Opinie KWUR

1.  Opinia KWUR z dnia 9 października 2019 r. w sprawie:

Jak stosować przepisy, zgodnie z którymi kandydowanie do Rady Naukowej Kolegium w ramach jednej dyscypliny wyklucza kandydowanie z drugiej dyscypliny – w przypadku osób, który wskazały dwie dyscypliny w proporcji 50%/50%? Czy osoba, która kandydowała do Rady Naukowej Kolegium, ale nie została wybrana, może kandydować do rady jako przedstawiciel drugiej wybranej dyscypliny?

1. Przepisy § 53 ust. 7 Regulaminu Wyborczego (t.j. z 26 września 2019 r.) przyznają bierne prawo wyborcze nauczycielom akademickim zatrudnionym w UR jako podstawowym miejscu pracy, pod warunkiem, że w oświadczeniu o zaliczeniu do danej dyscypliny naukowej wskazali co najmniej 50%. Równocześnie formułują ograniczenia, mające na celu uniknięcie sytuacji, gdy ta sama osoba piastuje dwa mandaty przedstawicielskie w tym samym organie kolegialnym lub w dwu równorzędnych organach kolegialnych. Stąd też do Rady Naukowej Kolegium można kandydować tylko z jednej dyscypliny naukowej.
2. Wolność wyboru dyscypliny, którą kandydat chce reprezentować w Radzie Naukowej Kolegium, jest jego nienaruszalnym prawem, które nie może być przez kogokolwiek kwestionowane. Jednakże spełnienie wymogów przepisów § 53 ust. 7 regulaminu wymaga, aby przewodniczący zebrania wyborczego – działając w trybie przepisów § 53 ust. 2 - odebrał pisemne oświadczenie kandydata, który wskazały dwie dyscypliny w proporcji 50%/50%.
3. Kandydat musi oświadczyć, iż w bieżącej kadencji nie ubiegał się o wybór z innej dyscypliny oraz ma świadomość, że kandydując do rady z określonej dyscypliny rezygnuje z ubiegania się o wybór w ramach drugiej dyscypliny, wybranej w oświadczeniu o zaliczeniu do danej dyscypliny naukowej.

2. Opinia KWUR z dnia 14 października w sprawie:

Czy nauczyciel akademiki przebywający na urlopie (naukowym, bezpłatnym, dla poratowania zdrowia) może wziąć udział w zebraniu wyborczym?

1. Zarówno obowiązujące unormowania prawne, jak też praktyka wskazują, że przysługujący nauczycielowi akademickiemu urlop naukowy (płatny) jest przyznawany w przypadku, gdy osoba wnioskująca o udzielenie urlopu planuje prowadzić badania poza uczelnią. Celem urlopu naukowego nie jest zatem zwolnienie z odbywania zajęć dydaktycznych, a tym samym większa swoboda prowadzenia badań w miejscu zatrudnienia - takiemu celowi służy czasowe przeniesienie do grupy pracowników badawczych. Nie można jednak automatycznie zakładać, iż badania prowadzone poza uczelnią zupełnie wykluczają obecność w miejscu zatrudnienia. Ponadto, biorąc pod uwagę, iż nauczyciel akademicki przebywający na urlopie naukowym posiada pełnię praw pracowniczych, należy przyjąć, że może on wziąć udział w zebraniu wyborczym i korzystać z przysługujących mu praw.
2. Regulacje prawne oraz praktyka nie pozostawiają wątpliwości, że więzi łączące osobę przebywającą na urlopie bezpłatnym (niezależnie od jego celu) oraz pracodawcę ulegają silnemu osłabieniu. Formalnie rzecz biorąc osoba taka jest wprawdzie pracownikiem, ale stosunek pracy zostaje zwieszony - okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, ani do okresu ubezpieczenia (składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne nie są opłacane). Należy mieć na uwadze, że urlopu bezpłatnego udziela się zwykle na wniosek pracownika, zazwyczaj w celu wykonywania innej pracy. Jeśli zatem urlop bezpłatny jest przerwą w wykonywaniu pracy, podczas której nie przysługują uprawnienia pracownicze lub socjalne, to nie przysługują wówczas także uprawnienia wyborcze. Oznacza to, że osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym nie może brać udziału w zebraniach wyborczych, ani w nich kandydować.
3. Idea urlopu na poratowanie zdrowia jest taka, aby pracownik który podupadł na zdrowiu na tyle poważnie, że choroba uniemożliwia mu pełnienie obowiązków zawodowych, mógł poddać się kompleksowemu leczeniu (zwłaszcza szpitalnemu i sanatoryjnemu), co pozwoli przyspieszyć powrót na stanowisko pracy. A zatem warunkiem udzielenia takiego urlopu jest stwierdzenie konieczności powstrzymania się od pracy dla przeprowadzenia zaleconego leczenia. Stad też regulacje prawne zakazują w okresie urlopu podejmowania pracy w ramach stosunku pracy oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Należy zatem przyjąć, że osoba z przyczyn zdrowotnych niezdolna do pracy jest także niezdolna do: wybierania i bycia wybieraną. Odrębnej refleksji wymaga odpowiedź na pytanie, czy osoba taka jest zdolna do sprawowania mandatu przedstawicielskiego.
4. Konstrukcja przepisów regulujących urlop macierzyński sprawia, że urlop ten ma charakter obowiązkowy, a zatem pracownik musi z takiego urlopu skorzystać, a także niezbywalny, co sprawia, że pracownik musi taki urlop wykorzystać w wymiarze ustawowym, a pracodawca nie może wyrazić zgody na powrót pracownika do pracy przed końcem urlopu. W tym kontekście należy uznać, że osoba przebywająca na urlopie macierzyńskim korzysta z rygorystycznej ochrony prawa, co uniemożliwia podejmowanie jakiejkolwiek aktywności związanej w wykonywaniem pracy, w tym wyklucza udział w zebraniach wyborczych oraz sprawowanie mandatu.
5. W przypadku pozostałych rodzajów urlopów i zwolnień lekarskich, należy przyjąć, iż ich charakter wyklucza obecność pracownika w miejscu pracy, a co za tym idzie nie pozwala na wzięcie udziału w zebraniu wyborczym.