W dniach 3 i 4 kwietnia 2024 r. w Instytucie Nauk Prawnych Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz w auli Sejmiku Województwa Podkarpackiego odbyła się VI Euroregionalna Konferencja Naukowa "Samorządność, Spółdzielczość, Przedsiębiorczość - czyli o sztuce obywatelskiego samostanowienia. Wybrane zagadnienia prawne, ekonomiczne i społeczne. Między teorią a praktyką". Wydarzenie było współorganizowane przez Zakład Prawa Cywilnego i Handlowego Uniwersytetu Rzeszowskiego, Sejmik Województwa Podkarpackiego, Spółdzielczy Instytut Naukowy w Sopocie, Agencja Rozwoju Przemysłu Oddział Tarnobrzeg, Stowarzyszenie Euroregion Karpacki, Podkarpacki Zespół Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie, ELSA Rzeszów oraz Koło Naukowe Prawa Gospodarczego i Handlowego „Amicus Curiae”.

Konferencja wpisała się w dwa cykle naukowo - badawcze realizowane wcześniej przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego: cykl euroregionalnych wydarzeń organizowanych wspólnie ze Stowarzyszeniem Euroregion Karpacki oraz cykl „Między teorią a praktyką”.

Tym razem przedmiotem dyskusji stała się problematyka, która dotychczas nie była zbyt szeroko analizowana ani w teorii, ani w wymiarze praktycznym. Nowe zjawiska, jak chociażby transformacja energetyczna, zmiany klimatyczne, zmiany w społecznym rozumieniu prawa własności, posiadania i używania rzeczy przez konsumentów, wymagają nowego, interdyscyplinarnego podejścia nie tylko ze strony nauk społecznych. Dotychczasowa instytucja spółdzielni zyskuje nowe znaczenie w obrocie prawno-gospodarczym. Konstrukcja prawna własnościowo-organizacyjna spółdzielni, nasuwa jednak sporo wątpliwości m.in. co do charakteru prawnego (statusu) ich członków, następstwa prawnego upadających lub „przekształcanych” spółdzielni czy wreszcie, gdy chodzi o rozumienie samej idei samorządności przez spółdzielców. Ten ostatni element, wiąże się z także z szerszym rozumieniem samorządności w wymiarze samorządności lokalnej czy zawodowej. Wszystkie jednak aspekty samorządności wiązać się będą z potrzebą czy wręcz sztuką rozumienia samostanowienia przez obywatela, a także ideą dobra wspólnego. Wszak każda spółdzielnia w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą, kulturowo-oświatową i społeczną. Majątek należący do spółdzielni stanowi prywatną własność jej członków. Spółdzielcami bywają także jednostki samorządu terytorialnego. Stąd ostatni element: przedsiębiorczość.

W obecnych czasach, po apogeum pandemii Covid-19, w dobie trwających działań wojennych na Ukrainie, wobec rosnących cen mieszkań, samochodów, nośników energii, wraca pytanie o pożądany model przedsiębiorczości, i to nie tylko na płaszczyźnie krajowej, ale także euroregionalnej czy ogólnoeuropejskiej. Stąd potrzeba debaty i wymiany poglądów na poziomie międzynarodowym.

Chcąc podołać wyżej wymienionym celom, przez dwa dni prowadzone były prelekcje oraz debaty.

3 kwietnia 2024 r. miał swoje miejsce tradycyjny panel „Młodego naukowca”. Studenci i doktoranci mogli podczas niego zaprezentować swoje wystąpienia. Panel poprowadził dr Michał Chajda z Zakładu Prawa Cywilnego i Handlowego. Pierwsze wystąpienie przypadło w udziale Pani mgr Katarzynie Czop (ZPCiH UR), która przedstawiła temat „Działalność organizacji Kościelnych w RP ze szczególnym uwzględnieniem  spółdzielni socjalnych” – zwracając w swoim wystąpieniu uwagę na proces formowania się działalności charytatywnej instytucji kościelnych. Drugą prelegentką była Pani mgr Dominika Nowak (Zakład Nauki Administracji UR) referująca zagadnienie „Autonomii szkół wyższych w świetle orzecznictwa - wybrane aspekty”. Prezentowane uwagi były o tyle cenne i innowacyjne, gdyż stanowiły zestawienie klasycznych cech autonomii z nowymi wyzwaniami czy polami badawczo-organizacyjnymi, którym muszą stawiać czoła szkoły wyższe.

