Aktualności
Podsumowanie projektu pt. Na granicy dwóch światów. Aglomeracja chotyniecka scytyjskiego kręgu kulturowego - etap I: badania terenowe
10 marca obyło się seminarium naukowe poświęcone podsumowaniu projektu pt. Na granicy dwóch światów. Aglomeracja chotyniecka scytyjskiego kręgu kulturowego - etap I: badania terenowe.
W latach 2018–2024 w Chotyńcu koło Radymna, w powiecie jarosławskim, przeprowadzono badania archeologiczne, które doprowadziły do odkrycia grodziska z wczesnej epoki żelaza. Znalezione artefakty, takie jak groty strzał, brązowe szpile oraz ceramika, jednoznacznie wskazują na przynależność do leśnostepowego wariantu scytyjskiego kręgu kulturowego. Najbardziej wyjątkowym znaleziskiem była duża, malowana grecka amfora na wino z VII/VI wieku p.n.e., stanowiąca pierwszy tego typu artefakt odkryty na obecnych ziemiach polskich.
Dalsze badania w sąsiedztwie grodziska ujawniły istnienie kilkunastu osad otwartych z tego samego okresu, co pozwoliło na zidentyfikowanie ośrodka osadniczego, nazwanego "aglomeracją chotyniecką". Jest to najdalej na północny zachód wysunięta enklawa świata scytyjskiego, co skłania do przesunięcia granic tego kręgu kulturowego o co najmniej 100–150 km.
W odpowiedzi na te odkrycia, w latach 2018–2024 zrealizowano projekt badawczy "Na granicy dwóch światów. Aglomeracja chotyniecka scytyjskiego kręgu kulturowego – etap I: badania terenowe", kierowany przez prof. dr. hab. Sylwestra Czopka. Projekt miał na celu kompleksowe zbadanie regionu pod kątem chronologii, organizacji, znaczenia oraz związków kulturowych. W ramach prac przeprowadzono m.in. badania nieinwazyjne (geofizyczne) grodziska i wybranych osad, a także szeroko zakrojone wykopaliska, w tym badania tzw. zolnika – obiektu kultowego charakterystycznego dla grodzisk wschodnioeuropejskich.
Zwieńczeniem podsumowującym projekt było wydanie czterotomowego Raportu chotynieckiego.
Projekt finansowany był przez Narodowe Centrum Nauki
Eksperci NCN wysoko ocenili rezultaty projektu, podkreślając, że "badania rozległego grodziska w Chotyńcu określanego jako brama Scytów na zachód zostały przeprowadzone z wielkim rozmachem, ale również starannością metodologiczną i merytoryczną. Dały znakomite rezultaty". Zauważono, że "rewelacyjne odkrycia dokonane przez wykonawców grantu zmieniają zupełnie obraz tego grodziska oraz jego wpływu na tereny położone na zachód". Podkreślono również, że "badania te mają ogromny wpływ na dyscyplinę w zakresie archeologii wczesnej epoki żelaza, w której obaliły wiele istniejących paradygmatów i spowodowały konieczność rewizji wielu zagadnień".
Zwrócono również uwagę na szerokie upowszechnianie wyników projektu: "Opublikowano bardzo liczne prace kierownika projektu i zespołu, zarówno w języku polskim, jak i ukraińskim oraz angielskim. Te ostatnie w obiegu międzynarodowym w czasopismach o bardzo wysokiej randze naukowej". Podkreślono także aktywny udział zespołu w "licznych konferencjach, sympozjach i wykładach, promocję w massmediach i na portalach, organizację wystaw muzealnych", co dopełnia "wzorowego obrazu upowszechniania wyników projektu".
Podsumowując, ocena realizacji projektu jest "bardzo wysoka, uzyskano znakomite wyniki, które mają nowatorski charakter i wnoszą wielki wkład w rozwój dyscypliny". Projekt znaczną miarą przyczynił się do lepszego zrozumienia procesów kulturowych zachodzących na pograniczu Europy Środkowej i Wschodniej we wczesnej epoce żelaza, a także do poszerzenia wiedzy na temat interakcji między społecznościami zamieszkującymi te tereny.
Gratulacje dla całego zespołu badawczego z Instytutu Archeologii UR
- prof. dr hab. Sylwester Czopek – kierownik zespołu
- dr hab. Katarzyna Trybała-Zawiślak, prof. UR
- dr Joanna Adamik-Proksa
- dr Marcin Burghardt
- dr Wojciech Rajpold
- mgr Tomasz Tokarczyk
- mgr Ewelina Ocadryga-Tokarczyk
