Tekst – Dyskurs – Komunikacja – Media

Projekty naukowo-badawcze realizowane przez pracowników zatrudnionych obecnie
w Instytucie Lingwistyki Stosowanej
(w kolejności chronologicznej)

Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech oraz Lingwistyka tekstu w Niemczech, projekt wydawniczy powstał z inicjatywy Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego, Instytutu Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Germanistyki Uniwersytetu im. Marcina Lutra w Halle. Celem projektu było, w przypadku tomu pierwszego (Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Antologia tłumaczeń. Wrocław 2009) ukazanie szerokiej palety teoretycznych rozważań i koncepcji metodologicznych z zakresu lingwistyki tekstu, jakie zostały w ostatnich latach opracowane w Niemczech. Tom drugi (Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Wrocław 2009) miał z kolei zainicjować szerszą dyskusję między polonistami i germanistami w Polsce na temat aktualnych wyzwań tekstologii. Autorami artykułów w niniejszym opracowaniu są polscy lingwiści (poloniści i germaniści) zajmujący się lingwistyką tekstu.

         Kierownik projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, prof. UR, partner projektu: prof. Gerd Antos z Uniwersytetu w Halle-Wittenberg, grant  Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej (Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit): 10743/07/AC oraz Instytutu Goethego, okres realizacji 2007-2009.

        Wykonawcy projektu: dr Marta Smykała (UR), dr Waldemar Czachur (UW).

Text und Stil – projekt zrealizowany w partnerstwie z Uniwersytetem Halle-Wittenberg, obejmował konferencję międzynarodową Tekst i styl oraz wykłady gościnne wygłoszone przez naukowców z Niemiec dla pracowników, doktorantów i studentów UR.
         Tematyka konferencji dotyczyła zagadnień z zakresu lingwistyki tekstu oraz stylistyki. Wpisała się ona w nurt najbardziej aktualnych badań interdyscyplinarnych we współczesnym językoznawstwie.
         Efektem projektu jest obszerna monografia zbiorowa dotycząca szeroko pojętych relacji tekstu i stylu, zawierająca artykuły badaczy z różnych krajów europejskich: (2010): Bilut-Homplewicz, Zofia/Mac, Agnieszka/Smykała, Marta/Szwed, Iwona (red.) (2011): Text und Stil (=Studien zur Text- und Diskursforschung 1) Frankfurt/M.: Peter Lang Verlag.
         Kierownik projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, prof. UR, projekt współfinansowany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej (Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit),  nr grantu 11603/09/IF, okres realizacji: 2008-2011.
         Wykonawcy projektu: dr Anna Hanus, dr Agnieszka Mac, dr Dorota Miller, dr Marta Smykała, dr Iwona Szwed.

Skala wartościowania i wyrażania emocjonalności w polskim i niemieckim dyskursie medialnym na temat wstąpienia Polski do Unii Europejskiej – lingwistyczne studium kontrastywne – realizacja promotorskiego projektu badawczego.

Efektem projektu jest opublikowana monografia: Miller, Dorota: (2014): Emotionalität und Wertung im Diskurs. Eine kontrastive Analyse deutscher und polnischer Pressetexte zum EU-Beitritt Polens. (= Studien zur Text- und Diskursforschung, Bd. 9), Frankfurt/M: Peter Lang Verlag, 292 str.
         Numer grantu MNiSzW: N N104 179436, kierownik projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz prof. UR, okres realizacji: 2009-2011.

Wykonawca projektu: mgr Dorota Miller.

Der Normalisierungsdiskurs in den deutsch-polnischen/polnisch-deutschen Beziehungen zwischen 1965 und 2010 – udział w polsko-niemieckim projekcie dotyczącym relacji polsko-niemieckich i ich manifestowania się w dyskursie. Kierownicy projektu: prof. Jürgen Schiewe, Uniwersytet w Greifswaldzie, prof. Werner Westphal, Uniwersytet Szczeciński; projekt finansowany przez  Uniwersytet Szczeciński i Uniwersytet w Greifswaldzie, realizowany w 2011 r.
Wykonawcy projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, prof. UR,  dr Dorota Miller.

