Wykłady ogólne

Planowane wykłady UTW-UR w roku akad.2024/2025:

Wykłady odbywają się  we wtorki o godz. 17.00 w auli głównej bud. A-1 UR.

Listopad:

12.11.2024 - ”Weto ustawodawcze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”, dr Damian Wicherek, Instytutu Nauk Społecznych UR;

19.11.2024 - ”Podziały wewnątrz islamu i ich wpływ na współczesne konflikty na Bliskim i Środkowym Wschodzie”, dr prof.UR Bartosz Wróblewski, Instytut Nauk Społecznych UR; - Koncert Patriotyczny Chóru Cantilena;

26.11.2024 - „Więzienie na Zamku w Rzeszowie, w latach 1944-1956”, ppłk dr Dariusz Fudali, Instytut Nauk Społecznych.

Grudzień:

3.12.2024 - "Muzyka a zdrowie – profilaktyka i terapia”, dr hab. prof.UR Mirosław Dymon, Instytut Muzyki UR;

10.12.2024 - Podsumowanie Projektu SP UTW z dotacji Miasta Rzeszowa i Projektu UR w programie Erasmus+;

17.12.2024 - "Czy Anglicy też mają Boże Narodzenie?" dr hab. prof.UR Dorota Osuchowska, Katedra Anglistyki UR;

Styczeń:

07.01.2025 - "Czy pochodzenie ma znaczenie? Od neolitycznego rolnika do Zielonego Ładu.", prof. dr hab. Jadwiga Stanek-Tarkowska,Instytut Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska UR;

14.01.2025 - "Śladami Zamieszańców", dr Michał Organ, Katedra Anglistyki UR;

21.01.2025 - „Jak nasz organizm reaguje na stres i jak sobie z tym radzić”, dr Dorota Rut-Kluz, Katedra Anglistyki UR;

28.01.2025 - "Kilka słów o WALENCJI, ale nie tej w Hiszpanii”, dr hab. prof.UR Joanna Golonka, Katedra Germanistyki.

Luty:

04.02.2025 - „Zdrowa dieta bez owoców i warzyw? Szczepienia wywołują choroby przewlekłe? Probiotyki leczą raka? Globalne ocieplenie to mit? Fakt czy fake?  O (dez)informacji w przystępny sposób”, dr Dorota Miller / dr hab. Marta Smykała, Katedra Lingwistyki Stosowanej UR.

11.02.2025 - „Właściwe nawadnianie organizmu jako klucz do lepszego samopoczucia”, dr hab. prof.UR inż Grzegorz Zaguła, Instytut Technologii Żywności i Żywienia, Kolegium Nauk Przyrodniczych UR;

18.02. 2025 - „Mikrobiota przewodu pokarmowego jako regulator zdrowia”, dr inż. Maria Czernicka, Instytut Technologii Żywności i Żywienia, Kolegium Nauk Przyrodniczych UR;

25.02.2025 - „Cholesterol – nie taki diabeł straszny” – dr inż. Katarzyna Rolf,  Instytut Technologii Żywności i Żywienia, Kolegium Nauk Przyrodniczych UR.

Marzec:

04.03.2025 –  „Fauna kopalna fliszu Karpat polskich. Skąd pochodzą skamieniałości dawnych żywych organizmów zachowane w osadach? - dr hab. Iwona Kania-Kłosek, prof. UR,Instytut Biologii

/Wykład realizowany w ramach programu Regionalna inicjatywa doskonałości - Doskonałe Podkarpacie - kompleksowe badania środowiska w Uniwersytecie Rzeszowskim na rzecz regionu/

11.03.2025 - „Prawa konsumenta - jak nie dać się oszukać”- radca Joanna Piwowarczyk, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Rzeszowie.

18.03. 2025 - „Jak odnaleźć się w gąszczu spraw urzędowych, czyli administracja w pigułce”- mgr Tomasz Ciechanowski, Wydział Prawa i Administracji UR.

