dr hab., prof UR Andrzej Łukasik
- Jednostka:
Instytut Psychologii - Budynek: ks. Jałowego 24
- Pokój: Instytut Psychologii
- Nr telefonu: Instytut Psychologii
- Email: [email protected]
- ORCID: 0000-0002-5338-2570
- Konsultacje dla studentów: Według planu na stronie Instytutu Psychologii
Informacje
Evolutionary Psychologist. Ph.D, associate professor.
Master's degree in psychology - Jagiellonian University, Cracow.
Doctoral degree in psychology: Faculty of Philosophy and History, Jagiellonian University, Cracow.
Post-doctoral degree in psychology: Institute of Psychology, Polish Academy of Sciences, Warsaw.
In previous years, head of the Department of Psychology at the Institute of Pedagogy of the College of Social Sciences, UR. He currently holds the position of director of the Institute of Psychology, the College of Social Sciences, UR.
He carried out research in the field of psychology of creativity and mind, e.g. monograph "Phylogeny and adaptive functions of human imagery". (2008). Published by the University of Rzeszow.
Current research interests: romantic relationships, evolutionary life history theory (LHT), human reproductive strategies, moral foundations theory (MFT) and moral intuitions in connection with life history theory, neuroscience.
Łukasik, A., Wołpiuk-Ochocińska, A. & Borawski, D. Testing the indirect effects of somatic and parental effort on stress: the roles of worldviews and coping strategies. Curr Psychol 40, 1476–1489 (2021). https://doi.org/10.1007/s12144-018-0065-7
Pisula, W. , Łukasik, A. , Kawa, R. and Pisula, E. (2018) Exploratory Analysis of the Links among Life History, Reproductive Strategy, Autism-Spectrum Quotient, and Quality of Life. Psychology, 9, 2312-2336. doi: 10.4236/psych.2018.99132.
Łukasik, A., Marzec, M. (2015). Altruism and Deceit in Social Reciprocity. Evolutionary Perspective. W: Kwiatkowska, A., Łukasik, A (eds.), The Small and Big Deceptions. In psychology and evolutionary sciences perspective (s. 21-45). Rzeszów: Wydawnictwo UR
Marzec, M., Łukasik, A. (2017). Love Styles in the Context of Life History Theory, Polish Psychological Bulletin, 48 (2), 2017, s. 237-249 DOI: 10.1515/ppb-2017-0027
===================================================================================================
Psycholog ewolucyjny.
Tytuł magistra psychologii: Wydział Filozoficzno-Historyczny, Uniwersytet Jagielloński. Praca magisterska pod kierunkiem doc. dr hab. Tomasza Kocowskiego.
Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie psychologii: Wydział Filozoficzno-Historyczny, Uniwersytet Jagielloński. Rozprawa doktorska pod kierunkiem prof. dr hab. Edwarda Nęcki.
Stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie psychologii: Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
Od lat związany najpierw z WSP w Rzeszowie, potem Uniwersytetem Rzeszowskim. Pracował także w Uczelni Techniczno-Handlowej w Warszawie, Wydział Psychologii oraz w Uniwersytecie SWPS w Warszawie. W UTH pełnił m.in. funkcję członka Komisji Etyki Badań Naukowych Wydziału Psychologii.
W latach ubiegłych kierownik Zakładu Psychologii w Instytucie Pedagogiki Kolegium Nauk Społecznych, UR. Od 1. 10. 2023 pełni funkcję dyrektora w Instytucie Psychologii, KNS, UR.
Członek Stowarzyszenia Psychologii Rozwoju Człowieka; członek Polskiego Stowarzyszenia Bliskich Związków.
Redaktor naczelny Biuletynu Psychologicznego "Wgląd", wydawanego od 2018 r; autor artykułów. "Wgląd" to czasopismo popularno-naukowe z zakresu psychologii, przeznaczone dla studentów psychologii, pedagogiki UR i innych osób zainteresowanych psychologią teoretyczną i praktyczną. Biuletyn Psychologiczny "Wgląd"
Realizował badania z zakresu psychologii twórczości i umysłu, np. monografia "Filogeneza i adaptacyjne funkcje ludzkiej wyobraźni" (2008). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Obecne zainteresowania badawcze: związki romantyczne, ewolucyjna teoria historii życia (Life History Theory), strategie reprodukcyjne człowieka, teoria fundamentów moralnych i intuicje moralne w powiązaniu z teorią historii życia, neurobiologia.