Trzecie wystąpienie należało do pani mgr Marta Golowskiej (Zakład Nauk Historyczno i Teoretyczno Prawnych UR) która we współpracy i pod kierunkiem dr hab. Artura Łuszczyńskiego, prof. UR, przygotowała temat „Filozoficzno-prawne dylematy autonomii lekarskiej i roli samorządu zawodowego lekarzy”.  Wystąpienie unaoczniło potrzebę rozumienia samorządności także przez pryzmat warunków zawodowych, z jakimi mierzą się poszczególne zawody, w tym także zawody o wysokim zaufaniu społecznym, jak zawód lekarza.

Następnie mgr Mikołaj Kantorowski (UR) zreferował temat „Zatrudnienie skazanych przez spółdzielnie socjalne” dokonując szczegółowej analizy tego zagadnienia w stosunku do osób odbyciu kary, jak i w stosunku do osób osadzonych. Z kolei mgr Michał Skóra (Zakład Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych UR), zwrócił uwagę na inny cel funkcjonowania spółdzielni socjalnych, referując temat „Rola spółdzielni socjalnych w aktywizacji osób z niepełnosprawnościami”.

Szósta prezentacja należała do mgr Kacpra Krauz, UMWP w Rzeszowie, który zmierzył się z tematem „Komisja rewizyjna jako organ kontroli wewnętrznej zarządu województwa”. Co zatem znamienne – sama samorządność nie pozostaje wartością nieograniczaną i dla właściwego funkcjonowania musi podlegać odpowiednim mechanizmom korygującym.

Następna prelekcja poświęcona była „Wybranym aspektom tworzenia spółdzielni energetycznych w Polsce”. Podczas prezentacji przedstawione zostały aktualne wymogi regulacyjne i instytucjonalne – jakie muszą spełnić przedsiębiorcy aplikujący o możliwość rejestracji spółdzielni energetycznych.

Kolejne wystąpienia należały do: Nikoli Bodzioch (UR) z tematem „Integralność w filantropii: Nadużycia finansowe w organizacjach charytatywnych”; Anny Balickie (UR) „Aspekty prawne adaptacji spółdzielni produkcji rolnej do zmian klimatycznych: Wyzwania, regulacje i możliwości wsparcia” Artura Chmiel (UR) „Rola spółdzielni w adaptacji społecznej do zmian klimatycznych”; Darii Kowalskej (UR) „Odpowiedzialność społeczna spółdzielni a przedsiębiorczość. Realizacja misji społecznej przy jednoczesnym osiąganiu celów biznesowych”; Diany Kut (UR) „Wybrane problemy spółdzielni mieszkaniowych” oraz Katarzyny Żmudy „Działalność spółdzielni socjalnych świadczona osobom opuszczającym jednostki penitencjarne”. Wszystkie z w/w wstąpień bardzo mocno podkreślały wpływ i związanie działalności społecznej spółdzielni z otoczeniem zewnętrznym oraz wzajemnie interakcje z nim.

Na koniec tej części konferencji wystąpił jeszcze mgr Stanisław Ludwikowski, z bardzo na czasie wystąpieniem „Kryptowaluty – tarcza przeciwko fiskalnemu mieczowi państwa”, ukazującym tendencje na rynku finansowym kryptowalut oraz zjawiska spekulacji, która dotyka także spółdzielcze instytucje finansowe. Po tej części wywiązała się ożywiona dyskusja. Jej konkluzje odnosiły się m.in. do potrzeby racjonalnej regulacji nowych zjawisk i instytucji, aby nie dochodziło do szkodliwej nadregulacji, będącej dużym problemem współczesnych, rozwiniętych gospodarek.

