prof. dr hab. Roman Pelczar
- Jednostka:
Instytut Pedagogiki - Budynek: ul. Ks. J. Jałowego 24
- Pokój: 231
- Nr telefonu: 17 8721837
- Email: [email protected]
- ORCID: 0000-0002-0612-0009
- Konsultacje dla studentów: czwartek, od godz. 9:30 do 11:00, sala nr 231 (tydzień A i B)
Informacje
Głównym kierunkiem działań naukowych jest badanie przeszłości szkolnictwa na terenie Polski południowo-wschodniej oraz na obszarach dzisiejszej zachodniej Ukrainy, które wcześniej najpierw należały do Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a w czasach zaborów – do Galicji. W publikacjach pojawia się także tematyka ogólnopolska – w kontekście badań nad pewnymi typami szkół działającymi na terenie całej Polski. Efektem działalności naukowej jest m.in. 8 jednoautorskich monografii książkowych, opublikowanych w różnych wydawnictwach o zasięgu ogólnopolskim, a poświęconych dziejom oświaty na ziemiach polskich w różnych okresach historycznych. Ich uzupełnieniem jest ponad 150 różnych publikacji z tego zakresu (artykułów w czasopismach, rozdziałów w pracach zbiorowych oraz recenzji).
Pełniona aktualnie funkcja: kierownik Zakładu Historii Myśli Pedagogicznej w Instytucie Pedagogiki UR
ZAINTERESOWANIA NAUKOWE:
- przemiany w edukacji i wychowaniu w Polsce od średniowiecza do XX wieku (ze szczególnym uwzględnieniem terenów Polski południowo-wschodniej)
- oświata mniejszości narodowych w Polsce (Rusini-Ukraińcy, Żydzi, Niemcy, Ormianie)
- rodzina w Polsce w procesie przemian społeczno-kulturowych w XIX i XX wieku
- wychowawczo-opiekuńcza funkcja Kościoła katolickiego w Polsce od czasów nowożytnych
- wychowawcza funkcja religii w Polsce od czasów średniowiecza po współczesność
Publikacje
- [współaut.] Juśko E The Cult of Franz Joseph I and the Imperial Family in the Schools of Autonomous Galicia. - Person and the Challenges-The Journal of Theology Education Canon Law and Social Studies Inspired by Pope John Paul II, 2023, Vol. 13, iss. 1, p. 291-306
- Daily Activities and Leisure Time of Rural Children in Galicia (in the Light of Diary Literature). - East European Genealogical Society, 2023, Vol. 31, No. 3, pp. 7-14
- Polskie podręczniki w polskich szkołach ludowych Galicji w latach 1774-1873. - Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 2023, T. 21, s. 62-79
- Status zawodowo-społeczny nauczycieli polskich szkół ludowych na wsi galicyjskiej w okresie autonomii. - Biografistyka Pedagogiczna, 2023, R. 8, nr 1, s. 369-392
- The System of Punishments and Rewards for Students in Folk Schools in Galicia, Part One. - East European Genealogical Society, 2023, Vol. 31, No. 4, pp. 13-26
- [współaut.] Ryś J Wychowanie narodowe i patriotyczne w polskich szkołach ludowych w Galicji w latach 1772-1918. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2023, 258 s.
- Diacy-nauczyciele w szkołach parafialnych unickiej (greckokatolickiej) diecezji przemyskiej w XVIII i XIX w. Portret zbiorowy. - Biografistyka Pedagogiczna, 2022, R. 7, nr 1, s. 235-262
- Location Conditions and Equipment of Rural Elementary Schools in the Roman Catholic Diocese of Przemyśl during the Years 1774-1873. - East European Genealogical Society, 2022, Vol. 30, No. 3, pp. 6-18
- Niższe szkoły realne w Galicji w latach 1842-1873. - Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, 2022, Nr 149, z. 1, s. 97-122
- Recenzja książki: "Szkoła w Dąbrówce na tle dziejów miejscowości (1911-2020). Przyczynek do historii gminy Stryszów" / red. Aneta Rejman, Andrzej Nowakowski.- Rzeszów, 2022. - Kultura, Przemiany, Edukacja, 2022, T. 10, s. 195-199
- Biblioteki w szkołach ludowych (elementarnych) Galicji. - Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia, 2021, vol. 19, s. 167-182
- Oświata w Kosinie do 1918 r. Od szkoły parafialnej do szkoły ludowej. - Resovia Sacra, 2021, T. 28, s. 487-501
- Prywatne zakłady kształcenia i wychowania dziewcząt w Galicji w latach 1841-1870 (w świetle diecezjalnych szematyzmów szkół ludowych). - Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, 2021, T. 116, s. 295-330
- Recenzja książki "Żołnierska paideia. Wychowanie i szkolenie wojskowe w Polsce w XVI-XVII wieku"/ Jan Ryś.- Kraków, 2019. - Kultura, Przemiany, Edukacja, 2021, t. 9, s. 312-315
- Szkoły Główne w Galicji w latach 1775-1873. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2021, 314 s.
