Czy dyskurs naukowy wobec argumentów w postaci rakiet i bomb ma sens? Czy organizacja koncertu przy akompaniamencie syren alarmowych nie jest wyrazem braku empatii? Jak poukładać słowa w zdania, które mają sens, kiedy wokół wali się świat? Do poszukiwań odpowiedzi na takie pytania, do podejmowania decyzji, z których każda wydawała się niewłaściwa, zmuszony był Komitet Naukowo-Organizacyjny XVIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej MUSICA GALICIANA w składzie: prof. dr hab. Grzegorz Oliwa, prof. dr hab. Olga Popowicz, prof. dr. hab. Luba Kijanowska-Kamińska, dr hab. Mirosław Dymon, prof. UR, dr Kinga Fink, dr Marzena Lubowiecka oraz dr Teresa Mazepa. Obrady, które zaplanowano w dniach 4–5 marca 2022 r. w formule on-line, z powodu tragedii wojny na Ukrainie stanęły pod wielkim znakiem zapytania. Przeważył jednak pogląd o konieczności utrzymania więzi z ukraińskim środowiskiem naukowym, potrzeba wyrażenia naszego wsparcia i solidarności, a nawet możliwość przekonania się o bezpieczeństwie osób, z którymi łączą nas wieloletnie relacje naukowo-artystyczne.

Tegoroczna, XVIII edycja konferencji MUSICA GALICIANA, jest kontynuacją, zainicjowanych ponad 25 temu przez Profesora Leszka Mazepę sympozjów,  stanowiących platformę dyskusji wyznaczającą nowe kierunki i perspektywy badawcze nad niedostatecznie rozpoznaną problematyką rozwoju i kształtowania tradycji muzycznych terenu dawnej Galicji. Płaszczyzna interkulturowego dialogu poprzez współpracę z naukowcami z Polski i z zagranicy, m.in. Ukrainy, Niemiec, Słowacji, USA i Izraela, umożliwia ujęcie zagadnień z wielu perspektyw badawczo-interpretacyjnych, a co najważniejsze wpływa na zmianę sposobu myślenia o Galicji jako miejscu rozwoju nie tylko polskiej – ale też ukraińskiej, żydowskiej, ormiańskiej, austriackiej, czeskiej, niemieckiej, słowackiej i innych grup narodowych – kultury muzycznej. Specyfika zróżnicowania krajobrazu muzycznego Galicji wypływająca z fenomenu wieloetnicznej różnorodności tego obszaru przejawia się w przenikaniu i wzajemnym wzbogacaniu elementów różnorakich tradycji będących częścią niematerialnego dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim.

Tegoroczna, zaproponowana przez organizatorów, tematyka konferencji ,,Muzyczne tradycje Galicji – dziedzictwo, inspiracje, konteksty” spotkała się z niezwykle żywym odzewem badaczy z polskich i zagranicznych ośrodków naukowych.  W obradach uczestniczyło 57 naukowców z Ukrainy (Charków, Lwów, Iwano-Frankiwsk, Drohobycz, Tarnopol, Równe), Izraela (Beer Szewa), Niemiec (Lipsk), Austrii (Salzburg), Szwajcarii (Fryburg) oraz Polski (Warszawa, Kraków, Wrocław, Opole, Gdańsk, Bydgoszcz, Lublin, Białystok, Bytom, Częstochowa, Rzeszów).  Międzynarodowa grupa 57 naukowców, uczestników konferencji, skupiła przedstawicieli różnych dyscyplin, nie tylko humanistycznych, m.in. muzykologów, etnomuzykologów, wykonawców i teoretyków muzyki, pedagogów muzyki, historyków, historyków sztuki, muzealników i polonistów, co stworzyło wyjątkową okazję do szerokiego interdyscyplinarnego spojrzenia na muzyczną przeszłość Galicji.  

Uczestników konferencji powitali prof. dr hab. Paweł Grata, Prorektor ds. Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz dr hab. Mirosław Dymon, prof. UR, Dyrektor Instytutu Muzyki. Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego, którzy przede wszystkim życzyli naukowcom z Ukrainy szybkiego zakończenia wojny i powrotu do własnych domów i miejsc pracy. Pierwszy dzień prezentacji wykładów podzielony został na trzy, tematycznie określone sesje. Pierwszą z nich: „Na styku kultur: tradycje muzyczne narodów zamieszkujących teren Galicji” poprowadziła prof. dr hab. Magdalena Dziadek (Instytut Muzykologii UJ w Krakowie). Kolejna, moderowana przez prof. dr. hab. Piotra Dahliga (Instytut Muzykologii UW) część obrad dotyczyła galicyjskich wątków w biografiach twórców i wykonawców muzyki XIX i XX wieku. Nad przebiegiem trzeciej sesji pt. „Osobistości galicyjskiego świata literatury i sztuki w kręgu wzajemnych inspiracji” czuwała dr hab. Beata Bolesławska-Lewandowska, prof. Instytutu Sztuki PAN.