Persuasionsstile in Europa (https://blogs.helsinki.fi/persuasionsstile-in-europa/ )
Praca w projekcie stworzyła możliwość uczestnictwa w dyskusji i transferze wiedzy dotyczącej problematyki i stanu badań nad perswazją w mediach, szczególne w prasie oraz nad zagadnieniami perswazji w różnych kulturach medialnych. W projekcie byli zaangażowani językoznawcy z 13 krajów europejskich, prace mają często charakter kontrastywny. Efektem projektu są następujące publikacje:

Lenk, Hartmut E. H./ Vesalainen, Marjo (red.) (2012): Persuasionsstile in Europa. Methodologie und Empirie kontrastiver Untersuchungen zur Textsorte Kommentar (Germanistische Linguistik; 218-219). Hildesheim/Zürich/New York.

Giessen, Hans W./Lenk, Hartmut E. H. Lenk (red.) (2016): Persuasionsstile in Europa II: Kommentartexte in den Medienlandschaften europäischer Länder. (Germanistische Linguistik; 229-231). Hildesheim/Zürich/New York.

         Giessen, Hans W./ Lenk, Hartmut E. H.  (red.) (2017): Persuasionsstile in Europa III: Linguistische Methoden zur vergleichenden Analyse von Kommentartexten in Tageszeitungen europäischer Länder. (Germanistische Linguistik). Hildesheim/Zürich/New York.

Giessen, Hans W./ Lenk, Hartmut E. H. (red.) (2019): Persuasionsstile in Europa IV: Typen und Textmuster von Kommentaren in Tageszeitungen. (Germanistische Linguistik). Hildesheim/Zürich/New York.
         Kierownik projektu: prof. Hartmut Lenk z Uniwersytetu w Helsinkach, nr grantu 4703718; środki pozyskano z następujących  fundacji: Emil-Öhmann-Stiftung, Föderation finnischer wissenschaftlicher Gesellschaften TSV oraz Forschergemeinschaft CoCoLaC (http://blogs.helsinki.fi/cocolac-rc); okres realizacji: 2011-2018.
Wykonawcy projektu: prof. dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, dr hab. Agnieszka Mac, dr Iwona Szwed.

Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki – tłumaczenie na język niemiecki oraz publikacja niemieckojęzycznej wersji monografii Bożeny Witosz (2015): Grundlagen der Textsortenlinguistik (= Studien zur Text- und Diskursforschung, Bd. 13), Frankfurt/M: Peter Lang Verlag, 268 str. (przekład Anna Hanus i Iwona Szwed).

         Jest to pierwsza monografia z zakresu genologii lingwistycznej przetłumaczona z języka polskiego na język niemiecki. Dzięki jej przekładowi czytelnik niemiecki mógł się zapoznać z dynamicznie rozwijającymi się badaniami polonistycznymi, które znane są mu jedynie w ograniczonym zakresie.
         Kierownik projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, prof. UR grant NPRH nr 31H 12 0038 81), okres realizacji: 2012-2015.

         Wykonawcy projektu: dr Anna Hanus, dr Iwona Szwed.

Galizien – eine mitteleuropäische Kultur- und Gedächtnislandschaft – Sommerschule, grant na realizację międzynarodowego projektu badawczego;  projekt realizowany z naukowcami z Austrii i Niemiec.

         Tematyka projektu skierowanego do młodych naukowców oraz doświadczonych badaczy z Niemiec, Austrii, Polski i Ukrainy ogniskowała się na współczesnym spojrzeniu na Galicję: literatów, publicystów i społeczeństwa przez pryzmat regionalny i międzynarodowy; Galicję jako krainę wspomnień i pamięci (pomniki regionu, spuścizna literacka); społeczne, etniczne, polityczne, ekonomiczne, kulturowe i geologiczne uwarunkowania regionu i ich wzajemne przenikanie się; niemieckie i austriackie wpływy na rozwój kultury, społeczeństwa i polityki w Galicji.

