Zespół Tołhaje i „Mama Warhola” na finisażu wystawy "Andy Warhol – przed i po"

Do niedzieli 16 czerwca 2024 w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie trwa wystawa „Andy Warhol – przed i po”, która ukazuje rodzime korzenie twórczości „króla pop-artu”. Jedną z głównych postaci zaprezentowanych na wystawie jest Mama Andy’ego Warhola – Julia (1892-1972), która miała wpływ na działania twórcze syna. Młody Andy z upodobaniem w swych reklamach, materiałach promocyjnych powielał jej kaligrafię, opierał się na jej sugestiach w kwestiach artystycznych. Dzięki zespołowi Tołhaje pieśni i głos Mamy Warhola będzie można usłyszeć podczas koncertu w piątek 14 czerwca o godzinie 19.00 na muzealnym wirydarzu. Bezpłatne wejściówki na to artystyczne wydarzenie odebrać można przy kasie biletowej w Gmachu Głównym Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.

Zespół TOŁHAJE powstał wiosną 2000 r. z inicjatywy dwóch muzyków Damiana Kurasza i Janusza Demkowicza. Po krótkim czasie dołączyli do nich inni muzycy, pochodzący z terenów Podkarpacia: Marysia Jurczyszyn, Tomasz Duda, Jakub Mietła, Robert Krok, Łukasz Moskal i Piotr Rychlec. W swojej twórczości, zespół czerpie inspiracje m.in. z tradycji Bojków i Łemków – grup etnicznych zamieszkujących Bieszczady przed 1947 r., z kultury muzycznej terenów Polski południowo-wschodniej (Lubelszczyzna) oraz grup etnicznych dzisiejszej Ukrainy. Elementy te dopełnione są reminiscencjami jazzu, muzyki orientalnej i elektroakustycznej. To oryginalne połączenie czyni zespół łatwo rozpoznawalnym i charakterystycznym na zróżnicowanej scenie muzyki folkowej. Sama nazwa Tołhaje oznacza z węgierskiego zbójników grasujących w Beskidach. Zespół, tak jak niegdysiejsi tołhaje beskidnicy, grasują po folkowej scenie muzycznej, mieszając style i gatunki, tworząc niepowtarzalne aranżacje ludowych pieśni.

W 2018 roku zespół wydał płytę „Mama Warhola”, która powstała na podstawie rusińskich pieśni ludowych zaśpiewanych przez mamę Andy’ego Warhola – Julię. Przywołała ona z pamięci muzykę swej młodości i nagrała winylową płytę z tradycyjnymi utworami, którą wysłała do swojej siostry mieszkającej we wsi Mikova (Słowacja). Te pieśni stały się osnową płyty Tołhajów łączącego karpackie melodie z nowoczesnym brzmieniem muzyki charakterystycznej dla środowiska słynnej Silver Factory Andy’ego Warhola. Na płycie słychać elektroniczne i gitarowe dopełnienia nawiązujące do nowojorskiego undergroundu np. cover All Tomorrow's Parties, The Velvet Underground & Nico. Szereg pieśni inicjuje głos Julii Warhola, co jest kontynuowane przez wokal Marysi Jurczyszyn i dalej przez rozbudowaną aranżację znakomitych instrumentalistów.

Projekt muzyczny zespołu Tołhaje „Mama Warhola” został zrealizowany we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy'ego Warhola i Stowarzyszeniem im. Andy’ego Warhola w Medzilaborcach na Słowacji.

Wystawa prac Andy’ego Warhola w Rzeszowie jest wynikiem współpracy Samorządowego Kraju Preszowskiego z Województwem Podkarpackim. Inicjatywa, której patronuje Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl, została przygotowana i udostępniona publiczności przez Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.  Finisaż licznie odwiedzanej wystawy został wzbogacony przez koncert zespołu Tołhaje w ramach działania samorządu województwa pn. „Aplikacja Kultury”.