Z cyklu aktualności biologiczne – depresja, psychotropy i ekosystemy

Depresja rozumiana jako poważne zaburzenie psychiczne uniemożliwiające prawidłowe funkcjonowanie osób w wielu sferach życia, t.j. praca czy relacje z innymi ludźmi stanowi coraz większy problem zdrowotny i społeczny. Według szacunków WHO do 2030 roku depresja będzie najczęściej występującą chorobą na świecie. Obecnie szacuje się, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób a dane NFZ wskazują, że refundowane leki przeciwdepresyjne w 2021 r. wykupiło 1,5 mln osób i było to o 59% więcej niż w 2013 r.

Jednym ze sposobów leczenia depresji są leki SSRI, czyli selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, na czele z Prozac i innymi preparatami zawierającymi fluoksetynę. Głównym działaniem tego typu leków jest zwiększenie poziomu serotoniny w mózgu, powszechnie kojarzonej jako hormon szczęścia. Jakkolwiek organizm ludzki nie metabolizuje w całości wprowadzonych leków a ich pozostałości wraz ze ściekami trafiają do wód powierzchniowych, bowiem funkcjonujące oczyszczalnie ścieków nie są skuteczne w usuwaniu pozostałości leków. Powoduje to, że uwalniane do środowiska w coraz większych ilościach pozostałości leków mogą stopniowo się kumulować, zaburzając funkcjonowanie w pierwszej kolejności organizmów wodnych, ale także kolejnych ogniw troficznych, włączając w to także ludzi.

Dowodów tego jak poważny to problem dostarczają prace badawcze w tym m.in. prowadzone z wykorzystaniem ryb. Ostatnie badania naukowców opublikowane w czasopiśmie Journal of Animal Ecology wykazały, że zarówno wysokie jak też długotrwale działające niskie stężenia fluoksetyny zmieniają fizjologię oraz zachowania dzikich gupików (Poecilia reticulata). W badaniach wykazano, że u ryb narażonych na działanie fluoksetyny doszło m.in. do zmian w budowie gonopodium (płetwa związana z kopulacją), zmniejszenia ruchliwości plemników oraz zaburzeń behawioralnych związanych ze zdolnością do reagowania na zmiany środowiskowe.

Więcej na temat badań można znaleźć:

• https://besjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/1365-2656.14152
• https://theconversation.com/fish-on-prozac-chemical-residues-in-wastewater-mess-with-bodies-behaviour-and-sperm-236234

Jeżeli natomiast zauważasz u siebie albo u najbliższych symptomy depresji to pomoc możesz znaleźć m.in. dzwoniąc na 800 108 108. Bezpłatny telefon wsparcia, czynny od poniedziałku do niedzieli (z wyjątkiem dni świątecznych) w godz. 14.00–20.00.

Więcej na temat depresji i jak sobie z nią radzić:

• https://forumprzeciwdepresji.pl/
• https://zwjr.pl/