Grant: Narodowe Centrum Nauki, Wczesne doświadczenia społeczne a zmiany rozwojowe w perspektywie ewolucyjnej teorii życia (kierownik, prof. dr. hab. Wojciech Pisula, główni wykonawcy: dr hab. Andrzej Łukasik, dr Rafał Kawa); (1.01-2012 – 31.12.2014).
"Teoria historii życia (life history theory, LHT; McArthur, Wilson, 1967; Pianka, 1970; Stearns, 1992) jest ewolucyjną teorią średniego poziomu wywodzącą się z biologii ewolucyjnej. Według niej gatunki dokonują wyboru strategii reprodukcyjnej maksymalizującej dostosowanie (tzn. zwiększają szanse na przeżycie i pozostawienie po sobie potomstwa) na podstawie wskazówek zawartych w środowisku, w którym się rozwijają we wczesnym okresie życia."
za: Łukasik, A. (2021). Teoria historii życia jako teoria rozwoju człowieka. Psychologia Rozwojowa, 2021, Tom 26, Numer 2, s. 9-20
Teoria Fundamentów Moralnych (link)
"Teoria fundamentów moralnych zakłada, że ludzkie intuicje dotyczące tego, co jest moralnie dobre lub złe, opierają się na pięciu (lub być może więcej1) uniwersalnych, ewolucyjnie ukształtowanych fundamentach (Haidt, 2008; Haidt & Joseph, 2004). Fundamenty sprawiedliwości i troski o innych są przedstawiane jako "indywidualizujące" w tym sensie, że pełnią funkcję moralną poprzez przekierowanie uwagi podmiotu z egoistycznych pragnień na potrzeby i prawa innych jednostek; dominują one w kontekstach liberalnych, indywidualistycznych i świeckich. Fundamenty lojalności wewnątrzgrupowej, szacunku dla autorytetu i czystości/świętości są przedstawiane jako "wiążące" w tym sensie, że ich funkcja moralna polega na wiązaniu podmiotów moralnych z rolami i obowiązkami, które zmuszają ich do poświęcenia własnych interesów dla grupy, systemu lub sprawy religijnej, co sprzyja spójności społecznej i porządkowi z korzyścią dla wszystkich; dominują one w kontekstach konserwatywnych, kolektywistycznych i religijnych (Haidt, 2008)."
za: Nilsson, A., Erlandsson, A., & Västfjäll, D. (2020). Moral Foundations Theory and the Psychology of Charitable Giving. European Journal of Personality, 34(3), 431-447
Publikacje
- W kierunku postawy twórczej W: Młodzież w procesie pracy nad sobą / redaktor Ewa Smołka. Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych: 2024, S. 91-118
- Teoria historii życia jako teoria rozwoju człowieka. - Psychologia Rozwojowa, 2023, T. 26, nr 2, s. 9-20
- Budowanie i podtrzymywanie relacji w bliskich związkach W: Relacje społeczne młodzieży / red. Mateusz Szast. Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych: 2023, S. 183-198
- Stany emocjonalne a postrzeganie rzeczywistości W: Świat uczuć i emocji młodzieży / redaktor Ryszard Polak. Warszawa, Instytut Badań Edukacyjnych: 2023, S. 11-28
- [współaut.] Wołpiuk-Ochocińska A, Borawski D Testing the indirect effects of somatic and parental effort on stress : the roles of worldviews and coping strategies. - Current Psychology, 2020, Vol. 40, s. 1476-1489
- [współaut.] Borawski D, Wołpiuk-Ochocińska A Cechy osobowości jako mediator między strategiami reprodukcyjnymi związanymi z historią życia a światopoglądem. Moderacyjna rola płci. - Psychologia Rozwojowa, 2019, T. 24, nr 1, s. 53-70
- [współaut.] Pisula W, Kawa R, Pisula E Exploratory Analysis of the Links among Life History, Reproductive Strategy, Autism-Spectrum Quotient, and Quality of Life. - Psychology, 2018, vol. 9, no. 9, p. 2312-2336
- [współaut.] Marzec M Love Styles in the Context of Life History Theory. - Polish Psychological Bulletin, 2017, Vol. 48, iss 2, s. 237-249
- [współaut.] Węgrzyn-Białogłowicz K, Englert-Bator A Kobiety i mężczyźni : różnice, podobieństwa. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2017, 404 s.