         Kierownik projektu: dr Anna Hanus. Projekt finansowany przez DAAD (Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej) (nr grantu: HE 109 6046); okres realizacji:  2013-2015.
         Wykonawca projektu: dr Ruth Büttner.

Galizien – eine mitteleuropäische Kultur- und Gedächtnislandschaft Teil II (druga część międzynarodowego projektu badawczego Galizien – eine mitteleuropäische Kultur- und Gedächtnislandschaft).
         Projekt obejmował konferencję, dyskusje panelowe oraz wykłady gościnne dotyczące Galicji i kresów jako przestrzeni kultury: miniony i współczesny obraz życia; Galicja i kresy jako przestrzenie pamięci: mapy pamięci, zabytki regionu, konstrukcje literackie, rozbieżne kultury pamięci; Galicja jako historyczna przestrzeń kształcenia: (szkoły wyższe, polityka oświatowa).
         Kierownik projektu: dr Ruth Büttner.

Pokłosiem międzynarodowego, interdyscyplinarnego projektu złożonego z dwóch ww. części były dwie publikacje: naukowa monografia zbiorowa Hanus, Anna/Büttner Ruth (2015): Galizien als Kultur- und Gedächtnislandschaft im kultur- und sprachwissenschaftlichen Diskurs (=Studien zur Text- und Diskursforschung, Bd. 13). Frankfurt/M.: Peter Lang, 459 str. oraz dwujęzyczny tomik poezji Janusza Szubera pod redakcją i w tłumaczeniu Anny Hanus i Ruth Büttner (2015): Esej o niewinności/Essay über die Unschuld – Gedichte von Janusz Szuber, Wrocław-Dresden: Atut/Neisse Verlag, 126 str.

         Projekt realizowany z naukowcami z i spoza Europy, finansowany przez Deutsch-Polnische Wissenschaftsstiftung (DPWS)/Polsko-Niemiecką Fundację na rzecz Nauki (PNFN), grant na realizację międzynarodowego projektu badawczego; (nr grantu: HE 200207), okres realizacji:  2013-2015.

         Wykonawca projektu: dr Anna Hanus.

Lingwistyka mediów  –  projekt badawczy zrealizowany w ramach projektu restrukturyzacyjnego Wydziału Filologicznego UWr, udział pracowników Instytutu Filologii Germańskiej (obecnie Katedry Lingwistyki Stosowanej) jako partnerów naukowych w projekcie.
         Efektem projektu jest tom tłumaczeń: Opiłowski, Roman/Jarosz, Józef/Staniewski, Przemysław (red.) (2015): Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń. Wrocław-Dresden: Atut/Neisse Verlag, 369 str.

         Kierownik projektu: dr Roman Opiłowski, Uniwersytet Wrocławski;  grant Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr 6674/E-344/R/2013; okres realizacji: 2013-2015.
         Wykonawcy projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, prof. UR, dr Anna Hanus, dr Agnieszka Mac, dr Marta Smykała.

Medienlinguistik und Interdisziplinarität – projekt zrealizowany we współpracy z badaczami z ośrodków krajowych i zagranicznych (m.in. Uniwersytet w Helsinkach, Uniwersytet w Mannheim, Uniwersytet w Sofii, Uniwersytet w Bazylei).
         W ramach projektu została zorganizowana 6. Konferencja Mediolingwistyczna, która odbywa się cyklicznie w różnych krajach europejskich. Jej tematyka dotyczyła założeń teoretycznych mediolingwistyki oraz analiz tekstów medialnych, również tych multimodalnych.
         Efektem projektu są dwie publikacje zbiorowe przedstawiające najnowsze wyniki badań z tego zakresu: Bilut-Homplewicz, Zofia/Hanus, Anna/Mac, Agnieszka (red.) (2017): Medienlinguistik I Textsortenfragen im medialen Umfeld (= Studien zur Text- und Diskursforschung, Bd. 15). Frankfurt/M: Peter Lang Verlag (242 str.) oraz Bilut-Homplewicz, Zofia/Hanus, Anna/Lüger, Heinz-Helmut/Mac, Agnieszka (red.) (2017): Medienlinguistik II Kontrastive Ansätze im medial geprägten Kontext (= Studien zur Text- und Diskursforschung, Bd.16). Frankfurt/M: Peter Lang Verlag (256 str.). Projekt został zrealizowany ze środków UR; okres realizacji: 2015-2017.