4 kwietnia 2024 r. w sali audytoryjnej Sejmiku Województwa Podkarpackiego odbyła się główna część obrad merytorycznych. Zanim jednak zaczęły się obrady, uroczyście otwarto towarzyszącą konferencji wystawę twórców rymanowskich: rzeźbiarza Krzysztofa Śliwki, malarza Jacka Śliwki oraz malarki, twórczyni ikon Julity Pelczar.

Główne panele konferencyjne uroczyście otworzyli: Zastępca Dyrektora Instytutu Nauk Prawnych Kolegium Nauk Społecznych Uniwersytetu Rzeszowskiego dr hab. Grzegorz Maroń, prof. UR, Kierownik Zakładu Prawa Cywilnego i Handlowego UR dr hab. Roman Uliasz prof. UR oraz Przewodniczący Sejmiku Województwa Podkarpackiego Jerzy Borcz. Przewodniczący Sejmiku, wspomniał także zbliżający się jubileusz 50-lecia działalności naukowej prof. dr hab. Elżbiety Dyni, byłej prorektor Uniwersytetu Rzeszowskiego, składając jubilatce serdeczne życzenia.

Moderatorem pierwszej, czwartkowej części był dr hab. Piotr Pałka, prof. SANS reprezentujący Spółdzielczy Instytut Naukowy w Sopocie. Motywem przewodnim tej części była szeroko pojęta przedsiębiorczość. Merytoryczną część obrad zainagurowało wystąpienie dr hab. Dominika Biereckiego, prof. UP w Słupsku ze Spółdzielczego Instytutu Naukowego w Sopocie – „Zasady demokratycznej kontroli członków i autonomii spółdzielni w prawie polskim” prezentujące najbardziej kluczowe zasady leżące u podstaw i wyznaczające zakres właściwie pojętej spółdzielczości. Drugi referat w tej sesji wygłosiła dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska, Prof. UG, z Uniwersytetu Gdańskiego nt. „Wybrane problemy niewypłacalności spółdzielni”, w którym poruszone zostały najbardziej aktualne zagadnienia związane zarówno z praktyką, procedurami upadłościowymi oraz orzecznictwem.

W pierwszym panelu wystąpiła także dr hab. Krystyna Leśniak-Moczuk, prof. UR z referatem „Ekspresywny ruch społeczny kobiet jako przykład aktywności w społeczeństwie obywatelskim”, w którym została zaprezentowana metodologia badań socjologicznych ruchów obywatelskich ruchów kobiecych oraz przedstawiona została w tym kontekście charakterystyka ruchu Krystyn Polskich.  Ponadto odtworzone zostało nagranie autorstwa dr Kamila Suleja Prezesa Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana”, który pokrótce zreferował temat „Etyka w biznesie i katolickiej nauce społecznej”.

Z kolei dr hab. Roman Uliasz, prof. UR przedstawił zagadnienie zaskarżalności uchwał walnego zgromadzenia spółdzielni, zestawiając je m.in. z modelowymi rozwiązaniami dotyczącymi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z wyraźnym jednak akcentem położonym na wskazanie różnic o charakterze korporacyjno-instytucjonalnym. W pierwszym panelu wystąpił także przedstawiciel partnera merytorycznego konferencji a zarazem moderator pierwszej sesji dr Piotr Pałka, Prof. SANS ze Spółdzielczego Instytutu Naukowego w Sopocie, który zaprezentował  temat „Obywatelska społeczność energetyczna”, prezentując tym samym najnowsze zmiany prawa energetycznego i ustawy o OZE dotyczące instytucjonalizacji zrzeszeń osób i podmiotów produkujących energię z odnawialnych źródeł.

Kolejna prezentacja należała do Tomasza Miśko, Dyrektora Oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu w Tarnobrzegu,  występującego z tematem „Wsparcie przedsiębiorczości przez ARP na terenie Podkarpacia i Lubelszczyzny”.  Ostatni referat w tej sesji należał z kolei do dr Artura Lisa z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i dotyczył on „Zarządzania przez kompetencje”.