- Uwarunkowania procesu alfabetyzacji młodzieży w środowiskach wiejskich w Galicji (do czasów Rady Szkolnej Krajowej) W: Edukacja i wychowanie od XIX wieku do współczesności. Wybrane zagadnienia w kontekście badań historycznych i pedagogicznych. Tarnów, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos: 2021, S. 13-34
- Polskie i ruskie (ukraińskie) szkoły gminne w systemie oświaty ludowej w Galicji (do 1875 r.). Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2019, 176 s.
- Szkolnictwo specjalne na ziemiach polskich w XIX i początkach XX w. (ze szczególnym uwzględnieniem zaboru austriackiego). - Kultura, Przemiany, Edukacja, 2018, t. 6, s. 13-21
- Warunki lokalowe i wyposażenie wiejskich szkół ludowych w rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej w latach 1774-1873. - Pedagogika, 2018, T. 27, nr 2, s. 485-501
- Wpływ Rady Szkolnej Krajowej na rozwój sieci szkół elementarnych w Galicji w pierwszym dziesięcioleciu jej działalności (1868-1878). - Edukacja - Technika - Informatyka : kwartalnik naukowy, 2018, nr 1 specj., s. 15-27
- Wychowawcza funkcja katolickich szkół ludowych (elementarnych) w Galicji w latach 1774-1873. - Społeczeństwo i Rodzina, 2018, nr 4(57), s. 7-26
- [współaut.] Juśko E, Kamińska-Kwak J Studia problemowe z historii wychowania na ziemiach polskich w XIX-XX wieku / redakcja naukowa Edmund Juśko, Jolanta Kamińska-Kwak, Roman Pelczar. Tarnów ; Stalowa Wola ; Łapczyca, Wydawnictwo Regis: 2015, 221 s.
- [współaut.] Ochenduszko T Kadra kierownicza gimnazjów galicyjskich w okresie autonomii / Tadeusz Ochenduszko ; prom. Roman Pelczar. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2014, 791 s.
- Recepcja austriackiego ustawodawstwa oświatowego w Galicji w latach 1774-1816 W: Historia i dziedzictwo regionów w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w. / pod red. Mariana Stolarczyka, Agnieszki Kawalec, Jerzego Kuzickiego. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2011, S. 212-224
- Rola duchowieństwa w rozwoju szkolnictwa parafialnego na pograniczu polsko-ruskim (ukraińskim) w Galicji w latach 1772-1869 W: Z dziejów regionów Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i XX w. / pod red. Mariana Stolarczyka, Jerzego Kuzickiego, Pawła Graty. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2008, S. 285-305
- Życie muzyczne w kościołach i klasztorach Jarosławia w XVI-XVIII w.. - Nasza Przeszłość, 2007, T. 107, s. 5-38
- Oświata w Samborze w okresie przedrozbiorowym. - Kresy Południowo-Wschodnie, 2007/2008, R. 5/6, s. 81-88
- Kult św. Michała Archanioła w łacińskiej diecezji przemyskiej w XIV-XVIII wieku. - Nasza Przeszłość, (2006), T. 106, s. 237-260
- Stowarzyszenia religijne Ormian polskich w XVI-XVIII w.. - Nasza Przeszłość, (2006), T. 106, s. 163-196
- [współaut.] Woś I Życie i twórczość Szymona Starowolskiego (1588-1656) / Izabela Krupa ; prom. Roman Pelczar. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2006
- Działalność dobroczynna właścicielek Jarosławia dla Kościoła rzymskokatolickiego w II poł. XVI- -I poł. XVII w. W: Kobiety i kultura religijna : specyficzne cechy religijności kobiet w Polsce / pod red. Jadwigi Hoff. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2006, S. 95-112