Wykonawcy projektu: dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, prof. UR, dr Agnieszka Buk, dr Anna Hanus, dr Agnieszka Mac, dr Marta Smykała, dr Iwona Szwed.

Stellenanzeigen als Instrument des Employer Branding – projekt badawczy w ramach „Forschungskooperation EUKO – Europäische Kulturen in der Wirtschaftskommunikation“, realizowany wspólnie z naukowcami z Finlandii, Niemiec, Polski, Austrii, Danii. Kierownictwo projektu: prof. Claudia Böttger (Europäische Fernhochschule Hamburg, Niemcy), prof. Martin Nielsen (Uniwersytet Aarhus, Dania), prof. Karin Luttermann (Katolicki Uniwersytet w Eichstätt, Niemcy) i prof. Magdalène Lévy-Tödter (Fachhochschule für Ökonomie und Management w Hamburgu, Niemcy), nr projektu: EUKO-07-10/14-MN-5, współfinansowany ze środków Katolickiego Uniwersytetu w Eichstätt-Ingolstadt i Hochschule für Ökonomie und Management w Hamburgu, lata 2012-2017.

         Projekt interdyscyplinarny poświęcony badaniu gatunku tekstu „Stellenanzeige” (ogłoszenie o pracę) z perspektywy językowej, kulturowej, prawnej i marketingowej, przybliżający funkcje i skuteczność oddziaływania anonsów stosowanych w poszukiwaniu pracowników w kontekście europejskich badań nad szeroko pojętym zarządzaniem zasobami ludzkimi oraz promocją marki (Employer Branding).

         Efektem projektu jest monografia zbiorowa: Nielsen, Martin/ Luttermann, Karin/ Lévy-Tödter, Magdalène (red.) (2017): Stellenanzeigen als Instrument des Employer Branding in Europa. Interdisziplinäre und konstrastive Perspektiven, Wiesbaden, Springer Verlag.
         Wykonawca projektu: dr Iwona Szwed.

Myśl globalnie, działaj lokalnie. „Słownik mediolingwistyki” – projekt zrealizowany we współpracy z badaczami z ośrodków krajowych i zagranicznych.

         W ramach projektu uczestnicy brali udział w licznych warsztatach, prezentowali swoje prace na konferencjach i seminariach naukowych.

         Efektem projektu jest publikacja zbiorowa przedstawiające najnowsze wyniki badań z zakresu mediolingwistyki pod redakcją prof. dr hab. Iwony Loewe: Iwona Loewe (red) (2023): Encyklopedia mediolingwistyki. Kraków: Universitas.

Kierownik projektu prof. Iwona Loewe. Projekt realizowany ze środków Uniwersytetu Śląskiego w latach 2019 - 2023.

W publikacji stanowiącej syntezę aktualnie prowadzonych badań z zakresu mediolingwistyki znajdują się również opracowania autorstwa pracowników  Instytut Lingwistyki Stosowanej.

Wykonawcy projektu: dr hab., prof. UR Anna Hanus, dr hab., prof. UR Agnieszka Mac.

Więcej informacji: https://www.universitas.com.pl/pl/ksiazki/1658-3011-encyklopedia-mediolingwistyki.html#/1-rodzaj_ksiazki-ksiazka_papierowa

Inter- und intrasprachliche Kontraste / Kontrasty wewnątrz- i międzyjęzykowe –  międzynarodowy projekt badawczy, na którego realizację uzyskano grant MNiSzW Doskonała nauka – moduł: Wsparcie konferencji naukowych, Tytuł: Organizacja Międzynarodowego Kolokwium Lingwistycznego „Kontrasty wewnątrz- i międzyjęzykowe"; Okres realizacji: 24 mies. lata 2020-2022.

