W stulecie urodzin wielkiego pisarza s-f, uchwałą Sejmu RP rok 2021 został ogłoszony rokiem Stanisława Lema.

Dla naszego pokolenia był to autor niezapomnianych historii, przenoszących czytelnika daleko od zgrzebnej rzeczywistości, uruchamiających wyobraźnię i pobudzających marzenia. Nie sposób wskazać dzisiaj, które z książek Stanisława Lema zasługują na szczególną uwagę. Tutaj każdy musi wybrać sam. Przed rozpoczęciem kolejnych spotkań Dyskusyjnego Klubu Książki zachęcamy do sięgnięcia na nowo do opowieści, które kiedyś rozśmieszały nas do łez;  może to być "Cyberiada", "Inwazja z Aldebarana", "Księga robotów", "Bajki robotów" czy też "Opowieści o pilocie Pirxie". Na pewno warto też sięgnąć po książki zupełnie innego rodzaju, które przyniosły Lemowi sławę międzynarodową: "Solaris", "Szpital Przemienienia", "Powrót z gwiazd", "Summa technologiae", "Dzienniki gwiazdowe" i wiele innych. 

Stanisław Lem po repatriacji z Lwowa był do końca życia związany z Krakowem. W tym też mieście zaplanowano liczne wydarzenia, związane z życiem i twórczością pisarza. W jednej z publikacji, poświęconej obchodom roku 2021 jako Roku Stanisława Lema skomentowano to z humorem, właściwym dla Jubilata: Patrząc na wspaniałe obchody swoich setnych urodzin z zaświatów, Stanisław Lem cieszyłby się z ich rozmachu. Ale jeszcze bardziej by się cieszył, że nie musi w nich uczestniczyć." (Dodatek specjalny TP 51-52/2020). 

Zapraszamy do lektury wybranej pozycji z dorobku pisarza i do dyskusji na powakacyjnym spotkaniu Klubu Książki. 

Rok 2021 rokiem Stanisława Lema

Uchwałą Sejmu RP rok 2021 ustanowiono rokiem Stanisława Lema, który przyszedł na świat 13 września 1921 we Lwowie w rodzinie lekarza laryngologa pochodzenia żydowskiego. Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie, gdzie na początku lata 1939 zdał maturę. Wyniki badań nad inteligencją uczniów przeprowadzone przez ówczesne władze oświatowe wykazały, że był najinteligentniejszym dzieckiem w południowej Polsce. Jako pochodzącego z burżuazji nie przyjęto go na Politechnikę Lwowską, wstąpił zatem na medycynę, aby uniknąć poboru do Armii Czerwonej. Po inwazji Niemiec, dzięki fałszywym dokumentom, rodzina uniknęła osadzenia w getcie, a Lem zdobył pracę jako pomocnik mechanika i spawacz w garażach niemieckiej firmy. W lipcu 1945 cała rodzina została repatriowana do Krakowa, tracąc w wyniku wojny cały dobytek. Siedemdziesięcioletni ojciec Lema zaczął pracować w szpitalu, nie mogąc prowadzić prywatnej praktyki lekarskiej. Stanisław Lem zaczął wtedy zarobkować, publikując niewielkie utwory w prasie. Sytuacja materialna rodziny była tak zła, że Stanisław myślał o podjęciu pracy spawacza, na co nie zgodził się ojciec. Lem podjął przerwane studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednak po otrzymaniu absolutorium zdecydował się porzucić medycynę. Jednym z powodów była chęć uniknięcia służby wojskowej. Lem nie złożył końcowych egzaminów i nie otrzymał dyplomu lekarskiego. Zyskał jednakże solidne wykształcenie przyrodnicze i z nauk ścisłych, wykorzystywane w późniejszej twórczości literackiej. Pierwsze publikowane utwory Lema to opowiadania wojenne; jako autor fantastyki zadebiutował w „Tygodniku Powszechnym”. Pierwszą powieścią był „Szpital Przemienienia”, który pisarz ukończył w 1948. Akcja rozgrywa się w sanatorium dla psychicznie chorych, likwidowanym przez Niemców w 1940. Jednak publikację powieści zablokowano, a „Szpital Przemienienia”, wolny od ingerencji, został wydany dopiero w 1975. W latach 1948–1950 Lem pracował jako młodszy asystent w Konwersatorium Naukoznawczym Asystentów UJ, jednak ze względu na krytykę obowiązującej wówczas ideologii, Konserwatorium zlikwidowano, a Lem znalazł się bez środków do życia. Latem 1950 Stanisław Lem spotkał przypadkiem prezesa SW „Czytelnik” i za jego namową napisał pierwszą powieść fantastyczną. Debiut okazał się udany, jednak aby publikować, Lem musiał podporządkować się regułom cenzury; w tym czasie publikacje były jedynym źródłem utrzymania jego i rodziny. W lutym 1954 ożenił się z Barbarą Leśniak. Lem wraz z rodzicami mieszkał w jednym pokoju przy ulicy Śląskiej w Krakowie, razem z rodziną znajomej ze Lwowa, zaś jego żona mieszkała z siostrą gdzie indziej. Jak napisano w jednej z publikacji, Lem był „tramwajowo dojeżdżającym mężem”. Po wydarzeniach „polskiego października” w Polsce zapanowała większa swoboda pisarska, zaś Lem mógł rozwinąć swoją twórczość, zyskując przy tym znaczącą poprawę statusu materialnego. Od 1958 rodzina zamieszkała w Borku Fałęckim. Lem zasadniczo unikał zaangażowania się w politykę, jednak po wydarzeniach marcowych w 1968 rozważał emigrację. O pozostaniu w kraju  zdecydowały narodziny syna. Ponownie chciał wyjechać po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981. W końcu trafił na krótko do Berlina, a później na lata 1983-1988 do Wiednia. Lem długo obawiał się wrócić do kraju, a sytuacja polityczna bardzo niekorzystnie odbiła się na jego zdrowiu. Dopiero w latach 70. Stanisław Lem zaczął zyskiwać pozycję jednego z liderów światowej literatury fantastycznonaukowej, ale w Polsce nigdy nie był do końca uznanym pisarzem. W 1980, obok Czesława Miłosza, był kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla. Stanisław Lem jest najczęściej tłumaczonym polskim autorem, jego książki przełożono na 42 języki, w łącznym  nakładzie ponad 30 milionów egzemplarzy. Stanisław Lem zmarł 27 marca 2006 w szpitalu klinicznym Collegium Medicum w Krakowie.

Stulecie urodzin pisarza to dobra okazja, aby sięgnąć po któryś z jego utworów s-f lub eseje filozoficzne. Twórczość Stanisława Lema jest tak różnorodna, że każdy znajdzie dla siebie coś interesującego.

Na podstawie pl.wikipedia.org przygotowała Maria Suchy