25.03.2025 - „Jakie są i jak rozumieć prawa pacjenta. Błąd medyczny, a uprawnienia pacjenta.” - dr Agnieszka Sikorska, Wydział Prawa i Administracji UR.

25.02.2025 - dr inż. Katarzyna Rolf, Instytut Technologii Żywności i Żywienia Wydziału Technologiczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Rzeszowskiego

„Cholesterol - nie taki diabeł straszny”.  

Już starożytny grecki uczony Hipokrates powiedział: „Jesteś tym, co jesz”. Wszystko co spożywamy, ma wpływ na funkcjonowanie organizmu, a więc na podtrzymanie zdrowia lub rozwój różnych schorzeń. W trakcie wykładu dowiemy się  m.in.:

- co to jest cholesterol oraz co znaczy „zły” i „dobry” cholesterol;

- jakie są źródła cholesterolu w naszej diecie;

- jakie są funkcje cholesterolu w organizmie;

- jaki jest związek cholesterolu z chorobami układu krążenia.

Wykładowczyni  jest doktorem nauk rolniczych w dyscyplinie technologia żywności i żywienia. Jej zainteresowania naukowe dotyczą m.in. wpływu stylu życia, w tym diety, na zdrowie, a szczególnie starzenie się organizmu. W pracy doktorskiej badała zależność między sposobem żywienia, aktywnością fizyczną i umysłową a występowaniem zespołu słabości u osób po 60 roku życia. Prelegentka brała udział w międzynarodowym projekcie naukowym, badającym wpływ diety śródziemnomorskiej na zdrowie seniorów. Jest autorką licznych publikacji naukowych oraz dwóch broszur popularno-naukowych, pt. „Owoce i warzywa na naszym talerzu” i „Jesz kolorowo – żyjesz zdrowo”, na zlecenie Krajowej Rady Izb Rolniczych.

11.02.2025 - dr hab. n.rolniczych inż. Grzegorza Zaguły, prof.UR, Instytut Technologii Żywności i Żywienia, Wydziału Technologiczno-Przyrodniczego

"Właściwe nawadnianie organizmu jako klucz do lepszego samopoczucia"

Tematyk wystąpienia dotyczyć będzie aspektu wyboru optymalnych napojów funkcjonalnych z uwzględnieniem grup wiekowych i aktywności codziennej. Wykład odpowie na pytanie, czy istnieją napoje, które nawadniają lepiej niż woda oraz czy istnieją napoje (w tym woda), których spożywanie na co dzień może nam zaszkodzić. Dokonany zostanie podział napojów funkcjonalnych ze względu na zawartość substancji czynnych oraz ich potencjał osmolalny, a więc na napoje hipo-, izo- i hiper-toniczne. Zastanawiamy się wspólnie, czy istnieją sytuacie, w których potrzebujemy do nawadniania płynów wzbogaconych w cukier, kofeinę, taurynę czy elektrolity oraz jakie są konsekwencje stosowania tych substancji czynnych. Wyjaśnione zostanie na czym polega odmienność używania kofeiny w napoju energetyzującym, jakim jest "energetyk" oraz kawa czy herbata i czy jest to ten sam związek chemiczny.  Dokonana zostanie analiza wyliczeń i bilansu dziennej normy na substancje czynne, w tym kofeinę oraz odpowiedź na pytanie czy napoje "light" oraz  "zero" są zawsze niż napoje z cukrem

Dr hab. inż. Grzegorz Zaguła, prof. UR, jest zatrudniony na Uniwersytecie Rzeszowskim na Wydziale Technologiczno Przyrodniczym. Obecnie jest Dyrektorem Instytutu Technologii Żywności i Żywienia, pracuje w Katedrze Bioenergetyki, Analizy Żywności i Mikrobiologii. Ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie Rzeszowskim w 2006 roku, a następnie obronił pracę doktorską w 2011 roku. Habilitację uzyskał w 2019 roku na podstawie pracy zatytułowanej „Pole magnetyczne jako sposób na poprawę właściwości materiału biologicznego”. Jego główne obszary zainteresowania to: analiza składu pierwiastkowego metodą ICP-OES, analityka żywności z zastosowaniem metod instrumentalnych, alternatywne metody utrwalania żywości, odżywki i suplementy diety, nawadnianie izotoniczne i osmolalność. Prelegent jest autorem i współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych.