Kierownik projektu: dr Iwona Szwed.

Wynikiem pracy zespołu są dwie monografie zbiorowe:

– Hanus Anna / Szwed Iwona (2023): Im Zeichen der Kontrastivität. Einblicke in die Dimension der Kontrastivität in der linguistischen Forschung anhand ausgewählter Studien. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 174 str.

– Hanus Anna / Miller Dorota / Szwed Iwona (2023): Inter- and Intralinguistic Contrasts / Inter- und intralinguistische Kontraste. Warszawa, Berlin Bruxelles, New York: Peter Lang Verlag 245 str.

Wykonawcy projektu: dr hab., prof. UR Anna Hanus, dr Beata Kopecka, dr Dorota Miller.

Gatunki wypowiedzi w internecie – internetowe gatunki medialne – projekt badawczy konsolidujący badaczy czterech polskich ośrodków naukowych: Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wyniki analiz prowadzonych przez zebrany zespół będą dyskutowane i prezentowane systematycznie podczas konferencji, seminariów i spotkań naukowych. Na projekt uzyskano grant Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Okres realizacji projektu: 2024-2026.

Kierownik projektu: dr hab., prof. UR Anna Hanus i dr hab., prof. UMCS Danuta Kępa-Figura.

Efektem pracy zespołu będą dwa współautorskie opracowania monograficzne: monografia teoretyczno-analityczna oraz opracowanie teoretyczno-ćwiczeniowe opublikowane w wydawnictwie z poziomu I.

Wykonawcy projektu: dr hab., prof. UŁ Dorota Kaczmarek, dr hab., prof. UŚ Magdalena Ślawska.

Lingwistyczne badania nad dyskursem. Kompendium – projekt wydawniczy, którego efektem była publikacja pod takim samym tytułem pod redakcją Waldemara Czachura, Artura Rejtera, Marty Wójcickiej, wydana 31 grudnia 2024 r. w krakowskim wydawnictwie Towarzystwa Autorów i Wydawnictw Prac Naukowych Universitas (916 stron). W tej – obecnie najobszerniejszej – publikacji stanowiącej syntezę aktualnie prowadzonych językoznawczych badań nad dyskursem znajdują się również opracowania autorstwa pracowników  Instytut Lingwistyki Stosowanej.

Wykonawcy projektu: prof. dr hab. Zofia Bilut-Homplewicz, dr hab., prof. UR Anna Hanus, dr hab., prof. UR Maria Krauz i dr hab., prof. UR Marta Smykała

Więcej informacji:

https://www.universitas.com.pl/pl/ksiazki/2291-lingwistyczne-badania.html

Obrona tożsamości narodowej w erze cyberzagrożeń. Charakterystyka językowa treści dezinformacyjnych – projekt realizowany przez Akademię Sztuki Wojennej w Warszawie w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” nr projektu NdS-II/SP/0381/2024/01. Projekt ten ma na celu wzmocnienie odporności społecznej na dezinformację, koncentrując się na zastosowaniu interdyscyplinarnych metod badawczych. Łączy on wiedzę z dziedzin nauk o bezpieczeństwie, językoznawstwa oraz mediolingwistyki, aby dokładnie analizować mechanizmy narracji wpływających na kształtowanie opinii publicznej oraz postaw społecznych. Celem badań jest nie tylko naukowe zrozumienie mechanizmów dezinformacji, ale także opracowanie skutecznych strategii edukacyjnych i informacyjnych, które przyczynią się do budowania społecznej odporności na manipulacje informacyjne. Okres realizacji projektu: 2024-2027.

Kierownik projektu: dr hab. Dorota Domalewska (ASzW Warszawa)

Wykonawcy projektu / członkowie zespołu badawczego dr hab. Marta Smykała, prof. UR, dr Dorota Miller.

Więcej informacji: https://cybergia.pl/