Rozpoczynający się po przerwie II czwartkowy panel zatytułowany „Spółdzielczość – w teorii i praktyce” moderowany był przez ks. dr hab. Sławomira Fundowicza, prof. KUL. Sekcję wystąpień otworzył dr hab. Jan Olszewski, prof. UR z wystąpieniem „Wybrane problemy prawa sztucznej inteligencji (AI) w wspieraniu działalności gospodarczej”, w którym obok  głównie omawianej AI, wspomniane zostały także inne determinanty jak pieniądz cyfrowy czy technologie FINtech i RegTech zmieniające współczesne otoczenie prawo-regulacyjne. Druga prezentacja przedstawiona została przez Julitę Pelczar, wspomnianą wcześniej artystkę-malarkę, będącą jednocześnie prezesem zarządu Spółdzielni Socjalnej „Kogutek” w Rymanowie. Wystąpienie prezes merytorycznie odnosiło się do „Działalności Spółdzielni Socjalnej „Kogutek” oraz wybranych problemów prawnych okiem praktyka”.  Wystąpienie dr Elżbiety Małeckiej z  Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi poświęcone było  tematyce „Nadzoru KNF nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi”, i koncentrowało się ono na procesie zmian w obszarze dotyczącym objęcia nadzorem spółdzielczych kas kredytowych.  Także od stony praktycznej bardzo cenną prelekcję dał Edward Słupek, prezes zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej „Zodiak” w Rzeszowie  o tytule „Spółdzielnia mieszkaniowa i wybrane problemy prawne okiem praktyka” omówione zostały m.in. zasady spółdzielczości w tym zasada kolegialności , w kontekście funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych. Z kolei wracając do tematyki spółdzielczych kas oszczędnościowych, dr Michał Chajda z ZPCiH przedstawił temat „Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo – Kredytowe – wybrane zagadnienia”. W trakcie prelekcji wspomniane zostały również poruszone wcześniej wątki regulacyjne, jak również przytoczone zostało bieżące orzecznictwo.

Wystąpienie dr Krzysztofa Buczka z Zespółu Szkół Publicznych w Rymanowie zatytułowanie „Franciszek Stefczyk (2 XII 1861 – 30 VI 1924), nauczyciel, historyk, ekonomista, społecznik i patriota - lider ruchu spółdzielczego. Życie i działalność. Inne przykłady spółdzielczości galicyjskiej” – dedykowanie było w głównej mierze przedstawieniu tradycji i historii podkarpackiej – jak i bardzo lokalnej iwonicko-rymanowskiej – spółdzielczości.  

W ramach konferencji swoją prelekcję również mieli prezes oraz dyrektor programowy Stowarzyszenia na rzecz efektywności im. Prof. Krzysztofa Żmijewskiego. Rafał Czaja i  dr inż. Grzegorz Maśloch, przedstawili temat „Rola samorządu lokalnego w rozwoju spółdzielczości energetycznej” z perspektywy realizowanych wspólnie z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa i Samorządem Województwa Podkarpackiego projektów  mających na celu promocję i wdrożenia w obszarze energii odnawialnej oraz prosumeryzmu.

Zgodnie z planem, na zamknięcie tej części konferencji przewidziano wystąpienie dr Rajmunda Stapińskiego reprezentującego  zarówno Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego jak i Zakład Prawa Gospodarczego INP UR. Jego tytuł: „Miejskie inkubatory przedsiębiorczości jako przykład wspierania aktywności gospodarczej na poziomie lokalnym.” korelował w wielu elementach z perspektywą przedstawianą przez dyrektora ARP Tomasza Miśko. Wystąpienie ukazywało omówienie nie tylko instytucjonalne, ale programowe elementy trwającego procesu programowania i rozwoju Województwa Podkarpackiego w obszarze miko, małej i średniej przedsiębiorczości jak i również pozyskiwania dużych środków od zagranicznych inwestorów.

Wszystkie wygłoszone referaty w 2 sesji spotkały się z bardzo dobrym przyjęciem ze strony odbiorców. W prowadzonych rozmowach podkreślano bardzo praktyczne aspekty poszczególnych wystąpień jak i debatowano nad kierunkiem przyszłych zmian.

Trzecia część Konferencji, zatytułowana była „Samorządność jako element obywatelskiego samostanowienia”, i została ona poprowadzona przez dr Rafała Polaka, dyrektora Kancelarii Sejmiku Województwa Podkarpackiego, oraz adiunkta PANS w Krośnie.

