Małgorzata Czyńska „Berezowska. Nagość dla wszystkich.”.

„Berezowska. Nagość dla wszystkich” Małgorzaty Czyńskiej to kolejna, po „Artyście. Opowieść o moim ojcu.” Wojciecha Manna, lektura DKK przypominająca ważne dla kultury postaci Polski międzywojennej. Małgorzata Czyńska, którą znamy z książki „Najpiękniejsze kobiety z obrazów”, tym razem przypomina postać Mai Berezowskiej, artystki znanej z rysunków, obrazów, scenografii teatralnej i operowej, ilustracji książek. Dla naszego pokolenia Maja Berezowska to przede wszystkim autorka lekkich, frywolnych i dowcipnych rysunków dla „Szpilek” oraz ilustratorka lekkich wierszy czy fraszek. Patrząc na jej twórczość nikt by nie powiedział, że za tą lekkością stoi kobieta o traumatycznych przeżyciach wojennych. Wszystko zaczęło się od wyjazdu do Paryża i opublikowanych tam karykaturach ośmieszających Adolfa Hitlera. Z pozornie żartobliwych obrazków wywiązała się burza na tyle nieprzyjemna, że Berezowska musiała opuścić Francję. Gdy we wrześniu 1939 Niemcy weszli do Warszawy, Berezowska była już na listach Gestapo. Przez jakiś czas udawało się jej ukrywać, ale w końcu została aresztowana, trafiła na Pawiak, a potem do Ravensbruck. Więzienie i obóz przetrwała dzięki niezwykłej pogodzie ducha i wsparciu otoczenia. Po wojnie wraz z innymi więźniarkami Ravensbruck została przewieziona do Szwecji przez tamtejszy Czerwony Krzyż. Rehabilitacja trwała długo, gdyż Berezowska, tak jak wiele innych kobiet, była w obozie poddawana eksperymentom medycznym. Pełni sił nie odzyskała już nigdy, ale gdy tylko pojawiła się taka możliwość, opuściła „szwedzki raj” i wróciła do kraju.

Mimo dramatycznych przeżyć, nigdy nie straciła pogody ducha, zawsze otwarta na potrzeby innych, z wielkim zaangażowaniem starała się stworzyć w swoim mieszkaniu klimat dawnych lat. Prowadziła „dom otwarty”, hodowała z wielkim zamiłowaniem kwiaty. Znała i przyjaźniła się z wieloma znanymi twórcami i wpływowymi ludźmi, a jej prace zdobiły wiele sal wystawowych i muzeów. Do końca zachowała pogodę ducha i ufność wobec ludzi, nawet tych, którzy byli skłonni ją oszukać lub wykorzystać.  

W książce Małgorzaty Czyńskiej znajdziemy mnóstwo ciekawych informacji i anegdot. Autorka cytuje wspomnienia osób, które znały Berezowską osobiście, rozmawia z członkami jej rodziny i przyjaciółmi. Lista wielkich nazwisk polskiej kultury, znajomych artystki, jest naprawdę długa. Wielu z nas zastanowi się także, jak byłaby przyjmowana dzisiaj frywolna i pełna erotyki twórczość Mai Berezowskiej.

W mojej ocenie naprawdę warto sięgnąć po książkę Małgorzaty Czyńskiej „Berezowska. Nagość dla wszystkich.”. Czeka nas nie tylko lekko napisana, pełna humoru lektura, ale także okazja do refleksji nad tym, jak mimo niesprzyjających, niekiedy wręcz dramatycznych okoliczności, zachować pogodę ducha, życzliwość dla wszystkich i dystans do utrapień dnia codziennego.

Maria Suchy