W dniu 20 maja 2022 r. za pośrednictwem platformy Zoom odbyła się Międzynarodowa Studencka Konferencja Naukowa „Sztuka muzyczna i edukacja: relacje międzykulturowe między Ukrainą a Polską” / „Музичне мистецтво та виховання: міжкультурні зв’язки України та Польщі”. Organizatorami konferencji byli: Ministerstwo Edukacji i Nauki Ukrainy, Instytut Muzyki Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Katedra Sztuki Muzycznej Wydziału Kultury i Sztuki Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki.

Konferencję można uznać za wydarzenie wyjątkowe z kilku powodów. Po pierwsze była ona poświęcona ukraińsko-polskim relacjom na polu sztuki muzycznej i edukacji, stając się symbolicznym gestem poparcia polskich studentów dla kolegów z Ukrainy. Po drugie wydarzeniu towarzyszyła wojna na Ukrainie, której polscy uczestnicy stali się bezpośrednimi świadkami. Niejednokrotnie w trakcie trwania obrad rozbrzmiewał alarm bombowy i ukraińscy moderatorzy oraz prelegenci byli zmuszeni przerwać obrady, udając się do schronów. To uświadamiało polskim uczestnikom konferencji w jakim niebezpieczeństwie przebywają ich koledzy z Ukrainy, którzy po ustaniu alarmów jednak wracali i kontynuowali obrady i wystąpienia. Po trzecie – co jest szczególnie nobilitujące zarówno dla organizatorów, jak i dla uczestników – konferencja odbyła się w ramach Ogólnoukraińskiego Festiwalu Nauki 2022.

Obrady konferencji wspólnie otworzyli dr hab. Wołodymyr Kaczmar, Prorektor ds. Nauki i Nauczania oraz Spraw Społecznych i Rozwoju Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki oraz dr hab. Mirosław Dymon, prof. UR, dyrektor Instytutu Muzyki Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Podkreślili oni wagę współpracy naukowej i studenckiej między Ukrainą a Polską, której wartość wzrosła zwłaszcza w czasie obecnie trwającej wojny. Dr hab. Wołodymyr Kaczmar wyraził przekonanie, że zorganizowanie konferencji wspólnie z polskimi naukowcami oraz studentami jest dziś szczególnie ważne i godne uwagi: „Jak wiecie, prawdziwi przyjaciele poznają się w biedzie. A Polska po prostu okazała się naszym najlepszym przyjacielem. Doceniamy wszystko, co dziś dla nas robią nasi przyjaciele Polacy, dlatego jestem pewien, że nasi studenci są zainteresowani dzieleniem się doświadczeniami z polskimi kolegami”. Natomiast dr hab. Mirosław Dymon, prof. UR wskazał na ważny element rozwoju i progresu nauki, badań naukowych oraz wymiany myśli naukowej, a jego słowa w obliczu tragizmu codzienności nabrały symbolicznego znaczenia: „Nauka nie ma granic. Tym bardziej dla muzyki nie istnieją żadne ograniczenia. Muzyka to język międzynarodowy, który wszyscy doskonale rozumieją”.

Podczas konferencji poruszano obszary tematyczne dotyczące m.in. powiązań między narodowymi i europejskimi kulturami muzycznymi, problematyki tożsamości narodowej w odniesieniu do edukacji muzycznej, sztuki muzycznej i jej interpretacji we współczesnym społeczeństwie, zagadnień pedagogiki muzycznej w szkole i na wyższej uczelni: szkoły twórcze, metody, tradycje oraz regionalnej kultury muzycznej w kontekście jej historii i współczesności.

Obrady konferencyjne odbywały się w formie spotkań sekcyjnych, które poprowadzili polscy i ukraińscy naukowcy, będący członkami komitetu naukowo-organizacyjnego i opiekunami naukowymi studentów: dr Teresa Mazepa i dr Kinga Fink (Instytutu Muzyki UR) oraz dr Switłana Sałdan i dr Oksana Wełyczko (Katedra Sztuki Muzycznej, Wydział Kultury i Sztuki LUN im. I. Franki).

Zgodnie z programem studenckiego forum naukowego studenci-prelegenci (32 osoby) wystąpili z szeregiem ważnych zagadnień. Wygłoszone przez nich referaty dotyczyły między innymi problemów kształtowania się osobowości twórczej we współczesnym wymiarze społeczno-kulturowym, interpretacji sztuki muzycznej we współczesnym społeczeństwie (wystąpienie Adrianny Siedlik, studentki I roku studiów I stopnia, kierunek Instrumentalistyka, Instytut Muzyki UR), analizy liryki mickiewiczowskiej w pieśniach Stanisława Moniuszki i Stanisława Niewiadomskiego jako kompozytorów kresowych (wystąpienie Magdaleny Skawińskiej, studentki II roku studiów II stopnia, kierunek Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, Instytut Muzyki UR), filozoficznych podstaw systemu pedagogicznego E. Jacquesa-Dalcroze'a, plastycznych form przenikania do świata nauki interwału trytonu (wystąpienie Gabrieli Pisiak, studentki II roku studiów II stopnia, kierunek Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, Instytut Muzyki UR), inspiracji ukraińskim folklorem w rzeszowskiej kulturze muzycznej (referat Joanny Paluch, doktorantki I roku Szkoły Doktorskiej UR, kierunek sztuki muzyczne), analizy stylu i technik kompozytorskich Stephena Sondheima (wystąpienie Kajetana Hendzla, studenta II roku studiów II stopnia, kierunek Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, Instytut Muzyki UR), analizy opery Mieczysława Sołtysa Opowieść ukraińska lub „Marya” wg „Marii” A. Malczewskiego (referat Pauliny Kompanowicz, studentki II roku studiów I stopnia, kierunek Instrumentalistyka, Instytut Muzyki UR) oraz wychowania muzycznego dziecka w systemie Marii Montessori. Ponadto studenci zaprezentowali wyniki swoich badań dotyczących działalności artystycznej znanych postaci z rzeszowskiego świata muzyki, wykładowców Uniwersytetu Rzeszowskiego – prof. dr hab. Pawła Palucha (wystąpienie Martyny Rodzeń, studentki III roku studiów I stopnia, kierunek Instrumentalistyka - „Twórczość Pawła Palucha w kontekście romantycznych tradycji narodowych”) oraz mgr Dominika Lasoty (referat Angeliki Pacuty, studentki  III roku, studiów  kierunków: Instrumentalistyka oraz Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej - „Кompozycja …spaces of the imagination… Dominika Lasoty”).

Szczególnie godny podkreślenia jest fakt, iż zarówno ciekawe wystąpienia, jak i żywe dyskusje ujawniły prawdziwe naukowe podejście młodych adeptów sztuki muzycznej do poruszanych zagadnień. Podsumowując wielce udaną w opinii wielu uczestników konferencję, mamy nadzieję, że podobne spotkania naukowe staną się regularną i dobrą tradycją współpracy naukowej pomiędzy studentami i naukowcami z Polski i Ukrainy.

Zaznaczyć również należy, że teksty wszystkich referatów zostaną opublikowane w formie elektronicznej.

Dr Teresa Mazepa

Dr Kinga Fink