Niezwykłym dopełnieniem pierwszego dnia konferencji był Koncert Muzyki Wokalnej w wykonaniu Mariany Poltorak, Magdaleny Węgielnik oraz Ksenii Łuki, studentek klasy śpiewu prof. dr hab. Olgi Popowicz w Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, którym na fortepianie towarzyszyła Dominika Peszko. W programie koncertu znalazły się pieśni solowe kompozytorów polskich i ukraińskich, które tego wieczoru, dzięki transmisji on-line, dotarły i wybrzmiały ze szczególnym przesłaniem w wyjątkowych miejscach, niestety także tych służących jako schronienie przed atakiem rakietowym.

Drugi dzień konferencji rozpoczął się prowadzoną przez dr Kingę Fink (Instytut Muzyki UR) sesją obejmującą referaty dotyczące „Źródeł odnalezionych i reinterpretacji muzycznej przeszłości Galicji”. Dr Teresa Mazepa (Instytut Muzyki UR), przebywająca nadal we Lwowie, kierowała przebiegiem obrad sesji zatytułowanej „Muzyka i kultura ludowa jako integralna część wielonarodowego dziedzictwa Galicji”.  Ostatnia odsłona XVIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej MUSICA GALICIANA, to sesja „Muzyczne dziedzictwo Galicji w kontekście wzajemnych interferencji i dialogi kultur”, której moderatorem była prof. dr hab. Luba Kijanowska (Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna im. M.W. Łysenki).

Podczas konferencji można było ponownie uświadomić sobie, że dziedzictwo kulturowe Ukrainy jest ściśle związane z Europą, i jak powiedział prezydent Wołodymyr Zełeński: Z nami Unia Europejska na pewno będzie dużo silniejsza, a bez was Ukraina będzie osamotniona. Wielokrotnie wyrażano słowa uznania dla ukraińskich naukowców, którzy pomimo tej niezwykle dramatycznej, zagrażającej bezpieczeństwu i życiu sytuacji, postanowili wziąć udział w wydarzeniu, które dało im poczucie normalności i potwierdziło ich obecność w tradycji galicyjskiej i świecie europejskiej nauki. Świadectwem doniosłości i symbolicznego wymiaru tej edycji konferencji niech będą słowa przesłane do jej organizatorów:

,,Jestem pod wrażeniem różnorodności tematycznej wystąpień Uczestników. Dziękuję za możliwość wzięcia udziału w tej uczcie duchowej, która stała się swoistym antidotum na tragizm codzienności. Nasze spotkanie oraz wspólny krąg zainteresowań najlepiej świadczą o wspólnocie duchowej badaczy kresowej historii i kultury. Bardzo Państwu dziękuję” (dr hab. prof. Jolanta Załęczny, prof. AFiB, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie)

"Duch jest silniejszy niż próba ciała. Nasza naukowa podróż pozwoliła nam choćby na krótki czas wydostać się ze stanu szoku egzystencjalnego, za co serdecznie dziękuję wszystkim kolegom!” (prof. dr hab. Luba Kijanowska, Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna im. M.W. Łysenki, Ukraina)

"Dziękuję za wsparcie naszych polskich kolegów, za wspólne łzy i szczere słowa wsparcia. Wygramy! A ta konferencja na zawsze przejdzie do historii!” (prof. dr hab. Tetiana Mołczanowa, Lwowska Narodowa Akademia Muzyczna im. M.W. Łysenki, Ukraina)

,,Nigdy nie zapomnimy tej konferencji! Wierzę, że następnym razem spokojnie pojedziemy do Rzeszowa! Niech Bóg będzie z nami!” (prof. dr hab. Hanna Karaś, Przykarpacki Uniwersytet Narodowy im. W. Stefanyka w Iwano-Frankiwsku, Ukraina)

                                                                                                                                                                              Kinga Fink, Grzegorz Oliwa