4.02.2025 - dr hab. prof.UR Marta Smykała i dr Dorota Miller, Katedra Lingwistyki Stosowanej UR

"Zdrowa dieta bez owoców i warzyw? Szczepienia wywołują choroby przewlekłe? Probiotyki leczą raka? Globalne ocieplenie to mit? - Fakt czy fake?"

Głównym celem wykładu będzie zapoznanie słuchaczy z podstawowymi mechanizmami dezinformacji, manipulacji i sposobami rozpoznawania fake newsów oraz fałszywych informacji, na podstawie kilku praktycznych przykładów i działalności tzw. portali fact-checkingowych.

dr hab. Marta Smykała, prof. UR z Instytutu Neofilologii Uniwersytetu Rzeszowskiego jest autorką prac z zakresu lingwistycznej analizy dyskursu, szczególnie dyskursu imigracyjnego w polskiej prasie, analizy funkcjonalnej testów multimodalnych, profilowania pojęć w dyskursie oraz badań kontrastywnych.

dr Dorota Miller jest adiunktem w Instytucie Neofilologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, autorką publikacji w języku angielskim, polskim i niemieckim z zakresu lingwistycznej analizy dyskursu, dotyczących perswazji, wartościowania, emocjonalności oraz strategii argumentacji i multimodalnych narracji medialnych.

Obie współpracują z Akademią Sztuki Wojennej w Warszawie jako członkinie zespołu badawczego w projekcie finansowanym przez MEiN mającym na celu identyfikowanie, analizę oraz zwalczanie dezinformacji w cyberprzestrzeni a także podnoszenie świadomości na temat zagrożeń związanych z fałszywymi informacjami i ich rozpowszechnianiem.

28.01.2025 - dr hab. prof.UR Joanna Golonka, Katedra Germanistyki UR „Kilka słów o WALENCJI, ale nie tej w Hiszpanii”

Zapis tytułowego słowa WALENCJA wersalikami ma w zamierzeniu wzmocnić efekt gry słownej opartej na jego wieloznaczności. Słuchaczom wykładu słowo to kojarzyć się będzie zapewne przede wszystkim z konkretnym miastem i regionem w Hiszpanii. Niektórzy być może zidentyfikują walencję jako termin z dziedziny chemii: wartościowość atomów, czyli ich zdolność do łączenia się z innymi atomami, w rezultacie czego powstają związki chemiczne/cząsteczki. To drugie znaczenie terminu WALENCJA posłużyło językoznawcom do opisu reguł budowy zdań, które okazały się użyteczne przede wszystkim w dydaktyce języka niemieckiego. Choć nie tylko – informacje nt. wartościowości wyrazów pełno-znacznych (auto-semantycznych), zwłaszcza czasowników, zawierają wszystkie dobre słowniki jedno- i dwujęzyczne oraz podręczniki do nauki języków obcych. W swoim wykładzie prelegentka opowie o teorii i praktyce walencji, jej zastosowaniu w nauczaniu języka niemieckiego (może nie tylko) oraz o jej życiowej „przygodzie” z walencją przez małe „w”.

Profesor Joanna Golonka studiowała Filologię Germańską w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. Po ukończeniu studiów w 1991 r. podjęła pracę w Katedrze/Instytucie Filologii Germańskiej WSP (od 2001 r. UR), od X 2010 r. na stanowisku prof. UR. Nauczane przedmioty to głównie gramatyka niemiecka i porównawcza niemiecko-polska oraz komunikacja i język w reklamie. Poza tym wykładowczyni jest tłumaczem 3 książek i publikuje artykuły w „Kwartalniku Biblijnym”. Jest stypendystką Fundacji Aleksandra von Humboldta.