Programowe wystąpienie w tym obszarze wygłosił dr hab. Eugeniusz Moczuk, prof. PRz z Politechniki Rzeszowskiej, a jego tytuł to „Irvinga L. Janisa teoria podejmowania złych decyzji w samorządzie terytorialnym, spółdzielczości i ruchach społecznych. Perspektywa socjologiczna”. Prelegent zwrócił uwagę w szczególności na mechanizmy związane z podejmowaniem decyzji jak również na kwestie związane z odpowiednim ich badaniem oraz obowiązującą systematyką.

Przewodniczący Sejmiku Województwa Podkarpackiego Jerzy Borcz, w swoim wystąpieniu „Samorządność – podstawa demokracji” akcentował element współpracy jak również związki między stanem demokracji a samorządnością. W wystąpieniu ponadto poruszone zostały także granice znaczeniowe obu pojęć oraz występująca w praktyce rozbieżność znaczeniowa.

Z kolei reprezentujący Okręgową Izbę  Radców Prawnych w Rzeszowie r.pr. Aleksander Cisek, Wicedziekan Rady OIRP w Rzeszowie przedstawił „Samorząd zawodowy radców prawnych” ze szczególnym uwzględnieniem roli radcy prawnego w procesie ochrony prawa.

W tej sesji wystąpił także dr Paweł Wais, dyrektor UMWP w Rzeszowie z prelekcja na temat „Samorządność w dokumentach strategicznych Województwa Podkarpackiego”. To niezwykle ciekawe wystąpienie obfitowało w wiele uwag dotyczących wieloletniej perspektywy rozwoju Województwa Podkarpackiego – której spółdzielczość szeroko rozumiana może stać się także ważnym elementem.

Merytoryczne wystąpienie miał także reprezentant Podkarpackiego Zespołu Placówek Wojewódzkich Andrzej Dziugan, wicedyrektor PCEN, który opowiedział o „Samorządności uczniowskiej”, także z perspektywy dyrektora szkoły.

Ożywione dyskusje wywołał z kolei temat wystąpienia dr Kamila Szpyta z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego w Krakowie, zatytułowany „Samorządność i sztuczna inteligencja”. Szereg uwag jak i pytań dotyczyło jak zmieni się funkcjonowanie ludzi, i sama samorządność w kontekście rewolucji technologiczno-społecznej jaką niesie ze sobą AI.

Kolejny prelegent, dr Oskar Bróż z Zakładu Prawa Gospodarczego UR, zaprezentował temat „Rola samorządu terytorialnego w systemie ochrony zdrowia – wybrane zagadnienia prawne”. Główne elementy wystąpienia odnosiły się do potrzeby zapewnienia właściwej i zrównoważonej regulacji w kontekście funkcjonowania aptek ogólnodostępnych i dostępu do leków i usług medycznych.

Ostatni referat w sesji jak i całej konferencji wygłosiła r.pr. Anna Kantor-Kilian z Uniwersytetu Warszawskiego na temat „Sytuacja sygnalistów w jednostkach samorządu terytorialnego w oparciu o dyrektywę UE 2019/1937”. Mówienie tego zagadnienia cieszyło się również znacznym zainteresowaniem ze strony zarówno obecnych na sali studentów jak i samorządowców. Brak bowiem implementacji omawianych dyrektyw oraz kolejne generacje projektów ustaw – budzą coraz większe emocje, związane z koniecznością zapewnienia konstytucyjnie gwarantowanego demokratycznego państwa prawnego. Szereg uwag w tej sesji odnosiło się także do postulatów związanych z ochroną danych osobowych.

Konferencję zakończył swoim krótkim wystąpieniem dr hab. Roman Ulasz, prof. UR kierownik Zakładu Prawa Cywilnego i Handlowego UR, który rozlosował egzemplarz „Prawo spółdzielcze. Komentarz” Warszawa 2024 ufundowany przez Wydawnictwo C.H. Beck.