- Kult św. Mikołaja w łacińskiej diecezji przemyskiej w okresie przedrozbiorowym W: Europa dwóch płuc : praca zbiorowa / pod red. Jana Zimnego. Sandomierz, Instytut Teologiczny w Sandomierzu: 2006, S. 169-184
- Poziom intelektualny i religijno-moralny oraz pozycja społeczna nauczycieli szkół parafialnych łacińskiej diecezji przemyskiej w XVI-XVIII w. W: Współczesne trendy w badaniach naukowych : praca zbiorowa / pod red. Jana Zimnego ; Katolicki Uniwersytet w Rużomberku. Wydział Pedagogiczny, Instytut Teologiczny im. Bł. Wincentego Kadłubka w Sandomierzu. Rużomberok: 2006, S. 59-73
- Realizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego w szkołach parafialnych łacińskiej diecezji przemyskiej w XVI-XVIII w. W: Wychowanie ku wartościom : praca zbiorowa / pod red. Jana Zimnego. Sandomierz, Instytut Teologiczny: 2006, S. 80-97
- Szkolnictwo ormiańskie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku W: W służbie historii nauki, kultury i edukacji : księga pamiątkowa dedykowana prof. Lechowi Mokrzyckiemu z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia pracy zawodowej / pod red. Romualda Grzybowskiego i Tomasza Maliszewskiego. Gdańsk, Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego: 2006, S. 127-139
- Ustawodawstwo Kościoła katolickiego w Polsce w XV i XVI wieku wobec problemu wychowania i edukacji młodzieży W: Renesansowy ideał chrześcijanina : źródła jedności narodów Europy / red. Wiesław Sajdek. Lublin, Wydaw. KUL: 2006, S. 139-150
- Instrukcja dla nauczycieli szkoły parafialnej w Dobromilu z 1763 r. : przyczynek do dziejów oświaty staropolskiej. - Nasza Przeszłość, 2005, t. 104, s. 259-266
- Muzyka w kolegiacie jarosławskiej w latach 1523-1800. - Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, (2005), T. 16, s. 7-23
- Tradycje kultu świętego Michała Archanioła na Podkarpaciu. - Waga i Miecz, 2005, nr 10-11, s. 4-6
- [współaut.] Borowiec L Z jezuitów mamy coś wszyscy / Roman Pelczar ; rozm. przepr. Ludwik Borowiec. - Gazeta Uniwersytecka, 2004, nr 2, s. 10-11
- [współaut.] Lorens B Cerkiewne szkoły brackie w eparchii przemyskiej w XVI-XVIII wieku. - Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, (2004), T. 57, s. 5-21
- Bractwo św. Jana Nepomucena przy kościele parafialnym w Krośnienku Wyżnym w latach 1770-1914. - Nasza Przeszłość, (2004), T. 101, s. 5-32
- Związki Anny Alojzy Chodkiewiczowej (1600-1654) wojewodziny wileńskiej z zakonem jezuitów. - Kresy Południowo-Wschodnie, (2004), R. 2, z. 1, s. 69-74
- Cerkiewne szkolnictwo parafialne w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII w. : podstawy ideowe, organizacyjne i materialne. - Rozprawy z Dziejów Oświaty, (2003), T. 42, s. 65-83
- Szkoła parafialna w Krośnie w XIV-XVIII w.. - Nasza Przeszłość, (2003), T. 99, s. 27-53
- Kolegia szlacheckie (collegia nobilia) i ich rola w Oświacie Rzeczypospolitj XVIII wieku W: Dzieje kształtowania się polskich instytucji oświatowych / pod red. Edwarda A[lfreda] Mierzwy. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie: 2002, S. 29-42