21.01.2025 - dr Dorota Rut-Kluz, Katedra Anglistyki UR „Jak nasz organizm reaguje na stres i jak sobie z tym radzić”

Wykładowczyni opowie o tym, czym jest cykl stresowy, jak funkcjonuje zestresowany mózg, jak fizjologicznie domykać taki cykl i jak wracać do równowagi po sytuacjach stresowych oraz jak radzić sobie ze stresem przewlekłym.

Wykładowczyni jest adiunktem dydaktycznym Katedry Anglistyki od 25 lat i naukowo zajmuje się językoznawstwem, a w szczególności teorią relewancji (teoria kognitywna zajmująca się komunikacją językową), co zaowocowało wieloma publikacjami. Jednocześnie, w efekcie pozanaukowych zainteresowań, w 2020 wprowadziła do programu nauczania nowy przedmiot “Komunikacja w edukacji” dla studentów ze specjalności nauczycielskiej. Przedmiot ten ma na celu pomóc przyszłym nauczycielom nie tylko efektywnie rozwiązywać trudne sytuacje szkolne, ale i skutecznie zadbać o siebie i przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu. Umiejętne radzenie sobie ze stresem jest ważną umiejętnością nie tylko dla nauczycieli, ale dla wszystkich osób w obecnym świecie.

14.01.2025 - dr Michał Organ, Katedra Anglistyki UR "Śladami Zamieszańców"

Wykład będzie historyczno-kulturowym studium, wędrówką okraszoną prezentacją zdjęć, umożliwiającą poznanie materialnych śladów wielowiekowego dziedzictwa kulturowego dawnej rusińskiej enklawy, utożsamianej z grupą etnograficzną Zamieszańców. W wyniku powojennej komunistycznej inżynierii społecznej, Rusini bezpowrotnie zniknęli z krajobrazu Pogórza Dynowskiego, pozostawiając po sobie tytułowe ślady, a więc: cerkwie, cmentarze, kapliczki i krzyże przydrożne, rozsiane pośród pogórzańskich pól, lasów, dolin i wzniesień. Podczas wykładu, przemierzymy wspólnie najwyższe partie Pogórza Dynowskiego. Poznamy historię dziesięciu wsi powiązanych z „kulturową wyspą” Zamieszańców, śledząc to, co pozostało do czasów nam współczesnych.

Michał Organ - przewodnik górski, ratownik GOPR Bieszczady, anglista, doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa.

7.01.2025 - prof. dr hab. Jadwiga Stanek-Tarkowska,Instytutu Nauk Rolniczych UR "Czy pochodzenie ma znaczenie? Od neolitycznego rolnika do Zielonego Ładu.”

Wykład realizowany w ramach programu: Regionalna inicjatywa doskonałości - Plan Doskonałe Podkarpacie - kompleksowe badania środowiska w Uniwersytecie Rzeszowskim na rzecz regionu. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Nauki w ramach Programu "Regionalna inicjatywa doskonałości" Umowa nr RID/SP/0010/2024/01.

Tematem wykładu będzie wpływ rolnictwa na środowisko od neolitu do współczesności, a w szczególności na glebę i jej bioróżnorodność. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy zielona rewolucja, w myśl twórców, zlikwidowała problem głodu na Ziemi. Czy wprowadzanie Zielonego Ładu zmniejszy negatywny wpływ rolnictwa na środowisko i poprawi jakość produkowanej żywności w Europie.

Wykładowczyni jest agronomem, geografem, pracownikiem Instytutu Nauk Rolniczych, Ochrony i Kształtowania Środowiska, Kolegium Nauk Przyrodniczych UR. Prelegentka bada właściwości fizykochemiczne i biologiczne gleb różnie użytkowanych oraz różnorodność zbiorowisk okrzemek rozwijających się na glebach. Analizuje wpływ różnych systemów upraw i nawożenia na zawartość RDC. Zajmuje się doskonaleniem metod wykorzystywania mikroskopii świetlnej i skaningowej do badań środowiskowych. Ocenia wpływ niekonwencjonalnych nawozów i dodatków doglebowych na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb. Prowadząca wykład jest autorką i współautorką kilkudziesięciu publikacji naukowych.