- Ekologia strategii reprodukcyjnych kobiet i mężczyzn W: Kobiety, mężczyźni i bliskie związki / (redakcja naukowa) Eugenia Mandal. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN: 2017, S. 13-31
- [współaut.] Marzec M, Jastrzębski J Prekultura - kultura u zwierząt. - Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 2015, nr 4(24), s. 145-156
- [współaut.] Kwiatkowska A The small and big deceptions : in psychology and evolutionary sciences perspective / editors Anna Kwiatkowska, Andrzej Łukasik. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2015, 233 s.
- Ewolucja - mózg - zachowania społeczne. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2015, 314 s.
- [współaut.] Kwiatkowska A Introduction. The universality of deception in human and animal world W: The small and big deceptions : in psychology and evolutionary sciences perspective / ed. Anna Kwiatkowska, Andrzej Łukasik. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2015, S. 9-18
- [współaut.] Marzec M Altruism and deceit in social reciprocity : evolutionary perspective W: The small and big deceptions : in psychology and evolutionary sciences perspective / ed. Anna Kwiatkowska, Andrzej Łukasik. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2015, S. 21-45
- (rec.) Psychopatologia życia emocjonalnego dzieci i młodzieży : wybrane zagadnienia / Mieczysław Radochoński. - Rzeszów, 2009 W: Wychowanie w środowisku : między tradycją a wyzwaniami cywilizacji przyszłości / pod red. Marii Chodkowskiej, Aleksandry Mach. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2010, S. 310-311
- Reprezentacja wiedzy filogenetycznej w strukturze wyobrażeń wizualnych. - Psychologia, Etologia, Genetyka, 2008, t. 17, s. 7-37
- Filogeneza i adaptacyjne funkcje ludzkiej wyobraźni. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2008, 293 s.
- Wyobraźnia a dostosowanie - perspektywa ewolucyjna. - Psychologia, Etologia, Genetyka, 2007, T. 16, s. 7-32
- Wyobrażenia odtwórcze i twórcze - perspektywa ewolucyjna. - Psychologia, Etologia, Genetyka, 2007, T. 15, s. 47-73
- Ewolucyjna psychologia umysłu. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2007, 296, [1] s.
- IQ and global inequality : Richard Lynn, Tatu Vanhanen / Andrzej Łukasik. - Przegląd Psychologiczny, 2007, nr 3, s. 335-338
- Filozofia przyrody Czesława Białobrzeskiego. - Studia z Filozofii Polskiej, 2006, T. 1, s. 227-242
- Poznawczo - interakcyjny model kreatywności nauczyciela W: Procesy globalizacji a kształcenie nauczycieli : spojrzenie międzykulturowe / pod red. Stanisława Dylaka, Ryszarda Pęczkowskiego, Pam Denicolo. Rzeszów, Uniwersytet Rzeszowski: 2006, S. 222-231
- Race differences in intelligence : an evolutionary analysis : Richard Lynn / Andrzej Łukasik. - Przegląd Psychologiczny, 2006, nr 4, s. 469-473
- Adaptacjonistyczny scenariusz ewolucji wyobraźni. - Psychologia, Etologia, Genetyka, 2005, T. 11, s. 91-117
- [współaut.] Gelleta K Potrzeba aprobaty społecznej jako zmienna profilująca korzystanie z Internetu W: Jednostka - grupa - cybersieć : psychologiczne, społeczno-kulturowe i edukacyjne aspekty społeczeństwa informacyjnego / pod red. Mieczysława Radochońskiego i Barbary Przywary. Rzeszów, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie: 2004, S. 85-95
- Duch w maszynie. Potoczne teorie osobowości komputera W: Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy / red. Wacław Strykowski, Wojciech Skrzydlewski. Poznań, "eMPi2": 2004, S. 181-193
- Kosmologiczna zasada epistemologii, czyli uwagi o fizyce i zagadnieniu granic poznania. - Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I, Philosophia-Sociologia, 2003, Vol. 28, s. 55-62
- Mechanizmy i funkcje twórcze ewolucji. - Polskie Forum Psychologiczne, 2001, nr 1, s. 42-52
- Ontologia w kontekście nauki : uwagi dotyczące związku ontologii z empirycznymi naukami szczegółowymi. - Anthropos, 2001, Zbiór 2, s. 35-45
- Psychogeneza wyobraźni. - Polskie Forum Psychologiczne, 2001, nr 2, s. 101-114
- Psychologia twórczości : Edward Nęcka / Andrzej Łukasik. - Polskie Forum Psychologiczne, 2001, nr 1, s. 84-86
- Wybrane zagadnienia z dziejów alchemii i chemii : Wiesława Ferenc / Andrzej Łukasik. - Sofia. Pismo filozofów krajów słowiańskich, 2001, nr 1, s. 173-177