Projekt „Senior zdrowy, bo aktywny”, dofinansowany z budżetu Województwa Podkarpackiego - Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Rzeszowie na podstawie umowy nr 15/2024/PS.

KOMUNIKAT NR 10 /17.10.2024/ROPS

Wycieczka „Podkarpackie uzdrowiska”

W dniu 10 października 2024 r. odbyła się autokarowa wycieczka do Haczowa, Rymanowa Zdroju, Bałucianki i Iwonicza Zdroju, sfinansowana z zadania publicznego "Senior zdrowy, bo aktywny". Wzięło w niej udział 40 słuchaczy UTW. Wyjazd z Rzeszowa nastąpił o godzinie 08:00. Do Haczowa dotarliśmy po godzinie 09:00, gdzie czekał już na nas przewodnik i rozpoczęło się  zwiedzanie tego regionu. Program wycieczki był bardzo bogaty i obejmował zwiedzanie następujących obiektów: Cerkiew w Haczowie, Rymanów Zdrój, Bałuciankę i Iwonicz Zdrój.

Cerkiew w Haczowie, znana jako Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, jest jednym z najciekawszych zabytków w regionie Podkarpacia. Kościół został zbudowany w drugiej połowie XV wieku, a jego drewno pochodzi z drzew ściętych w latach 1458-1459. Jest to największy gotycki kościół konstrukcji zrębowej w Europie. Jest również jednym z najstarszych drewnianych kościołów w stylu gotyckim. Kościół pełni funkcję sanktuarium Matki Bożej Bolesnej, co czyni go ważnym miejscem pielgrzymkowym, a figura Matki Bożej Bolesnej w Haczowie od XVI wieku otoczona jest wielkim kultem przez mieszkańców regionu. Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Haczowie został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2003 roku.

W drodze do Rymanowa Zdroju zatrzymaliśmy się w miejscowości Rymanów, gdzie zwiedziliśmy synagogę, która znana jest również jako Stara Synagoga. To jeden z najstarszych zabytków żydowskich w regionie Podkarpacia. Prawdopodobnie została zbudowana w 1593 roku, co czyni ją jedną z najstarszych synagog w Polsce. Była to drewniana budowla, która przetrwała do pierwszej połowy XVII wieku, kiedy została zastąpiona nową, murowaną synagogą. Synagoga została zniszczona podczas II wojny światowej przez hitlerowskich okupantów. Obecnie ruiny synagogi są miejscem pamięci i odwiedzania przez osoby zainteresowane historią żydowską w regionie.

Następnie udaliśmy się do Rymanowa Zdroju, gdzie spacerkiem, przy słonecznej pogodzie, poznawaliśmy to malownicze uzdrowisko, położone w dolinie rzeki Tabor. Rymanów-Zdrój słynie z występujących tu wód mineralnych i leczniczych, cenionych za właściwości korzystne dla zdrowia, zaś park zdrojowy rozciąga się po obu stronach rzeki Tabor i oferuje piękne alejki i place idealne na spacer i wypoczynek na łonie natury. Oprócz parku, w Rymanowie-Zdroju znajdują się Dom Zdrojowy z 1888 roku oraz szereg pensjonatów i hoteli. Dzięki właściwościom leczniczym wód mineralnych leczy się tu choroby układu oddechowego, pokarmowego, układu krążenia, problemy z przemianą materii itp. schorzenia. Historia uzdrowiska Rymanów-Zdrój zaczyna się w 1876 roku, kiedy hrabia Stanisław Wojciech Potocki przypadkowo odkrył lecznicze źródło wody podczas spaceru nad rzeką Tabor. To odkrycie przyciągnęło wielu kuracjuszy, a już wkrótce Rymanów-Zdrój stał się jednym z najpopularniejszych sanatoriów w regionie. W latach 1880-1890 uzdrowisko rozwijało się dynamicznie, powstawały nowe budynki, a liczba kuracjuszy rosła. W 1888 roku otwarto Dom Zdrojowy, który stał się centrum uzdrowiska. W latach międzywojennych Rymanów-Zdrój był jednym z najważniejszych uzdrowisk w Polsce, a jego wody mineralne cieszyły się dużym uznaniem.

Kolejnym miejscem na mapie naszej wycieczki była Cerkiew w Bałuciance, znana jako Cerkiew Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy – dawna łemkowska cerkiew grecko katolicka. Początkowo drewniana, została przebudowana w XVII wieku i ponownie remontowana w XIX wieku. Po wysiedleniu Łemków w latach 40. XX wieku, cerkiew służyła jako filialny kościół parafii w Króliku Polskim. W latach 2009-2013 przeprowadzono gruntowny remont, który ratował ten drewniany klejnot przed zniszczeniem. Chociaż Cerkiew Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Bałuciance nie jest wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jednakże, jest to ważny zabytek regionalny i stanowi cenne dziedzictwo kulturowe regionu Podkarpacia.

Ostatnim etapem poznawanie regionu była miejscowość Iwonicz Zdrój - jedno z najstarszych i największych uzdrowisk w województwie podkarpackim, znane z leczniczych właściwości swoich wód mineralnych. Uzdrowisko powstało w 1578 roku, kiedy nadworny lekarz Stefana Batorego, Wojciech Oczko, opisał lecznicze właściwości miejscowych wód. Iwonicz-Zdrój słynie z wód solankowych, które są polecane w leczeniu chorób układu oddechowego, przewlekłych chorób układu pokarmowego oraz schorzeń układu krążenia. W XIX wieku uzdrowisko odzyskało swoją świetność dzięki hrabiom Załuskim, którzy rozbudowali infrastrukturę i park zdrojowy. W latach 20. i 30. XX wieku Iwonicz Zdrój stał się jednym z najważniejszych uzdrowisk w Polsce, przyciągając kuracjuszy z całego kraju i Europy.  Park rozciąga się na obszarze 50 hektarów i oferuje piękne alejki, place zabaw oraz liczne zabytki, takie jak Zamek Potockich i Pałac Zdrojowy. Oprócz parku, w uzdrowisku znajduje się Muzeum Zdrojowe, a także wiele pensjonatów i hoteli oferujących różnorodne usługi wellness. Na stokach góry Przedziwnej znajduje się najstarsze i najsłynniejsze źródło w uzdrowisku Iwonicz Zdrój - Bełkotka. Nazwa pochodzi od wydobywającego się z dna źródła gazu ziemnego, który wywołuje bulgotanie wody, co przypomina bulgotanie ("bełkot").

Podkarpacie to kraina pełna tajemnic, ale jeśli chodzi o uzdrowiska, ciekawostką numer jeden jest fakt, że w XIX wieku wody mineralne z Iwonicza Zdroju były wysyłane na dwór królewski w Wiedniu, gdzie austriacka arystokracja ceniła sobie podkarpackie wody.

Zwiedzanie Iwonicza Zdroju  zakończyło się około godziny 17:00, po czym nastąpił powrót do Rzeszowa. W miłej i emocjonującej atmosferze oraz sprzyjającej pogodzie, 40 osobowa grupa słuchaczy UTW - UR spędziła ten dzień fantastycznie, poznając ciekawą i bogatą historię, zabytki i piękne krajobrazy regionu.

Nawojka Kolijewicz, koordynator sekcji rekreacji sportowo-turystycznej