Z tego też miejsca organizatorzy pragną serdecznie podziękować Partnerom Konferencji:

- Władzom czasopisma „Prawo i Więź”

- Władzom Uzdrowiska Rymanów Zdrój S.A.

- Władzom Spółdzielni Mieszkaniowej Zodiak

- Władzom Banku Spółdzielczego w Rymanowie

- Kancelarii adwokackiej Robert Bielaszka i Magdalena Ślęzak

- Władzom Spółdzielni Socjalnej Kogutek w Rymanowie

- Wydawnictwu C.H. Beck

- Katolickiemu Stowarzyszeniu „Civitas Christiana” Oddział Okręgowy w Rzeszowie oraz

- Podkarpackiemu Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie

Dziękujemy także znakomitym patronom honorowym i medialnym:

- Krajowej Radzie Spółdzielczej

- Kasie Krajowej SKOK

- Wojewodzie Podkarpackiemu Teresie Kubas-Hul

- Przewodniczącemu Sejmiku Województwa Podkarpackiego Jerzemu Borczowi

- Dyrektorowi Podkarpackiego Zespółu Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie (PCEN) – Krystynie Wróblewskiej

- Staroście Powiatu Rzeszowskiego Markowi Sitarzowi

- Prezydentowi Miasta Rzeszowa: Konradowi Fiołkowi

- Burmistrzowi Miasta i Gminy Rymanów Wojciechowi Farbańcowi

- Rektorowi Uniwersytetu Rzeszowskiego: prof. dr hab. Sylwestrowi Czopkowi

- Dyrektor Instytutu Nauk Prawnych: dr hab. Renacie Świrgoń – Skok, prof. UR

- Stowarzyszeniu na Rzecz Efektywności, Im. Prof. Krzysztofa Żmijewskiego

- Dziekanowi Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie Bartoszowi Opalińskiemu

Dziękujemy za otrzymane patronaty medialne: Radio VIA, Radio FENIX, Polskie Radio Rzeszów, TVP 3 Rzeszów, gospodarkapodkarpacka.pl, TV Obiektyw, Krosno112, Infopodkrpackie.pl, Esanok.pl, Legalis, Edukacja Prawnicza.

Komitet Naukowy Konferencji:

prof. dr hab. Elżbieta Dynia

prof. dr hab. Bernadetta Fuchs

prof. Mustafa Avci, Anadolu University, (Turcja)

dr hab. Dominik Bierecki, prof. UP w Słupsku

prof. Angelo Viglianisi Ferraro dell’Università “Mediterranea” di Reggio Calabria (Włochy)

dr hab. Sławomir Fundowicz, prof. KUL

doc. JUDr. Regina Hučková, PhD., Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach (Słowacja)

dr hab. Joanna Kruczalak-Jankowska, prof. UG

dr hab. Krystyna Leśniak-Moczuk, prof. UR

dr hab. Eugeniusz Moczuk, prof. PRz

dr hab. Tomasz Długosz, prof. UJ

dr hab. Jan Olszewski, prof. UR

dr hab. Beata Stępień-Załucka, prof. UR

dr hab. Piotr Szreniawski, prof. UMCS

dr hab. Renata Świrgoń-Skok, prof. UR

dr hab. Roman Uliasz, prof. UR

dr Piotr Pałka, prof. SANS w Sopocie

dr Krzysztof Buczek

dr Elżbieta Małecka

dr Rafał Polak

dr Kamil Szpyt

dr Paweł Wais

Komitet Organizacyjny:

dr Oskar Bróż

dr Michał Chajda

dr Izabela Fac

dr Arkadiusz Dorian Leśniak-Moczuk

dr Jakub Michał Łukasiewicz

dr Rafał Łukasiewicz

dr Rajmund Stapiński

mgr Katarzyna Czop

mgr Anna Czudec

mgr Izabela Kułak

mgr Łukasz Mroczyński – Szmaj lmroczynski@ur.edu.pl

mgr Arkadiusz Opoń

Nikola Bodzioch

Anna Balicka

Kacper Cieślik

Artur Chmiel

Jakub Drozd

Magdalena Gleń

Witold Pociask

Damian Soja

Katarzyna Żmuda