dr hab. n. med. Agnieszka Banaś-Ząbczyk

  • Jednostka:
    Instytut Nauk Medycznych
  • Budynek: G4
  • Pokój: 413
  • Nr telefonu: 17-8516805, 785558321
  • Email: [email protected]
  • ORCID: 0000-0001-7128-861X
  • Konsultacje dla studentów: wtorki 10:00-12:00

Informacje

Jestem biologiem medycznym.

Moja ścieżka rozwoju zawodowego przed rozpoczęciem pracy na Uniwersytecie Rzeszowskim rozpoczęła się w 2001 r., kiedy  ukończyłam biotechnologię na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

W latach 2001 – 2004 pracowałam na stanowisku starszego referenta technicznego w Katedrze Biochemii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod kierownictwem prof. Aldony Dembińskiej-Kieć przy projekcie DLARFID (QRLT-2001-00183: Dietary lipids as risk factors in development) oraz przy projekcie LIPGENE (Szósty Ramowy Projekt Unii Europejskiej FOOD-CT-2003-505944: “Diet, genomics and the metabolic syndrome: an integrated nutrition, agro-food, social and economic analyses”).

W międzyczasie w latach 2003-2004 odbyłam roczne stypendium szkoleniowe, w ramach Marie Curie Fellowship w Laboratorium  Farmakologii Zakrzepicy i Miażdżycy, Wydziału Farmakologii, Uniwersytetu w Mediolanie we Włoszech. Główny mój temat badawczy to: “Ekspresja receptorów aktywowanych proteazami (PARs) w ludzkich naczyniach krwionośnych” pod kierownictwem prof. Eleny Tremoli.

W latach 2005 – 2008 byłam na stypendium dla naukowca zagranicznego w Narodowym Instytucie do Badań nad Rakiem, /National Cancer Center Research Institute/ w Tokio w Japonii, pod kierownictwem prof. Takahiro Ochiya. Okres pracy tamże zakończyłam obronioną pracą doktorską pod tytułem:  „Różnicowanie komórek mezenchymalnych z tkanki tłuszczowej w kierunku hepatocytów: Potencjalne zastosowanie w chorobie wątrobowej” w Uniwersytecie Waseda w Tokio, pod kierownictwem prof. Takasi Kato.

Przed uzyskaniem stopnia doktora wraz z zespołem prof. Takahiro Ochiya opublikowałam badania, w których wykazaliśmy, że komórki macierzyste z tkanki tłuszczowej (adipose stem/stromal cells, ASCs) mają zdolność różnicowania się w kierunku  funkcjonalnych hepatocytów, a precyzyjnie w komórki hepato-(hepatocyto-) podobne (hepatic – like cells) (Banaś A, et., Hepatology, 2007, 46(1): 219-228 Web of Science: Highly cited paper). Hepatocyty wygenerowane in vitro z autologicznych komórek macierzystych pacjenta, mogą stanowić alternatywę dla przeszczepu wątroby i wsparcie dla funkcji wątroby w oczekiwaniu na przeszczep. Wygenerowane in vitro hepatocytopodobne komórki,  pod wpływem zastosowania protokołu różnicującego in vitro , wykazały ekspresję markerów hepatocytów i ich funkcje.

W 2017 r. uzyskałam tytuł doktora habilitowanego z dziedziny nauk medycznych w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Zabrzu. Tytuł pracy habilitacyjnej: „Mezenchymalne komórki macierzyste z tkanki tłuszczowej w regeneracji wątroby – parakrynny potencjał i terapeutyczne oddziaływanie in vivo”.

Odkrycie faktu, że mezenchymalne komórki macierzyste produkują czynniki troficzne, było przełomowe, gdyż dzięki niemu możemy poznać i zweryfikować mechanizm działania mezenchymalnych komórek macierzystych in vivo. Odkryliśmy jako pierwsi, że ASCs produkują więcej i większe ilości czynników troficznych (w tym HGF, Il-8) niż komórki mezenchymalne z szpiku kostnego. Do tej pory postulowano, że komórki te mogą różnicować  się in vivo w docelowe komórki wyspecjalizowane, bądź ulegać fuzji z komórkami docelowymi i tym samym wpływać na naprawę funkcji i regenerację narządów. Obecnie wiemy, że poprzez produkcję aktywnych molekuł, które stymulują regenerację hepatocytów i wykazują działanie przeciwzapalne, komórki mezenchymalne z tkanki tłuszczowej mogą wspierać funkcje wątroby i tym samym mieć działanie terapeutyczne in vivo. Odkrycie troficznej aktywności ASCs, prawdopodobnie wyjaśnia terapeutyczny potencjał niezróżnicowanych ASCs (Banaś A, et., Stem cells, 2009, Web of Science: Highly cited paper).

W 2022 r. ukończyłam czteroletnie studia podyplomowe w Psychoterapii Poznawczo-Behawioralnej na Uniwersytecie SWPS pod kierownictwem prof. Agnieszki Popiel i dr Ewy Pragłowskiej.

Zainteresowania naukowe:

  1. Badania nad mezenchymalnymi komórkami macierzystymi (mesenchymal stem cells, MSC) (wraz z mgr inż. Anną Senderą oraz mgr Barbarą Pikułą)
  2. Badania in vitro nad wpływem pola elektromagnetycznego o niskich częstotliwościach (low frequency electromagnetic field, LF-EMF) na biologię komórek macierzystych i komórek nowotworowych, z uwzględnieniem zastosowania w medycynie regeneracyjnej (wraz z mgr inż. Anną Senderą oraz mgr Barbarą Pikułą)
  3. Badania z zakresu psychofizjologii i psychologii zdrowia (wraz z dr Martą Kopańską)

Publikacje