3.12. - dr hab. prof.UR Mirosław Dymon, Instytut Muzyki Kolegium Nauk Humanistycznych UR, „Muzyka a zdrowie – profilaktyka i terapia”; w wykładzie uczestniczył będzie również Podkarpacki Kwintet Akordeonowy „AMBITUS V” pod kierunkiem: Mirosława Dymona, w składzie: prof. Paweł Paluch, Krzysztof Marek, Michał Stefanik, Mariusz Siuśta.

Celem wykładu jest pokazanie możliwości stosowania muzyki w działaniach związanych z prewencją i promocją zdrowia, a także jak pisze T. Natanson (1988), wykorzystanie muzyki do działań zmierzających w kierunku rehumanizacji współczesnego życia przez wielostronne wykorzystanie wielorakich walorów substancji muzycznej w celu ochrony i przywracania zdrowia, prowadzonych w ramach muzykoterapii. Teoretycznym punktem wyjścia jest przekonanie o holistycznym funkcjonowaniu człowieka (jako jedności bio-psycho-społecznej) oraz szerokie rozumienie zdrowia (wykraczające poza zdrowie somatyczne i tradycyjnie rozumiane zdrowie psychiczne). Uzasadnione jest skoncentrowanie się na działaniach prewencyjnych związanych z zapobieganiem wystąpienia jakichkolwiek zaburzeń i wzmacnianiem wszelkich zasobów człowieka oraz na działaniach terapeutycznych. Istniejące ujęcia w podejściach naukowych, odwołują się niekiedy do definicji przyjętej w roku 1948 przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), gdzie zdrowie określane jest jako „pełny dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny” (Heszen-Niejodek, Wrześniewski, 2000, str. 458). Dla uporządkowania przedstawianych rozważań pomocą będzie tzw. równanie G. W Albee’go, które klasyfikuje zarówno czynniki ryzyka jak i zasoby. Najważniejszą ideą wykładu jest wypunktowanie miejsca muzyki w każdej wymienionej w równaniu klasie, a tym samym zasugerowanie korzystania z niej nie tylko w terapii lecz także w zapobieganiu zaburzeniom i w potęgowaniu zdrowia rozumianego rozwojowo i wiązanego z samorealizacją, a nawet z transcendencją oraz ze szczęściem i  z radzeniem sobie w sytuacjach trudnych. Muzyka zwiększa poziom endorfin, mózgowych opiatów, które wpływają na nastrój, a dalej na funkcje immunologiczne i zmniejszenie odczuwania bólu. Badacze z Addiction Research Center w Stanford, w Kalifornii (za: Campbellem, 2001) wykazali, że takie efekty wywiera euforia odczuwana podczas słuchania muzyki. Przykład ilustracji metody Mobilnej Rekcji Muzycznej, zawierającej poszczególne fazy przywracania dobrostanu i równowagi emocjonalnej słuchaczy, będzie stanowić podsumowanie prezentowanych rozważań.

Profesor Mirosław Dymon jest pracownikiem naukowym w Instytucie Muzyki Kolegium Nauk Humanistycznych. Obszar jego zainteresowań naukowo–badawczych dotyczy problematyki związanej z szeroko rozumianymi uwarunkowaniami psychopedagogicznymi, krajowej i zagranicznej edukacji muzycznej, psychologii twórczości, psychologii muzyki, a także muzykoterapii. Wyrazem tej działalności jest m.in. czynny udział prelegenta w licznych konferencjach naukowych, polskich oraz zagranicznych. Dotychczasowy dorobek naukowo-badawczy profesora Mirosława Dymona obejmuje szereg publikacji naukowych i monografii opublikowanych w kraju i za granicą. Oprócz działalności naukowej prowadzi działalność artystyczną, jako muzyk-kameralista w Podkarpackim Kwintecie Akordeonowym „AMBITUS V” sprawując kierownictwo artystyczne. W 2023 roku profesor Mirosław Dymon  za działalność naukowo-artystyczną oraz propagowanie kultury muzycznej otrzymał medal „Gloria Artis”.

