersytet Rzeszowski reprezentowali pracownicy Wydziału Biologiczno-Rolniczego: prof. dr hab. Krzysztof Kukuła i dr Aneta Bylak z Katedry Ekologii i Biologii Środowiska, oraz dr inż. Iwona Makuch-Pietraś z Katedry Agrobiologii i Ochrony Środowiska. Profesor Kukuła przewodniczył obradom, jak również wygłosił referat pt. „Obszary przyrodniczo cenne w województwie podkarpackim i metody ich ochrony”. Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem, a po każdym wystąpieniu prowadzono ożywione dyskusje. Przy tej okazji, Wydział zaprezentował swoją ofertę dydaktyczną, jak i swoje możliwości współpracy z instytucjami zewnętrznymi.

---

09.04.2017

Dni Wydziału Biologiczno-Rolniczego

W dniach 7–8 kwietnia 2017 odbyły się Dni Otwarte Wydziału Biologiczno-Rolniczego. Rozpoczęcie miało miejsce w piątek, a zebranych przywitali JMRektor UR – prof. dr hab. Sylwester Czopek, Dziekan Wydziału – prof. dr hab.Czesław Puchalski oraz Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Lucjan Kuźniar.

Przez dwa dni uczestnicy, w tym uczniowie z różnych szkół, mieli możliwość wysłuchania wielu ciekawych wykładów oraz uczestnictwa w interesujących warsztatach. W wydarzenie aktywnie zaangażowali się pracownicy naszej Katedry.

Więcej informacji pod linkiem

---

27.03.2017

Kolejne warsztaty w ramach projektu "Klasa Akademicka"

W marcu na Wydziale Biologiczno-Rolniczym odbyły się kolejne zajęcia w ramach projektu „Klasa Akademicka” (koordynator projektu dr Mateusz Mołoń).W poniedziałek 27.03.2017 r. uczniowie z Dwujęzycznego Liceum Uniwersyteckiego z Rzeszowa uczestniczyli m.in. w warsztatach z ekologii wód śródlądowych,prowadzonych przez dr Anetę Bylak. Warsztaty były szansą dla uczniów narozwijanie zainteresowań przyrodniczych.Uczestnicy warsztatów poznali także podstawy bioindykacji jakości wody orazzasady oceny stanu ekologicznego rzek i potoków.

 

Zapraszamy do obejrzenia relacji na stronie internetowej Zespołu Szkół w Przeworsku:

http://loprzeworsk.pl/index.php/pl/2-aktualnosci/637-wyjazd-na-uniwersytet-rzeszowski

http://loprzeworsk.pl/index.php/pl/galeria/category/134-wyjazd-na-uniwersytet-rzeszowski

---

31.01.2017

Komitet sterujący projektu „Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej- korytarze migracyjne” przygotowanego w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy zakończył pierwszy etap działalności

31 stycznia 2017 w Rzeszowie, odbyła się Konferencja podsumowująca realizację projektu„Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej – korytarze migracyjne”. Moderatorem konferencji był Przewodniczący Komitetu Sterującego Projektu - prof. dr hab. Krzysztof Kukuła z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Konferencja była okazją do podsumowania przedsięwzięcia oraz prezentacji najważniejszych wyników projektu.

W 2012 roku prof. K. Kukuła rozpoczął pracę w komitecie sterującym projektu „Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej – korytarze migracyjne”. Projekt realizowany był w ramach Szwajcarsko – Polskiego Programu Współpracy, Priorytet II: Środowisko i infrastruktura, Obszar tematyczny: Bioróżnorodność i ochrona ekosystemów oraz wsparcie transgranicznych inicjatyw środowiskowych. Projekt realizowało Stowarzyszenie na Rzecz Promocji i Rozwoju Podkarpacia „Pro Carpathia” wraz z Bieszczadzkim PN, Magurskim PN, oraz RDLP Krosno. Celem projektu była ochrona ostoi fauny puszczańskiej poprzez wskazanie istniejących i potencjalnych korytarzy ekologicznych gwarantujących zachowanie spójności środowiska dla populacji zwierząt. Zadanie to realizowano w oparciu o szeroko zakrojone badania nad przemieszczaniem się dużych drapieżników (wilk, niedźwiedź, ryś), ssaków roślinożernych (żubr, jeleń szlachetny, sarna) oraz wykorzystaniem przestrzeni przez orliki krzykliwe w południowej części województwa podkarpackiego.

W ramach projektu opracowano m.in. mapę lokalnych korytarzy migracyjnych w południowej części województwa podkarpackiego,  prezentująca obszary szczególnie ważne dla wędrówek zwierząt. Opracowanie ma istotne znaczenie w zakresie planowania przestrzennego, gdzie, w skali lokalnej ,niezwykle ważne jest zachowanie połączeń pomiędzy płatami siedlisk dogodnych dla zwierząt