Znaczenie kredytów bankowych w finansowaniu działalności gospodarczej

autor: Rafał Pitera

Obecnie dość powszechne stało się stwierdzenie o łatwej dostępności do różnych źródeł finansowania przedsięwzięć gospodarczych. W mediach znaleźć można bardzo dużo informacji na temat różnego rodzaju środków finansowych możliwych do pozyskania przez podmioty gospodarcze, czy osoby fizyczne. Pojawia się wiele nowych form wsparcia, określanych jako alternatywne źródła finansowania. Jednak jak pokazują badania, mimo poszerzenia palety dostępnych możliwości pozyskania kapitału – to wciąż największe znaczenie mają tradycyjne kredyty bankowe.

Kredyty bankowe należą do najbardziej upowszechnionych form finansowania dłużnego nie tylko gospodarstw domowych, ale przede wszystkim podmiotów gospodarczych. Pełniąc przy tym podstawową funkcję w pobudzaniu aktywności gospodarczej wszystkich podmiotów uczestniczących w rynku.

Prawo bankowe, a konkretnie art. 5 ustawy, wśród wielu czynności właściwych bankom wyróżnia między innymi udzielanie kredytów. Co ważne kredyt może być udzielony wyłącznie przez bank lub SKOK. Definicję kredytu bankowego również odnaleźć można w przywołanej wyżej ustawie – a dokładnie w art. 69 ust. 1. Definiuje on kredyt bankowy jako zawartą w formie pisemnej umowę pomiędzy bankiem a kredytobiorcą [Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo Bankowe].

W polskim systemie bankowym nie istnieje jednolity podział czy też nazewnictwo kredytów udzielanych przez banki. Jednak ze względu na ich najistotniejsze elementy, można dokonać pewnego usystematyzowania i spróbować dokonać klasyfikacji – jak poniżej.

Tab. 1. Podział kredytów z uwzględnieniem wybranych kryteriów.

Podział kredytów ze względu na kryteria
Ze względu na przedmiot (przeznaczenie)	–obrotowe –inwestycyjne
Ze względu na okres kredytowania	–krótkoterminowe –średnioterminowe –długoterminowe
Ze względu na formę kredytu	–w rachunku bieżącym –w rachunku kredytowym –dyskontowe –akceptacyjne – jednorazowe –związane ze skupem faktur –w formie linii kredytowej nieodnawialnej i odnawialnej –pomostowe
Ze względu na stawkę procentową	–o stałym oprocentowaniu –o zmiennym oprocentowaniu –o stało-zmiennej stopie procentowej
Ze względu na preferencyjność	–komercyjne –preferencyjne
Ze względu na sposób spłaty kredytu (kapitału i odsetek)	–w stałych bądź zmiennych ratach kapitałowych –annuitetowe –kredyty, w których odsetki są płacone z góry bądź z dołu

Źródło: opracowanie własne na podstawie Narodowy Bank Polski. (2015). Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności, Projekt „Przedsiębiorczość w praktyce”, Rzeszów, s. 23–26.

Prawidłowo zaciągnięty kredyt jest nie tylko instrumentem finansowania bieżącej działalności operacyjnej firmy, lecz także źródłem finansowania inwestycji, które stają się niezbędnym elementem rozwoju każdego przedsiębiorstwa [Korzeb, 2016, s. 140]. Analizując różnego rodzaju statystki można zaobserwować, że w dalszym ciągu najpopularniejszym źródłem finansowania zewnętrznego pozostają kredyty bankowe.

Według badania przeprowadzonego przez Związek Banków Polskich i uzyskanych wyników badań, kredyt bankowy nadal pozostaje pierwszym wyborem wśród narzędzi finansowania zewnętrznego polskich przedsiębiorstw. Z analizy Związku Banków Polskich wynika, iż stanowi on najłatwiejszą do pozyskania formę wsparcia finansów przedsiębiorstwa [Związek Banków Polskic, 2017a, 29 listopada].

Podobne wnioski można odnaleźć w wielu innych tego typu badaniach. Wynika z nich, iż kredyt bankowy jest jednym z najpopularniejszych źródeł finansowania z zewnątrz m.in. dzięki jego dostępności i wystandaryzowanych procedurach. [m.in. Związek Banków Polskich, 2017b, 29 listopada, SMEs Access to Finance, 2011].

Przytoczone wybrane badania nad sięganiem po zewnętrzne źródła finansowania jednoznacznie pokazują, iż alternatywne źródła finansowania – mimo, iż jest ich coraz więcej – nadal nie są tak często wykorzystywane, jak tradycyjny kredyt bankowy. Finansowanie kapitałem zagranicznym, crowdfunding, pomoc ze środków unijnych, czy finansowanie dłużne są trudniej dostępne niż kredyty bankowe. Dodatkowym utrudnieniem często jest skomplikowana procedura pozyskiwania takich środków, czy też brak jednolitych przepisów w tym zakresie. Inaczej jest w przypadku kredytów bankowych, gdzie standardem w uzyskaniu środków jest ocena zdolności kredytowej. Takie środki finansowania alternatywnego wypadają znacznie słabiej w statystykach niż kredyty bankowe, które na tej płaszczyźnie jawią się jako bardziej uporządkowane i z podobną procedurą. Nie może zatem dziwić w dalszym ciągu ich niesłabnąca popularność.

Literatura:

Korzeb Z., 2016: Kredyty bankowe dla przedsiębiorców, [w:] J. Koleśnik (red.). Bankowość detaliczna., Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Narodowy Bank Polski, 2015: Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności. Projekt „Przedsiębiorczość w praktyce”. Rzeszów.
SMEs Access to Finance, 2011, Komisja Europejska i Europejski Bank Centralny.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe (Dz.U. z 1997 r. nr 140, poz. 939, z późn. zm.).
Związek Banków Polskich, 2017a, 29 listopada: Kredyt bankowy nadal najczęstszą formą finansowania zewnętrznego wśród przedsiębiorców. Pozyskano z: https://zbp.pl/wydarzenia/archiwum/wydarzenia/2017/lipiec/kredyt-bankowy-nadal-najczestsza-forma-finansowania-zewnetrznego-wsrod-przedsiebiorstw
Związek Banków Polskich, 2017b, 29 listopada: Polscy przedsiębiorcy o usługach bankowych. Pozyskano z: https://zbp.pl/public/repozytorium/wydarzenia/images/maj_2016/MSP/INDICATOR_i_ZBP-_Polscy_przedsibiorcy_o_uslugach_bankowych-prezentacja_1.pdf