19.11. - dr hab. prof.UR Bartosz Wróblewski, Instytut Nauk o Polityce UR "Podziały wewnątrz islamu i ich wpływ na współczesne konflikty na Bliskim i Środkowym Wschodzie.”

W bardzo wczesnej fazie rozwoju islamu (w połowie VII w.) doszło do ważnego podziału wewnętrznego, który wywiera wpływ na jego rozwój do czasów współczesnych. W wyniku sporów o następstwo po Mahomecie, wytworzyły się wspólnoty sunnitów, szyitów i charydżytów. Szczególnie istotny okazał się podział między sunnitami a szyitami. Pozostaje on istotny nie tylko historycznie, ale również obecnie wywiera wpływ na polityczne wydarzenia na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Należy więc przedstawić zarówno historyczne uwarunkowania tej kwestii, jak i przede wszystkim wskazać na dramatyczne skutki, jakie ten spór przynosi w końcu XX i w XXI wieku, np. w postaci konfliktów w Jemenie czy rywalizacji Iranu z Arabią Saudyjską.

Wykładowca jest pracownikiem  naukowym w Kolegium Nauk Społecznych w Instytucie Nauk o Polityce. Kieruje zespołem naukowców w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych i Praw Człowieka UR. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji i artykułów naukowych.

12.11. - dr Damian Wicherek, Instytut Nauk Politycznych UR, "Weto ustawodawcze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”

Celem wykładu będzie analiza regulacji prawnych oraz przedstawienie aktywności, z jaką poszczególni Prezydenci RP korzystali z konstytucyjnej prerogatywy, jaką jest prawo weta ustawodawczego.  Punktem wyjścia do niniejszych rozważań będą przepisy Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., która stanowi, że jeżeli prezydent nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia

Wykładowca jest adiunktem w Instytucie Nauk Politycznych w Zakładzie Systemów Politycznych i Medialnych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Do zainteresowań badawczych wykładowcy należą zagadnienia związane z partiami politycznymi oraz systemami politycznymi ze szczególnym uwzględnieniem urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jest autorem wielu opracowań naukowych opublikowanych w recenzowanych czasopismach oraz monografiach naukowych

24.09. - „Warunki zachowania zdrowia i sprawności fizycznej do późnej starości”, lek.med. Maria Grzegorzewska, Kierownik Klinicznego Oddziału Opieki Paliatywno-Hospicyjnej przy Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Rzeszowie;

08.10. - "Współczesne konflikty zbrojne", dr hab. prof.UR Maciej Milczanowski, Instytut Nauk o Polityce UR; w ramach Wykładów Otwartych UR dla mieszkańców Rzeszowa i słuchaczy UTW-UR.

Wykładowca jest zastępcą dyrektora Instytutu Nauk o Polityce w UR. Jego zainteresowania naukowe to: bezpieczeństwo, zarządzanie konfliktem, strategia, politologia, geopolityka, przywództwo oraz historia starożytna. Specjalizuje się w  konfliktach regionu Bliskiego Wschodu i północnej Afryki, a także w Europie. Jest autorem pięciu książek i wielu artykułów naukowych oraz popularnonaukowych, ponad setki tekstów na stronie StratLider. Jest ekspertem Fundacji Kazimierza Pułaskiego, która  zajmuje się polityką zagraniczną i bezpieczeństwem międzynarodowym. Był żołnierzem, uczestniczył w misji ONZ na Wzgórzach Golan oraz Sił Koalicji w Iraku. Jego pasją są biegi długodystansowe. Czterokrotnie ukończył z powodzeniem ultramaraton, którego 52 kilometrowa trasa wiodła przez Saharę w południowej części Tunezji oraz 4 maratony. Drugą Jego pasją jest astrofotografia.